Name: Energie
Uploaded: 2012-01-11T23:00:00+01:00
Duration: 39 s
Description: We vinden het eigenlijk heel normaal om energie te hebben. Als we het niet hebben is er iets niet in orde: we zijn te laat naar bed gegaan, hebben te veel gedronken of... we zijn ziek.

Klas 1/2/3

Om te functioneren heeft je lichaam energie nodig. Het lichaam kan deze energie zelf maken. Hiervoor heeft het zuurstof en brandstof nodig. Zuurstof adem je in, en de brandstof haal je uit je eten. De zuurstof die je inademt zorgt ervoor dat de brandstof in je lichaam verbrandt. Het lichaam blijft hierdoor op temperatuur en kan bewegen. Hierdoor krijg je energie.

Groep 6/7/8

Welke apparaten verbruiken veel energie? En hoe kun je energie besparen in huis? Ga op ontdekking met deze interactieve schoolplaat speciaal voor de bovenbouw en kom meer te weten over energie in en rondom het huis!

Interactieve schoolplaat in en rondom het huis

Energie in en rondom het huis

Klas 4/5/6

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Bij het opwekken van zonne-energie komt geen CO2 vrij. Een duurzame bron van energie dus. Hoe werken die zonnepanelen en wat is de toekomst van zonne-energie? Je leest het in de story van NPO Kennis.

Story over duurzame energie op je dak

Hoe werken zonnepanelen?

Je kan er bussen op laten rijden die vervolgens alleen water uitstoten. Maar hoe duurzaam is waterstof nou echt? Klik op de afbeelding om de story te lezen. 

Story over een energiedrager

Wat is waterstof?

Welke organen zitten er in je lichaam en wat doen ze precies? Dwaal rond door je lichaam met deze interactieve schoolplaat en bekijk de video's om meer te ontdekken over je organen. 

Interactieve schoolplaat langs je organen

Je lichaam: organen

Energie

Korte, actuele reportages gekoppeld aan leerstof voor leerlingen in de onderbouw van het vmbo.

Schooltv actueel

Schooltv Actueel

We vinden het eigenlijk heel normaal om energie te hebben. Als we het niet hebben is er iets niet in orde: we zijn te laat naar bed gegaan, hebben te veel gedronken of... we zijn ziek.

Natuurkunde

Mens en lichaam

Zuurstof en brandstof geven je energie

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Examenvideo's bij biologie voor het vmbo over het lichaam in stand houden. Eindtermen: bloedvatenstelsel, ademhalingsstelsel, spijsvertering.

Trombose is een van de belangrijkste doodsoorzaken in Nederland. Bloedstolsels kunnen losschieten en verstoppingen veroorzaken, bijvoorbeeld in de longen. Wat zijn de oorzaken van trombose en wat kun je ertegen doen? Dat lees je in dit scrollverhaal.

Scrollverhaal over gevaarlijke bloedstolsels

Wat is trombose?

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

In de 18e eeuw begint in Europa de Verlichting. Door de ontwikkeling van de wetenschap veranderen onze ideeën over de maatschappij. Weet jij wat de Verlichting precies inhoudt? Test je kennis in de quiz. 

Quiz over denkers en ideeën

Wat weet jij over de Verlichting?

Aardrijkskunde examenquiz

Test of jij goed bent voorbereid op je examen aardrijkskunde! Wat weet je van platentektoniek, de koolstofkringloop en oceanische circulatie? Klik op de afbeelding om te beginnen.

Examenquiz bij aardrijkskunde voor vwo

Wat weet jij over de aarde als natuurlijk systeem?

