Name: De slag om de Grebbeberg
Uploaded: 2018-12-13T00:00:00+01:00
Duration: 4 min 51 s
Description: Op 10 mei 1940 valt Duitsland Nederland binnen. Op de Grebbeberg bij Rhenen moet het Duitse leger tegengehouden worden. Drie dagen lang wordt er hevig gevochten, maar het Nederlandse leger kan geen stand houden. Duitsland verovert Nederland. Door de geschiedenisleraar van het jaar 2017, Tom de Kruif.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

In de nacht van 9 op 10 mei 1940 valt het Duitse leger Nederland binnen. Het is oorlog. 
Hier op de Grebbeberg bij Rhenen moet het Duitse leger worden tegengehouden. 
Het komt tot een zware veldslag. Drie dagen wordt er gevochten met grote gevolgen. 
De Grebbeberg is een strategische plek in de verdediging van Nederland. Het is hier op de heuvel waar met loopgraven, bunkers, water, geschut en een groot aantal troepen het Duitse leger moet worden gestuit. 
Het wordt een ongelijke strijd. Door jaren van bezuinigingen is het Nederlandse leger slecht bewapend. De soldaten zijn onervaren, niet goed getraind en er is gebrek aan gedegen leiding. Het Duitse leger daarentegen beschikt wel over voldoende en modern materiaal. Bovendien hebben de Duitse soldaten meer oorlogservaring en zijn ze beter getraind. 
De Nederlandse soldaten krijgen de opdracht de Grebbeberg tot de laatste man te verdedigen. Maar tegenover ongeveer 10.000 Nederlandse soldaten staan meer dan 20.000 Duitse militairen. Toch duurt de slag nog drie dagen. Drie dagen van wanhoop, moed, angst en chaos op en rond de Duivelsberg.
Chaos is het hier op dit veld, majoor Jacometti, die dit gebied moet verdedigen, spoort zijn soldaten aan de Duitsers van de heuvel te gooien. Met zo'n veertig man zet hij de aanval in, niet wetende dat de Duitsers met veel meer zijn. Deze aanval is niet goed gecoördineerd met andere Nederlandse troepen, waardoor de groep van Jacometti door eigen troepen onder vuur wordt genomen. 
Hij werd onder vuur genomen door zijn eigen troepen, omdat ze hadden gehoord dat er overal Duitsers zaten. Ze dachten dat Jacometti zelf een Duitser was. Midden op het veld ging hij met wapens in de handen richting de Duitsers. 
Op 12 mei sneuvelt Jacometti op dit veld. 
In deze chaos overheerst ook de angst. Jonge, onervaren soldaten weten zich geen raad met de situatie. 
Als verbindingsman moest ik vanuit de loopgraven in onze stelling door het open veld om berichten over te brengen naar andere stellingen. Doodsbang natuurlijk, maar het moest. Een jongen werd er eerst voor aangewezen. Maar die begon te huilen. 'Dit is zelfmoord. Dit is zelfmoord.'
Op 13 mei als de Duitsers de slag bijna gewonnen hebben worden 27 bommenwerpers ingezet. 
Duitse gevechtsvliegtuigen nemen het gebied rond de Grebbeberg onder vuur. Door dit geweld maakt de Nederlandse tegenaanval geen kans. 
'Ik wierp mij met vele anderen op de grond. Zo trok het oordeel over ons heen. Het leek het ergste dat ik tot dusver had meegemaakt en het duurde in mijn verbeelding een eeuwigheid. Zodra mogelijk vluchtte iedereen van deze plaats van verschrikking.' 
Op dat moment hebben de Duitsers de weg over de Grebbeberg al in handen, maar majoor Landzaat geeft zich niet over. Hij bevindt zich met zestien soldaten bij een paviljoen naast de dierentuin. Standhouden achter de puinhopen is zijn bevel. De Duitsers schieten het gebouwtje aan puin. En als munitie op is, geeft de majoor zijn manschappen toestemming te vertrekken. Zelf blijft hij achter en sneuvelt op 13 mei. 
Dat is ook de derde dag van de gevechten. De dag dat de Grebbeberg valt en de slag is verloren. Na drie dagen vol chaos, wanhoop, moed en angst.
Wat rest zijn de overblijfselen van deze strijd, zelfs nu nog duidelijk zichtbaar in het landschap. 
Wat ook rest zijn de honderden graven van Nederlandse militairen die ondanks alles hun leven gaven. 
Pas na vijf jaar oorlog zal de vrijheid waar de soldaten hun leven voor hebben gegeven weer terugkeren naar Nederland.

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Het Nederlandse leger bestaat uit vier machten: de landmacht, de luchtmacht, de marine en de marechaussee. Wat zijn hun taken en hoe is het om op missie te gaan?

Scrollverhaal over de taken van het leger

Wat doet het leger?

In de jaren 50 van de vorige eeuw krijgt iedere jongen van 18 jaar en ouder een oproep: de dienstplicht. Je treedt tijdelijk in dienst van de marine, landmacht of luchtmacht. Voor sommige jongeren is de dienstplicht de mooiste tijd van hun leven, andere proberen er koste wat kost onderuit te komen. Klik op de afbeelding de hele story te lezen.

Scrollverhaal over jongeren die het leger in moesten

Wat hield de dienstplicht in?

Sinds 1997 is de dienstplicht in Nederland opgeschort. Je hoeft dus niet meer verplicht het leger in. Dat komt voornamelijk door het einde van de Koude Oorlog in 1989; de dreiging van een oorlog is verdwenen. Waarom is de dienstplicht dan niet helemaal afgeschaft? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Scrollverhaal over de Nederlandse dienstplicht voor jongeren

Waarom heeft Nederland nog een dienstplicht?

Oranje boven! Op 5 mei 1945 is Nederland na vijf jaar oorlog bevrijd van de Duitse bezetter. Dat begint allemaal met de geallieerde invasie van Normandië, op D-Day. Na de mislukte Operatie Market Garden en een lange hongerwinter krijgen de geallieerden Duitsland toch op de knieën. In deze tijdlijn lees en zie je alles over de gebeurtenissen die hebben geleid tot de bevrijding van Nederland. Met medewerking van de NOS.

Tijdlijn over het einde van de Tweede Wereldoorlog

De bevrijding van Nederland

De slag om de Grebbeberg

Geschiedenisdocent van het jaar is een samenwerking van het Rijksmuseum, de NTR en het Nationaal Archief. De winnaars mogen zelf een lesvideo samenstellen voor Schooltv. 

Geschiedenisleraar van het jaar

Op 10 mei 1940 valt Duitsland Nederland binnen. Op de Grebbeberg bij Rhenen moet het Duitse leger tegengehouden worden. Drie dagen lang wordt er hevig gevochten, maar het Nederlandse leger kan geen stand houden. Duitsland verovert Nederland. Door de geschiedenisleraar van het jaar 2017, Tom de Kruif.

Wereldoorlogen

Nederland wordt verslagen door het Duitse leger

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.