Name: Artis Bibliotheek
Uploaded: 2013-01-30T23:00:00+01:00
Duration: 5 min 46 s
Description: Artis opende in 1838 als wetenschappelijk dierenpark: levende dieren in de tuin, de dode in ‘t museum en de wetenschap in de bibliotheek. De laatste is nog steeds een belangrijke bron voor onderzoekers en wetenschappers.

Klas 4/5/6

Dit is het beeld dat we kennen van Artis.. ..maar ook dit is Artis! Tienduizenden oude boeken en prenten over het dieren- en plantenrijk zijn onder gebracht in de bibliotheek aan de rand van de dierentuin. Midas Dekkers, Redmond ‘O Hanlon en andere vooraanstaande wetenschappers, maakten en maken nog steeds gebruik van de collectie. Als conservator van de bibliotheek, kan Hans Mulder dagelijks door bijzondere werken bladeren.

Dierentuinen ontstonden in de 19e eeuw, een tijd waarin de belangstelling voor de wetenschap groeide. In 1828 werd in Londen het eerste wetenschappelijke dierenpark geopend. Al snel volgden er meer en tien jaar later opende in Amsterdam het Natura Artis Magistra. Vrij vertaald: de natuur is de leermeesteres van de kunst. De initiatiefnemers waren Gerardus Westerman en de heren Weissmuller (linker) en Werleman (rechter), een horlogemaker en een effectenmakelaar. Westerman werd de eerste directeur van Artis.

De tuin start sober, met een paar dieren en veel groen. De boeken staan in een bijgebouw. Stukje bij beetje breidde Artis uit. De boekencollectie groeide, en in 1867 werd een nieuw bibliotheekgebouw opgeleverd. Bij voltooiing van het middelste deel enkele jaren later, werden ook de 36 namen van beroemde wetenschappers op de gevel aangebracht.

Sinds 1939 wordt de bibliotheek beheerd door Universiteit van Amsterdam. Veel studenten biologie, geesteswetenschappen en onderzoekers duiken hier in de boeken. Conservator Hans Muller kan zich geen mooiere werkplek wensen…

Artis Bibliotheek

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Welke verhalen schuilen er achter bekende en minder bekende monumenten in Nederland?

Markante Monumenten

Artis opende in 1838 als wetenschappelijk dierenpark: levende dieren in de tuin, de dode in ‘t museum en de wetenschap in de bibliotheek. De laatste is nog steeds een belangrijke bron voor onderzoekers en wetenschappers.

Beeldend en bouwkunst

Artis is meer dan een dierentuin!

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Klas 1/2/3

In Nederland zijn er meer dan 600 musea. Wie bepaalt wat er in een museum te zien is? En wat is kunst eigenlijk?

Afspeellijst musea

De kunstwereld staat op zijn kop als Marcel Duchamp in 1917 zegt dat een urinoir kunst is. “Elk alledaags voorwerp kan kunst worden”, zegt hij, en dat brengt een discussie op gang. Hij is de grondlegger van de conceptuele kunst. Het denken over kunst is kunst. En het kunstwerk is een idee.
Pas op de suppoost!
Ik dacht: “nou, één pizzapunt meer of minder valt hier niet op”. En dat was het idee: “hoe kan je het in een museum, in welk museum dan ook, ophangen naast een Van Gogh en het niet laten opvallen?”.
Dus toen hebben ze het allemaal tegelijkertijd om 1 uur ’s middags laten plaatsen en daarvoor hebben we wel heel veel vrienden en kennissen, en klasgenoten, compagnons voor ingeschakeld.
Ja. Ja.
Het Rijksmuseum was wel met detectorpoortjes en al dat soort dingen, maar daar kon je het zo naar binnen brengen. Je tas kon door dat ding heen, maar ze zoeken naar messen en bommen. Naar bommen en scharen. En een pizzapunt valt niet zo op.
Nee.
Iedereen was eigenlijk een beetje onthutst zou je kunnen zeggen, dat dat in één keer in het museum te zien was en ontdekt werd. Volgens mij was het een Twitterbericht van…
Ja.
De Twitter van Centraal Museum Utrecht die aangaven dat ze ‘m zouden laten hangen, omdat ze het een leuke actie vonden.
Mij intrigeerde het meteen. Ik vond dat wel iets, ja, ik weet niet, dus ik zei al meteen eigenlijk ook tegen mijn collega’s “ja, ik wil het kopen!”.
En toen dacht je “ja, we hoeven daar geen 100.000 Euro voor, maar als we geld hebben om met zijn vieren naar Londen en Parijs te kunnen, en het daar te kunnen hangen, zijn we allang blij”.
Als een object of een uiting, of een expressie eenmaal binnen de muren van een museum is, is het zodanig opgewaardeerd, dat het zeg maar onbetwistbaar kunst is.
Dus ik ben naar Londen geweest en inmiddels naar Parijs geweest, en het Louvre. 
Dat kan je hier hangen.
Wat is een kunstwerk? Is het kunstwerk een doosje met de pizzapunt of is het kunstwerk ons idee, om het idee op zich zonder het te doen, is dat al een kunstwerk? Of is het een kunstwerk, dat je met zeven personen of op zeven plekken tegelijkertijd met heel veel personen tegelijkertijd zo’n ding plaatst? Het kan alle drie kunst zijn en ik weet nog steeds niet precies welke nou het kunstwerk is.
Sam en Menno zijn niet de eersten die hun werk ongevraagd in een museum ophangen. De artiest Banksy was hen in de jaren ’80 voor.
Daarna kwamen we er inderdaad achter, “dit is blijkbaar ook al vaker gedaan” en het is eigenlijk een combinatie van Banksy en Duchamp, want Duchamp plaatste iets wat geen kunst was, namelijk het urinoir, de pisbak, met toestemming van het museum. En Banksy, die hing zijn schilderijen die op zich wel kunst waren ongevraagd op, zonder daarbij te vermelden waar het vandaan kwam. 
Het is ook zeker al eerder gedaan, maar dat waren wel de mensen die hun naam al gevestigd hadden als zijnde kunstenaar.
Dus twee idioten die dit verzinnen en het doen kunnen waarschijnlijk kunstenaar worden door het te doen?
Ja.