In jouw lichaam lopen kilometers lange bloedvaten, met daarin bloed. Het hart en de bloedvaten vormen samen de bloedsomloop. Je spieren, hersenen, nieren en andere organen moeten steeds voorzien worden van bloed.  Bloed vervoert allerlei stoffen die de organen nodig hebben. Het hart zorgt ervoor dat het bloed blijft stromen. Het hart pompt het bloed door de slagaders naar de organen toe. In de organen worden zuurstof en voedingsstoffen uit het bloed opgenomen en gaat de cellen in.  Afvalstoffen en water gaan vanuit de cellen weer terug het bloed in. Het bloed stroomt door de aders terug naar het hart.
Dit is je hart. Het heeft een rechterkant en een linkerkant. Dit zijn de twee boezems en deze twee noem je kamers. Tussen een boezem en een kamer zitten vliezen. Dat zijn hartkleppen. Als het bloed van de boezem naar de kamer stroomt, gaan deze kleppen open. Van de kamer naar de boezem kan niet, dan gaan de kleppen dicht. Eerst lopen de boezems vol. De rechter boezem krijgt zuurstofarm bloed dat van de organen afkomstig is. De linker boezem krijgt bloed dat door de longen is gestroomd. Dit is zuurstofrijk bloed. Dan trekken de boezems samen. Hierdoor wordt het bloed de kamers in gepompt. Daarna trekken de kamers samen en verlaat het bloed het hart. De rechter kamer perst het bloed door de longslagader naar de longen toe. En de linker kamer perst het bloed via de aorta naar alle delen van het lichaam. Intussen lopen de boezems alweer vol en begint alles opnieuw.
De slagaders in je lichaam vertakken zich tot kleine bloedvaatjes op plaatsen waar veel bloed nodig is. Deze heel dunne bloedvaatjes heten haarvaten. Miljoenen haarvaatjes samen vormen netwerken, die weer samenkomen in aders. Van pink tot kleine teen tot oorlel, overal zitten bloedvaten. Je kunt je voorstellen dat het belangrijk is dat het bloed blijft stromen. 
Bij een hartstilstand heb je nog ongeveer 4 minuten om het hart weer op gang te krijgen. Wanneer de hersenen en organen te lang geen  zuurstof krijgen sterft iemand.

Bloedsomloop

Het bloed moet je leven lang rond gepompt worden, om alle delen van je lichaam van allerlei stoffen te voorzien. Het bloed stroomt altijd één kant uit.

Je hart en bloedvaten vormen samen de bloedsomloop

De bloedsomloop bestaat uit hart en bloedvaten. Het hart ligt hier in de borstkas, samen met de longen. Het ligt in jouw lichaam een beetje aan de linkerkant, bijna in het midden. De pijltjes geven de richting van de bloedstroom aan. In slagaders stroomt het bloed van het hart vandaan. In aders stroomt het bloed juist naar het hart toe. En hier stroomt het bloed in de aders en slagaders. Slagaders hebben een dikke wand. Dat is nodig om het bloed van je hart door de rest van je lichaam te pompen. Het bloed gaat schoksgewijs door de slagader. Daardoor voel je de slagader kloppen. Aders zoals hier in je hand hebben een slappe wand. Je kunt ze gemakkelijk platdrukken. In een ader zitten klepjes, zodat het bloed alleen maar naar het hart toe kan stromen. De andere kant op gaat niet. De klepjes houden het dan tegen. Dit is een model van je hart. Het heeft een rechterkant en een linkerkant. Dit zijn de twee boezems en deze twee noem je kamers. Tussen een boezem en een kamer zitten vliezen. Dat zijn hartkleppen. Als het bloed van de boezem naar de kamer stroomt, gaan deze kleppen open. Van de kamer naar de boezem kan niet, dan gaan de kleppen dicht. Eerst lopen de boezems vol. De ene boezem krijgt bloed uit het hele lichaam, daar is de zuurstof al uit. De andere boezem krijgt bloed uit de longen. Daar zit juist de zuurstof nog in, die het lichaam nodig heeft. Dan trekken de boezems samen. Hierdoor wordt het bloed in de kamers gepompt. Daarna trekken de kamers samen en verlaat het bloed het hart. Deze blauwe kamer perst het bloed naar de longen toe. En deze rode kamer perst het bloed naar alle delen van het lichaam. Intussen lopen de boezems alweer vol en begint alles opnieuw.De slagaders in je lichaam vertakken zich tot kleine bloedvaatjes op plaatsen waar veel bloed nodig is. Deze kleine bloedvaatjes heten haarvaten. Miljoenen haarvaatjes samen vormen netwerken. Ze komen weer samen in aders. Het bloed kan dus overal in je lichaam komen. Dat is nodig, want in je bloed zitten allerlei stoffen die je lichaam nodig heeft. Die stoffen moeten in je bloed worden opgenomen. Je hart pompt je bloed rond en het bloed brengt die stoffen naar de juiste plaats. In je darmen neem je bouwstoffen en brandstoffen op. Dat zijn hier die groene bolletjes die vanuit je darm in je bloed gaan. In je longen gaat het om zuurstof. Dat zijn deze witte bolletjes, die vanuit je longen in je bloed gaan. Andere stoffen moet het lichaam juist kwijt. Deze zwarte bolletjes stellen koolzuurgas voor, dat moet het lichaam kwijt. Ze gaan van het bloed naar de longen. Daarna adem je het uit.

