Name: Een hele puzzel
Uploaded: 2024-06-04T14:37:17+02:00
Duration: 14 min 45 s
Description: De Europese Unie is een samenwerking tussen 27 Europese landen. Het centrum van die samenwerking zit in Brussel. De belangrijkste instellingen zijn de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Welkom in Brussel! Kloppend hart van Europa.
Deze plek betekent vrede tussen de leden.
Samenwerking.
En een machtsblok van betekenis op het wereldtoneel.
Maar we zijn er wel vooral geld aan kwijt.

Euro's, een munt waar we niet eens zelf de baas over zijn.
Dag soevereiniteit.
Love it or hate it.
Oke, wacht wacht wacht.
Stop, stop.
Gaan wij hier nou ook al een beetje zitten te polariseren?
Zo zwart-wit is het toch ook weer niet?
Nee, nee. Laten wij gewoon ouderwets bij de feiten blijven.
Akkoord, een explainer over Europa dus. Da's een hele puzzel.

Goed, gaan wij eens even Europa voor jullie ontleden.
Tot op de molecuul nauwkeurig.
Zal ik hoofdstuk 1 ff doen?
Lijkt me een goed idee, ga ik even een frietje halen.
Maar niet voordat we dit hebben gedaan. Zo.

Is nog niet makkelijk, want Europa is complex.
Het is maar een heel klein stukje aarde, maar zo veel verschillende landen, talen en culturen.
Maar ja, we zijn wel een grote Europese familie.
Of ja, dat is ook alweer afhankelijk van aan wie je het vraagt.
We delen met z'n allen een continent.
Of ja, daar ga je al, want wat dat Europese continent precies is, daar is al discussie over.
Want waar ligt die grens?
We zitten in ieder geval vastgelijmd aan Azië, maar omdat we in Europa zo'n unieke roemruchte geschiedenis delen, hebben we op historische, politieke en culturele gronden bedacht dat we toch een continent zijn.

Eeuwenlang oorlog, nu een Unie. De Europese.

Maar... wat is de Europese Unie eigenlijk?
Simpel gezegd betekent de EU de samenwerking tussen deze 27 landen.

Om het iets concreter te maken bestaat de EU uit deze zeven instellingen.
En de meeste daarvan zitten hier, in de Belgische hoofdstad.
Daarom praten we vaak over Brussel als we het over de Europese Unie hebben.
Leuke stad, hoor!
Europese wetgeving begint hier: bij de Europese Commissie.
Dat is feitelijk niet helemaal correct, maar je zou het de Europese regering kunnen noemen.
Met een voorzitter, Ursula von der Leyen.
En 27 andere Eurocommissarissen, uit elke lidstaat 1.
Bijvoorbeeld onze eigen Wopke Hoekstra op Klimaat.
De Commissie voert dus het Europese beleid uit, werkt nauw samen met al die andere EU-instellingen en is spreekbuis naar de rest van de wereld, namens de EU.


En belangrijk: het is de enige EU-instelling die zelf wetgeving kan voorstellen.
Maar dat gaat altijd wel in goed overleg met twee andere EU-instellingen.
De Raad en het Parlement.
Hier allebei op een steenworp afstand.
Van die laatste zit er trouwens ook een op 350 kilometer afstand, in het Franse Straatsburg.
Inclusief een maandelijks verhuiscircus, maar dat is voor nu even een heel ander verhaal.

Eerst even over de Raad. Officieel: de Raad van de Europese Unie.
Da's een club van 27 ministers.
Welke ministers, dat hangt helemaal van het onderwerp af.
Gaat het bijvoorbeeld over landbouw, sturen we nu nog onze demissionair minister Adema deze kant op. Die Raad is echt een machtig orgaan, want alles wat die 27 ministers met elkaar afspreken is bindend.
Ze bespreken dus wetsvoorstellen van de Commissie, kunnen het wijzigen en goed- of afkeuren.

Maar niet alleen zij moeten dat doen.
Ook de enige direct gekozen instelling van de EU stemt erover, voordat het daadwerkelijk een Europese wet wordt.

Het Europees Parlement.
Dat bemoeit zich met vrijwel alles wat EU is.
Maar dat gaat Jeanine je straks allemaal vertellen.
Ik heb zin in een patatje.
Dan nu een overhoring of je alles ook echt hebt onthouden.
Nee grapje, wij hebben er ook echt heel veel dagen over gedaan om dit hele verhaal een beetje te snappen.
En behapbaar te maken.
Ik heb dit voor jullie besteld om te verduidelijken hoe Brussel invloed kan hebben op jouw leven.
Ik vertel je wat er allemaal hier wordt bepaald.
Mag ik trouwens een biertje bij jou bestellen?
Of is het daar nog iets te vroeg voor?
Dank je wel, he.