Wanneer is iets kunst?

Het programma Kunstlicht (Next) behandelt vanuit een discipline een cultureel of kunstzinnig onderwerp en belicht daarvan de cultuurhistorische achtergrond. 

Kunstlicht next

Kunstlicht (Next)

Volgens Marcel Duchamp kan elk voorwerp kunst zijn. Je bent pas kunstenaar als je in een museum hangt. Sam en Menno bedenken een actie om een stuk pizza in een doorzichtige bak in meerdere musea tegelijk op te hangen. Het Centraal Museum heeft het kunstwerkje behouden. De artiest Banksy was hen voor in de jaren ’80.


En wanneer ben je kunstenaar?

Kun je alles in het museum tentoonstellen?

Video's die een vraag opwerpen of op een andere manier tot nadenken stemmen.

Wisebits header

Wisebits

De smartphone is een gevolg van alle eerdere communicatiemiddelen die zijn uitgevonden: van de mobiele telefoon tot rotstekeningen. Welk verhaal vertelt een smartphone?

Wisebit van Ype Driessen en Juul Spee

Mooie spullen zoals servies, hebben mensen altijd verzameld. Voor eigen gebruik, om gasten te ontvangen en om mee te pronken. In de 17e en 18e eeuw ontstaat de behoefte om collecties van welgestelde particulieren te bewaren. Vanaf 1800 groeit de verzameling kunstwerken. De adel en rijke burgerij laten hun privé collecties, de kabinetten, na aan de stad. Deze komen ter beschikking als nationaal cultureel erfgoed, iedereen kan ze nu bezichtigen. Imposante gebouwen worden opgetrokken zodat kunstliefhebbers naast het leven van alle dag van schoonheid kunnen genieten in deze tempels. 
In de 20e eeuw veranderen de opvattingen. Kunst wordt gewoner en alledaagser. Berlage ontwerpt zijn museum met een gang over het water als ingang. De bezoeker komt eerst tot rust alvorens de kunst te proeven. Niet alle kunst kan tegelijkertijd in de zalen tentoongesteld worden. Opslag in de kelders van het museum wordt noodzakelijk. 
De collectie, als nationaal erfgoed, moet ook verzorgd worden, en als dat nodig is gerestaureerd. En natuurlijk permanent bewaakt. Bij het beheren van een museum komt veel kijken. Zoals er stilte en rust heerst in de zalen? zo bruist het achter de schermen van de activiteit. Conservators, directeur, dêpôt beheerder, presentatie. Met elkaar zorgt men voor de verzameling en worden nieuwe tentoonstellingen ingericht. Het is niet meer alleen kunst kijken, nu is het ook kunst luisteren. 
Naast zijn schilderijen en objecten is ook geschreven materiaal van de kunstenaar te zien en een geluidsbeeld te horen. Een internationaal netwerk in de museumwereld is noodzakelijk; over de hele wereld wordt kunst geleend, uitgeleend en aangekocht. Het kunsttransport moet met grote precisie en voorzichtigheid gebeuren. 
Door aankoop en specialisatie breiden musea steeds verder uit. Eind jaren '90 van de afgelopen eeuw bouwt de Italiaanse architect en beeldend kunstnaar Mendini het museum voor Groningen. Dit gebouw ziet er als een kunstwerk uit en onderstreept daarmee nadrukkelijk de rol van de hedendaagse kunst. Kunst als voorhoede. Het museum is een kunstwerk op zich geworden.