De bloedsomloop is nodig om allerlei stoffen op de juiste plaatsen in je lichaam te brengen en er ook weer vandaan te halen. Een goed transportsysteem is dus onmisbaar. Je hart en de bloedvaten vormen dit transportsysteem.

Een uitleg van de bouw en de functie van hart en bloedvaten

De bloedsomloop bestaat uit hart- en bloedvaten. Het hart ligt hier in de borstkas, samen met de longen. Het ligt in jouw lichaam een beetje aan de linkerkant, bijna in het midden. De pijltjes geven de richting van de bloedstroom aan. In slagaders stroom het bloed van het hart vandaan. In aders stroomt het bloed juist naar het hart toe. En hier stroomt het bloed in de aders en slagaders.

Hart- en bloedvaten

Bij de bloedsomloop in het lichaam van de mens, zijn het hart, de slagaders en de aders van belang. Waar begint en eindigt de bloedsomloop?

Waar begint de bloedsomloop?

Als ergens veel bloed nodig is, bijvoorbeeld in een long of in een voet, vertakken de slagaders zich daar. De fijnste vertakkingen zijn net dunne holle haartjes, daarom noem je die buisjes haarvaten. Miljoenen haarvaatjes vormen netwerken. Al die haarvaatjes komen weer bij elkaar in aders.

Haarvaten

Slagaders vertakken zich tot haarvaatjes. Dat zijn hele kleine bloedvaatjes, die zelfs tot in het puntje van je kleine teen komen. Je hele lichaam heeft namelijk bloed nodig. De haarvaatjes komen weer samen in een ader.

Ze hebben niets met je haren te maken, maar alles met bloed

Er zijn verschillende typen bloedvaten in je lichaam: slagaders, aders en haarvaten. Slagaders hebben een dikke wand. Dat is nodig omdat het bloed met veel kracht vanaf je hart door de rest van je lichaam gepompt wordt.  Het bloed gaat schoksgewijs door de slagader. Daardoor voel je de slagader kloppen. Aders zoals hier in je hand hebben een slappe wand. Je kunt ze gemakkelijk platdrukken. 
In een ader zitten klepjes, zodat het bloed niet terug kan stromen. De klepjes houden het bloed dan tegen. Haarvaten zijn heel dunne bloedvaatjes. De wand is maar 1 cel dik. Door spieren, darmen, longen en andere organen lopen netwerken van haarvaten. Zuurstof en voedingsstoffen kunnen door de gaatjes in de wand heen, de cellen van de organen in. Cellen zijn net kleine fabriekjes, ze gebruiken de zuurstof en voedingsstoffen om energie te krijgen. Koolstofdioxide en water dat hierbij gemaakt wordt, gaat weer door de openingen in de haarvaten heen en wordt met het bloed afgevoerd.