Hoeveel van alle wetten in Nederland worden eigenlijk in Brussel bedacht?
Deze man zei ooit: over tien jaar komt 80 procent van alle wetten die over onze economie gaan, misschien zelfs ook over onze belastingen en sociale zaken vanuit de Europese Unie.
Of dat klopt is echt super moeilijk te zeggen.
Maar experts denken dat die 80 procent echt overdreven is.
De mate van invloed is sowieso afhankelijk van het onderwerp.
Gaat het over deze thema's, dan heeft Brussel een flinke vinger in de pap.
Maar gaat het over nationale veiligheid, onderwijs of de gezondheidszorg?
Daar gaat de EU dan weer niet over.
Waarom dat verschil?
Met sommige dingen heeft het gewoon niet zo veel nut als je dat als land in je uppie gaat regelen.
Wat als Italië de grenzen openzet voor vluchtelingen en Griekenland dat niet doet?
Komen er nog steeds net zo veel vluchtelingen Europa binnen.
Nog even over dat frietje.
Ho...
We gaan deze ook nog ff ontleden.

De basis. Deze dingen.
Jij ziet misschien een simpele aardappel, maar een aardappelboer ziet regels.
Bijvoorbeeld over aardappelmoeheid, of bestrijdingsmiddelen.
Dat eerste is een plantenziekte.
En als je daar als boer mee te maken hebt, moet je aan allerlei EU-regels voldoen om verspreiding te voorkomen.
Of wat dacht je van de bestrijdingsmiddelen om die aardappels zo goed mogelijk te laten groeien.
Onder het mom van de Green Deal kwam de Commissie een paar jaar geleden met het idee om pesticidegebruik te halveren. De bodem lag er namelijk niet zo lekker bij.
Nou, dat wetsvoorstel viel niet in goede aarde bij de boeren.
En het resultaat: het wetsvoorstel ging van tafel.
Tot zover de aardappelen.
Ik heb het nog niet eens gehad over het plastic bakje of de mayonaise die erbij komt.
De EU wil minder wegwerpplastic.
O, nee. Wacht.
Want alleen al in Nederland gooien we 19 miljoen voedselverpakkingen na één keer gebruiken weg.
Dus ze willen het liever in een kartonnen bakje.

Serge, mag ik nog wat saus?
Kijk aan.
Ik vind het altijd zo irritant als je te weinig mayo krijgt.
Volgens mij staat die mayo er niet op, maar goed.
Op het etiket moet ook van alles en nog wat aan info staan.
Nu denk je misschien: hoezo heeft zij het al tien minuten over friet?
Nou, ik wilde gewoon de hele dag friet eten tijdens de opnames. En ik wil maar aangeven: Brussel zit overal.
Tot in de moleculen van je mayonaise aan toe.

Mag ik ook nog een colaatje bestellen?
Proost.
Europa is dus heel veel.
En zit overal.

Om te weten waar het straks verder heen gaat, moet je vooral ook ff weten waar het vandaan komt.
We beginnen hier, het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Europa ligt in puin.
Maar is ook bevrijd. En met de blik vooruit.
Het grote doel vanaf dan: vrede in Europa.
De Fransman Robert Schuman, zeg gerust een geestelijk vader van de EU, pleit voor economische samenwerking.
Die komt er. De Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal.
Het idee is: als we die economische belangen nou eens met elkaar vervlechten, wie heeft er dan nog baat bij oorlog?
Zes landen, ook Nederland, werken vanaf dan samen in die gemeenschap.
Al snel gaan ze een stap verder met de Europese Economische Gemeenschap, de EEG.
Er komt een douane-unie.
Is lekker zakendoen.
En de EEG wordt uitgebreid, deze landen komen erbij.

Europese landen groeien steeds verder naar elkaar toe.
Tenminste: aan onze kant van het IJzeren Gordijn, de muur die het communistische Oost-Europa scheidt van West-Europa. Maar dan.