Bloedvaten

Bloed stroomt van het hart af door slagaders. In de haarvaten vindt de uitwisseling van stoffen plaats. In de aders stroomt het bloed terug naar het hart.

Slagaders, aders en haarvaten

Je hebt voedsel nodig om in leven te blijven. In voedingsmiddelen zitten allerlei voedingsstoffen.  Koolhydraten en vetten zijn brandstoffen, ze zorgen voor energie. Eiwitten en water zijn bouwstoffen… je hebt ze nodig om te groeien. Vitamine en mineralen zijn beschermstoffen  ze beschermen je lichaam tegen ziektes. De voedingsstoffen kunnen pas bij je organen en cellen komen als ze in je bloed zitten. Daarvoor moet ons voedsel dus eerst heel klein gemaakt.  Dit noemen we spijsvertering. 
Spijs is een ander woord voor voedsel, en verteren is klein maken. Om dat voor elkaar te krijgen hebben we een heel stelsel van organen. Het spijsverteringsstelsel.
In je mond, maag en darmen worden daarom verteringssappen met enzymen toegevoegd. Enzymen zijn een soort schaartjes, ze knippen als het ware de grote voedingsstoffen in kleinere stukjes. In de mond begint de vertering van zetmeel, een koolhydraat dat in brood zit. De slokdarm duwt het voedsel via een samentrekkende beweging naar beneden, richting de maag. 
In de maag begint de vertering van eiwitten, zoals kaas en vlees. In dit proefje zie je dat als je stukjes vlees samen met enzymen in een potje doet, het vlees langzaam oplost. Er blijft een soort bouillon over. Hoe fijner je voedsel gekauwd is, hoe beter de enzymen kunnen werken.
De voedselbrij gaat door naar de twaalfvingerige darm. Hier wordt gal uit de galblaas toegevoegd. Gal zorgt ervoor dat grote vet- en oliedruppels in kleinere druppeltjes verdeeld worden. Dan kunnen enzymen de vetten nog sneller verteren. Zo worden de verschillende voedingsstoffen steeds verder afgebroken.
Je dunne darm is ongeveer 8 meter lang met allemaal plooien, darmvlokken. De voedingsstoffen zijn nu zo klein dat ze door de dunne wand heen, de haarvaatjes in gaan. Door het grote oppervlak van de darmvlokken gaat dit heel snel. Het bloed vervoert de voedingsstoffen naar de rest van je lichaam.
Alles wat nu nog is over is,wordt in de endeldarm opgeslagen en zie je uiteindelijk terug als poep. Door te eten krijgt je lichaam energie. Maar eten en bewegen moeten elkaar in evenwicht houden. Dat heet de energiebalans.  Anders kom je aan, of val je af.

Spijsvertering

Van mond tot kont ondergaat het voedsel heel wat stappen. Het wordt stapje voor stapje kleiner gemaakt. Hier worden enzymen bij gebruikt.

Spijs is voedsel, vertering is klein maken

Dit zijn de spijsverteringsorganen: de slokdarm, de maag, de dunne darm en de dikke darm. 
Als je kauwt, maal je het eten fijn. Daarna kun je het gemakkelijk doorslikken. Er komt speeksel bij. Het voedsel gaat via je keel naar de slokdarm. Daar wordt het doorheen geperst naar je maag. Daar blijft het voedsel een tijdje. 
Dit is de binnenkant van de maag. Er zitten allemaal plooien in; die helpen mee om het voedsel te verteren. Daarna gaat het verder naar de dunne darm. Vanuit de dunne darm kom je in de dikke darm. Door de dikke darm gaat de inhoud naar de einddarm. Vandaar uit kan het het lichaam uit. 
Eten gaat naar de maag. De maag maakt maagsap. Er zitten stoffen in, die voedsel kunnen oplossen in water; enzymen noem je zulke stoffen. Als je die enzymen samen met stukjes vlees in een potje doet, lost het vlees langzaam op. Er blijft een soort bouillon over, de enzymen hebben het vlees opgelost. Hoe fijner je voedsel gekauwd is, hoe beter die enzymen kunnen werken. 
Dit is de dunne darm. Hier wordt het voedsel verteerd. Die dunne darm is voortdurend in beweging; dat zie je op de rontgenopname, de inhoud wordt heen en weer geperst. Zo worden voedingsstoffen fijn gemaakt om door de wand te kunnen. Door de dunne darm gaan bruikbare stoffen het bloed in. Daarom zitten er in de darmwand massa's kleine bloedvaatjes. 
In deze animatie zit de darm onder en het bloedvaatje boven. 
De groene bolletje zijn voedsel deeltjes. Lang niet alles wat je eet komt in je bloed terecht. In bruine boterhammen zitten vezels die in je darm achterblijven. Zonder vezels wil je darm niet goed meer kneden en je stoelgang raakt in de war. 
De vezels komen uit de dunne darm eerst in de dikke darm. Dit is de dikke darm. Per dag komt er ook veel water in je darm met je eten en drinken. Als de darminhoud nu direct uit de dunne darm naar buiten liep, had je een forse diarree. Je zou binnen enkele dagen dood zijn door uitdroging. Om dat te voorkomen, heb je de dikke darm. Daar wordt de darminhoud ingedikt. 
Water, deze blauwe bolletjes, gaat uit de dikke darm en komt in je bloed. De rest blijft achter en wordt naar de einddarm geperst.

De spijsvertering

De mens heeft voedsel nodig om in leven te blijven en energie te hebben. In voedsel zitten bouwstoffen. Die komen pas beschikbaar als voedsel verkleind, fijngemalen en oplosbaar is. Dan kan het door de darmwand in het bloed worden opgenomen.

De weg die het voedsel in het lichaam aflegt: van mond tot einddarm

Dit is de dunne darm. Hier wordt het voedsel verteerd. Die dunne darm is voortdurend in beweging; dat zie je op de rontgenopname, de inhoud wordt heen en weer geperst. Zo worden voedingsstoffen fijn gemaakt om door de wand te kunnen. Door de dunne darm gaan bruikbare stoffen het bloed in. Daarom zitten er in de dunne darmwand massa's kleine bloedvaatjes. In deze animatie zit de darm onder en het bloedvaatje boven. De groene bolletje zijn voedsel deeltjes.

De dunne darm

In je dunne darm komen enzymen bij het voedsel. Zo wordt het voedsel goed verteerd en kan daarna door de darmwand het bloed in.

Een zeer beweeglijk orgaan

In bruine boterhammen zitten vezels die in je darm achterblijven. Zonder vezels wil je darm niet goed meer kneden en je stoelgang raakt in de war. De vezels komen uit de dunne darm eerst in de dikke darm. Dit is de dikke darm. 
Per dag komt er ook veel water in je darm met je eten en drinken. Als de darminhoud nu direct uit de dunne darm naar buiten liep, had je een forse diarree. Je zou binnen enkele dagen dood zijn door uitdroging. Om dat te voorkomen, heb je de dikke darm. Daar wordt de darminhoud ingedikt. Water, deze blauwe bolletjes, gaat uit de dikke darm en komt in je bloed. De rest blijft achter en wordt naar de einddarm geperst.

Dikke darm

De dikke darm zorgt ervoor dat het vocht uit het voedsel gehaald wordt, omdat je anders zou uitdrogen. De ingedikte resten worden af en toe met kracht verder geduwd door de dikke darm. Dat veroorzaakt de aandrang om naar het toilet te moeten.