Na de val van de muur gebeurt er heel veel.
Onder meer wordt de EEG de Europese Unie en er komt een gemeenschappelijke munt.
Er komt een interne markt.
En nog meer landen treden toe.
Ook super belangrijk, voor mij dan: Erasmus. Om vrienden voor het leven te maken.
Dag mannen!
Zo, da's lang geleden. Pff.
Waar was ik?
O ja.
Wat ooit begon als een samenwerkingsverband om oorlogen te voorkomen, kreeg in 2012 een symbolische bekroning.
Maar na jaren van groei, uitbreiding, intensivering is het de laatste jaren toch wel erg vaak crisis op crisis.
Economische problemen. Vluchtelingen. Corona. Enorme uitdagingen.
En ook binnen de EU zijn allerlei tegenstellingen.
En veel kritiek ook.
Dat Brussel veel te groot en te machtig wordt.
En die discussie wordt steeds heviger.
Vaak gereduceerd tot meer of minder Europa.
Of als je het aan de Britten vraagt: helemaal geen.
Tot zo ver even die tijdlijn.
En nu?
Tja, het is oorlog aan de poorten van de EU.
Het zijn, kun je rustig zeggen, roerige tijden.
Zeker ook voor de Europese Unie.

Het Europees Parlement.
Dit is het enige instituut van de Europese Unie dat direct gekozen wordt.
Iedere vijf jaar mogen alle stemgerechtigde Europeanen naar de stembus.
Al die Europeanen samen kiezen 720 Parlementsleden, die de bijna 450 miljoen inwoners van de
Europese Unie vertegenwoordigen.
Hoeveel parlementsleden een land krijgt, is afhankelijk van het aantal inwoners.
Met als minimum zes voor de kleinste landjes en maximum 96 voor de grote jongens.
Check Nederland: we zijn misschien een klein landje maar hebben relatief veel inwoners.
En dus staan we met 31 zetels op de zevende plek.
Als dan na vier dagen dat hele stemcircus voorbij is, komen de gekozen parlementariërs meestal in een fractie terecht.
En die is gebaseerd op hun politieke voorkeur.
Op dit moment zijn er zeven fracties. Deze.

En opvallend: nationale partijen sluiten zich aan bij zo'n Europese fractie omdat ze min of meer dezelfde politieke kleur hebben, in Europa dan.
Want soms zijn ze in hun eigen land rivalen.
Zoals in Renew Europe.
Daar zitten voor Nederland vooral VVD'ers in, maar ook iemand van D66.

Ander voorbeeld. GroenLinks/PvdA is in Nederland 1 fractie.
Maar in Europa zit GroenLinks bij De Groenen en de PvdA bij deze.

Die Europarlementariërs zijn verantwoordelijk voor een paar dingen.
Ze moeten instemmen met de voorzitter en commissarissen van de Europese Commissie, weet Hoekstra alles van, checken of vooral de Commissie haar werk een beetje goed doet.
Ze keuren de EU-begroting goed.
En ze stemmen en onderhandelen over allerlei wetten en regels, over bijvoorbeeld jouw frietje met, jouw telefoon, privacy, games, pornosites, elektrisch rijden, zonnepanelen... Enne, ik kan nog wel een uur doorgaan met opsommen, maar Emil staat op me te wachten.

Het mag duidelijk zijn, die hele Europese Unie is een flinke puzzel.

En ik weet niet of het nou zo ingewikkeld is of dat ik honger heb, maareh, ik zie inmiddels sterretjes.
Nog 1 selfie.

De EU begint in 1951 als de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal. Hoe heeft deze samenwerking zich ontwikkeld tot de Europese Unie die we nu kennnen? Je leest het in de story van NPO Kennis. 

Story over het begin van samenwerking binnen Europa

Hoe is de Europese Unie ontstaan?

Ten zuiden van Nederland ligt België. België is onder andere bekend van de historische steden, lekkernijen als friet en van de natuur. Hoeveel weet jij over het land van onze zuiderburen? Test je kennis in de quiz!

Quiz over onze zuiderburen

Wat weet jij over België?

Nooit meer oorlog: dat is het idee waarmee zes landen in 1951 de EGKS oprichten: de voorloper van de EU. Hoe heeft de EU zich door de jaren heen ontwikkeld? En welke landen zijn er bijgekomen en weggegaan? Deze tijdlijn geeft een chronologisch overzicht. 

Tijdlijn over de Europese eenwording

De Europese Unie

Het Europees Parlement

In deze interactieve schoolplaat van het Europees Parlement van Schooltv en ProDemos vind je informatie en uitleg over wat er in het Europees Parlement gebeurt en hoe zij onderdeel zijn van het bestuur van de Europese Unie.

Interactieve schoolplaat over het Europees Parlement en de Europese Unie

Kijk rond in het Europees Parlement

LOGO'S OMROEPEN - BONT

NOS logo wit

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

De Europese Unie is een samenwerking tussen 27 Europese landen. Het centrum van die samenwerking zit in Brussel. De belangrijkste instellingen zijn de Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad van de Europese Unie.

Organisatie en bestuur

Een hele puzzel

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

Strooigoed en pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.