Vaste en vloeibare delen worden gescheiden

Dit zijn de organen van een varken. En dan heb ik hier de luchtpijp, met al die ringen. En die luchtpijp, die loopt door hier naar de longen. En achter de longen, daar zit het hart. En hier onderaan, dat donkerbruine ding, dat is de lever. En dat ziet er dus precies zo uit als bij mensen. 
De lever van een varken is iets groter dan die van de mens. Maar de werking is vergelijkbaar. Wat doet de lever eigenlijk?
De lever is eigenlijk een heel bijzonder orgaan in het menselijk lichaam, het is één van de grootste organen in het lichaam en het is ook een orgaan wat centraal in de buik zit. Eén van de belangrijke functies van de lever is dat het energie aanmaakt, het maakt warmte aan voor het lichaam, maar het is ook een grote afvalcentrale van het lichaam, het ruimt afvalstoffen op, die worden uitgescheiden onder andere via de gal. Als je de ribbenboog zou weghalen hier, dan kom je de lever bovenin de buik tegen. In de borstholte zie je het hart zitten, je ziet ook dat de lever vlak onder het hart zit. Ieder orgaan in het menselijk lichaam krijgt zuurstofrijk bloed uit het hart, dat gebeurt bij de lever ook. Dus de lever krijgt zuurstofrijk bloed via zijn slagader aan de achterkant. Als je het hart zou weghalen, dan kan je de lever losmaken en dan zie je achterlangs hier in het rood een heel klein bloedvaatje zitten, dat is die slagader. Maar daarnaast zit er nog een paars bloedvat hier wat de poortader is, en dat is een groot bloedvat wat al het bloed uit de darmen plus de maag, dikke darm, dunne darm, voordat het teruggaat naar het hart toe eerst naar de lever brengt. En daar heeft de lever ook gelijk zijn functie, want het is de grote zeef, de grote, ja, opruimcentrale die al het eten dat opgeruimd wordt uit het bloed via de darmen eerst filtert voordat het in de rest van het lichaam terechtkomt. 

Dus de lever krijgt twee aanvoerende bloedvaten en heeft een grote afvoerende ader naar het hart toe. 
De lever maakt ook gal. Dat wordt opgeslagen in de galblaas. Dit zijn de lever en galblaas van een varken. Als je de galblaas open snijdt, kun je het gal zo uit de galblaas zien lopen. Bij de mens ziet het er vergelijkbaar uit.
Die hele lever maakt gal, dat wordt verzameld in die galweg en die loopt naar de dunne darm toe, en daar zit een klein zijpaadje aan en dat is de galblaas.
In het ziekenhuis wordt iemand geopereerd die problemen heeft na een eerdere leveroperatie. Gal lekt nu de buikholte in. En dat moet verholpen worden. 
Dit is de lever. Wat wij gedaan hebben is: wij hebben dit gebied hier opgezocht, omdat daar blijvend gal uitkomt en die gal, liep dus niet naar de darm toe, maar een gedeelte van de gal liep naar de buik. Dat de gal in zijn buik lekt, dat is heel slecht. De lever zelf, die functioneert bij deze patiënt prima. En wat we straks gaan doen om ervoor te zorgen dat de gal vanuit de lever direct de darm in komt is deze darm dus, met deze opening hier weer ophechten, vandaar al die hechtdraden. 
De lever is een onderdeel van ons verteringsstelsel. De lever maakt een stofje dat we “gal” noemen. De gal wordt in de galblaas opgeslagen. Via een afvoerbuis komt de gal van de galblaas in de twaalfvingerige darm. En daar zorgt gal ervoor dat grote vet- en oliedruppels in kleine druppeltjes worden verdeeld. Hierdoor kunnen enzymen de vetten sneller verteren. 
Als de voedingsstoffen klein genoeg zijn, gaan ze door de darmwand heen en komen in het bloed terecht.
Via de poortader gaan de voedingsstoffen naar de lever. Hier worden sommige stoffen opgeslagen, andere doorgegeven en weer andere omgezet in stoffen die je lichaam nodig heeft. 
De lever heeft dus niet alleen een hele centrale plek in het lichaam, maar oefent ook heel veel functies uit voor het menselijk lichaam. Dat niet alleen, het is ook zo dat er heel veel aandoeningen zijn die tot een leverziekte kunnen leiden. Heel veel mensen noemen vaak alcohol en het is ook een belangrijke boosdoener van leverziekten en van leverschrompelingen en cirrose, maar eigenlijk zijn er wel tientallen oorzaken die kunnen leiden tot een leverziekte. Levercirrose is eigenlijk een verzamelnaam van alle vormen van langdurige prikkeling en langdurige irritatie van die lever waardoor die verbindweefselt, waardoor die verlittekend en verschrompeld en dat noemen wij “cirrose”. 
Een gezonde lever is belangrijk bij de ontgifting van het bloed. Stoffen die voor het lichaam giftig zijn, zoals alcohol en drugs, worden door de lever onschadelijk gemaakt en worden dan via het bloed en de nieren via je urine uit het lichaam verwijderd. 
Het bijzondere is dat die lever enorme overcapaciteit heeft, eigenlijk heb je veel teveel leverweefsel. Je kan dus ook makkelijk wel de helft van je lever missen. En daar maken we ook dagelijks dankbaar gebruik van door mensen die bijvoorbeeld levercelkanker hebben om te kunnen opereren. Je kan een halve lever weghalen, maar de ondergrens van wat je minimaal moet hebben is ongeveer 25%. Maar het hele bijzondere is ook nog eens een keer: die lever komt altijd weer terug en die zal altijd weer uitgroeien, en die hele bovenbuik opvullen, dus die overcapaciteit, die wil het lichaam blijkbaar hebben. 
Omdat die lever enorme overcapaciteit heeft is het ook zo als die lever ziek wordt, bijvoorbeeld door een virusinfectie of doordat je teveel alcohol drinkt, dat je dat heel laat kan merken. Je kan dus al jaren met een zieke lever lopen zonder dat je daar wat van merkt. En als je het merkt, kan het te laat zijn, dan kan die lever al zoveel geleden hebben dat die begint te verbindweefselen, begint te schrompelen, dat die verlittekend is zonder dat je daar wat van merkt.
Je kunt ook een leverziekte oplopen via een bloedtransfusie. Als het bloed besmet is met bijvoorbeeld hepatitis. Gelukkig zijn er verschillende manieren om een leverafwijking te ontdekken. Onder andere door het afnemen van bloed of door foto’s te maken met een CT-scan. 
Je moet je voorstellen: een CT-scan, dat is een apparaat waarbij allemaal plakjes door je lichaam worden gesneden met een foto daarvan. En dan kom je van boven af door de lever heen en je ziet de witte strepen, dat zijn de bloedvaten in de lever. Je ziet dus hier diezelfde taartpunt, met hier dat kleine linkerstukje en een grote rechterkant, en bij deze patiënt zat hier een afwijking rechts in de lever die je dan op de CT-scan mooi kan zien. 
Na veel klachten, onder andere vermoeidheid, een gele huid en geel oogwit bleek dat Marije een bijzondere leveraandoening heeft.
Hoe is het na vorige week? 
Ik voel me eigenlijk wel een stuk beter als vorige week. Weer wat fitter en wat energieker. 
En vind je zelf dat je minder geel ziet? 
Ja, dat is behoorlijk afgenomen. Het duurde wel even had ik het idee, vrijdag, toen was het al wel wat afgenomen, maar nog niet zoals ik gehoopt had. 
Ik kan wel zien dat je oogwit nog geel is, maar het is niet zo geel meer als vorige week. Nou, dat gele, dat is een afbraakproduct van dat bloed, dat is bilirubine. En de lever, die scheidt de afbraakproducten uit in de gal. Dus alsof de lever niet goed werkt of ziek is, of de afvoerpijp is verstopt, bijvoorbeeld door galstenen, dan word je geel. 
Heeft u nou een idee waar het vandaan komt? 
We noemen dit een auto-immuunziekte van de lever. En dat houdt in, normaal als je een griepje krijgt moet je eigen afweer het virus opruimen, maar dat afweerapparaat, die witte bloedlichaampjes, die kunnen zo’n ontsteking juist gaan veroorzaken, omdat ze denken dat daar iets speelt. Dat afweerapparaat heeft dan een verkeerde weg in geslagen en dan krijg je een auto-immuunhepatitis, een ontsteking van de lever door je eigen afweerapparaat. 
En hoe lang gaat dit ongeveer nog duren denkt u? 
Een auto-immuunziekte, dat is eigenlijk iets wat je altijd bij je draagt. 
Dat betekent, dat het steeds weer de kop op doet steken. In je genen zit een bepaalde aanleg waardoor je bevattelijk bent voor auto-immuunziektes, voor een gedeelte weten we nog niet hoe het precies zit, maar we hebben wel het idee dat je eigen afweer een verkeerde weg is in geslagen. En je eigen lever het als lichaamsvreemd ziet en daardoor een opruimreactie veroorzaakt. En dat veroorzaakt juist die ontsteking van de lever. 
Moet ik nog speciale dingen laten? 
Ja, rustig aan doen, daar hadden we het vorige keer al over. 
Want kijk: ziek zijn is topsport, je hebt maar 100% energie en daar heb jij al 30% van nodig om je ziekte onder de duim te houden.


De lever

Het enige orgaan dat twee aanvoerende bloedvaten heeft: de lever. De lever heeft veel verschillende functies. Daarom is de kans dat je een aandoening aan je lever krijgt best groot. Denk maar aan Hepatitis B en geelzucht. 

Een grote chemische fabriek

Dit zijn de spijsverteringsorganen: de slokdarm, de maag, de dunne darm en de dikke darm. Als je kauwt, maal je het eten fijn. Daarna kun je het gemakkelijk doorslikken. Er komt speeksel bij. Het voedsel gaat via je keel naar de slokdarm. Daar wordt het doorheen geperst naar je maag. Daar blijft het voedsel een tijdje. 
Dit is de binnenkant van de maag. Er zitten allemaal plooien in; die helpen mee om het voedsel te verteren. Daarna gaat het verder naar de dunne darm. Vanuit de dunne darm kom je in de dikke darm. Door de dikke darm gaat de inhoud naar de einddarm. Vandaar uit kan het het lichaam uit.

De spijsverteringsorganen

Het spijsverteringsstelsel bestaat uit: mond, tanden, speeksel, slokdarm, maag, dunne darm, dikke darm en einddarm. Samen zorgen ze voor de vertering van het eten en drinken.

Welke weg legt het voedsel in je lichaam af?

Vmbo examenvideo's bij biologie over het lichaam in stand houden.

Biologie examen: het lichaam in stand houden

Op dit moment ervaren wij problemen met de site, waaronder de zoekfunctie. Er wordt aan gewerkt, hopelijk snel opgelost. red. Schooltv.nl

Narcis in de knop

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Energie

Bloedsomloop

Bloedsomloop

Hart- en bloedvaten

Haarvaten

Bloedvaten

Energie

Spijsvertering

De spijsvertering

De dunne darm

Dikke darm

De lever

De spijsverteringsorganen

Meer

Energie in en rondom het huis

Hoe werken zonnepanelen?

Wat is waterstof?

Je lichaam: organen

Embed video

Bewaar dit item in een verzameling

Nieuwe verzameling

Hallo! Welkom terug

Vind alles voor een leuke les!

Met een account kan je