De Kunstruimte

In een museum kun je kunst zien. Hoe is een museum eigenlijk ontstaan? Wat doen mensen die in musea werken? 

Hoe zijn musea ontstaan?

De kunstwereld staat op zijn kop als Marcel Duchamp in 1917 zegt, dat een urinoir kunst is. “Elk alledaags voorwerp kan kunst worden”, zegt hij, en dat brengt een discussie op gang. Hij is de grondlegger van de conceptuele kunst. Het denken over kunst, is kunst en het kunstwerk is een idee.
Zo’n grote tribune en die tribune keek uit op een enorm wit papier, dat was 8 meter hoog en 17 meter lang. En daarop kon je een lijn trekken. En iedereen die de tentoonstelling kwam bezoeken deed daaraan mee.
Toen het klaar was, was het een enorm groot vel, een indrukwekkend, glanzend vel van duizenden lijnen. Zo intrigerend. Dus het concept was “trek een lijn, doe mee, teken mee” en het eindresultaat, dat was, ja, hallucinerend effect.
Wat hebben we nou als museum bewaard voor de collectie? Niet die hele grote tekening, maar dat, die actie, dat denken, het concept.

Conceptuele kunst

Marcel Duchamp is de grondlegger van de conceptuele kunst: het denken over kunst is het kunstwerk zelf en elk voorwerp kan kunst zijn. Op een tentoonstelling kon iedereen een lijn trekken op een enorm groot papier. Het idee erachter is bewaard gebleven door een museum. 

Wat is conceptuele kunst?

(…), Eerbetoon Aan (…); verzekerde waarde: 18 miljoen Euro. Pablo Picasso, Vrouwenbuste; verzekerde waarde: 5 miljoen Euro. Oscar (…), De Macht Van Muziek; verzekerde waarde: 2,5 miljoen. Piet Mondriaan, Compositie In Wit En Zwart; verzekerde waarde: 2,5 miljoen Euro.
Ulrike Erfslö is adjunct-directeur van het Van Abbe museum in Eindhoven.
We hebben 4000 werken in het depot staan, maar in het museum zelf kunnen wij maar 400 tonen, tegelijkertijd. Wij krijgen op dit moment 4,5 miljoen subsidie van de Gemeente en wij moeten in de volgende 5 jaar 620.000 euro afbouwen, geleidelijk. Dus denken wij erover na werken bijvoorbeeld in commercieel bruikleen te geven en daarvoor ontwikkelen wij nu concepten omdat we denken dat ligt heel dichtbij eigenlijk onze missie en vision, namelijk daarvoor te zorgen, dat deze publieke bezit, kunst is een publiek bezit, toch weer toegankelijk blijft voor het grote publiek. Maar er zijn ook andere ruimtes denkbaar dan alleen het museum.
Het is bijvoorbeeld zo, dat wij samen met Pieter en ik, een designer die hier ook in Eindhoven zit, een vitrine hebben bedacht en die vitrine, die kan kunst opbergen en daarmee is de kunst ook mooi zeker gesteld, en het komt dan ook in een bepaald klimaat terecht. En deze vitrines kunnen wij in bedrijven zetten in hun entreehal. En zo kunnen wij onze commerciële taak die wij daar voor ons zien om daar werkelijk ook omzet mee te genereren, om ervoor te zorgen dat zeg maar dat wat bij de inkomsten van de Overheid wegvalt in de komende jaren te compenseren. Zo kunnen wij dat ook echt aanvullen met onze missie en vision, dat is voor ons belangrijk.
We zijn in het depot van het museum, hier hangen onder andere ook de schilderijen die voor commercieel bruikleen in aanmerking komen. En om een voorbeeld te geven: dit is een schilderij van Jan Roeland, een Nederlandse kunstenaar. Die schilderijen worden zo samengesteld in overleg met het bedrijf dat er eigenlijk een pakket samengesteld wordt uit meerdere schilderijen en daaruit wordt dan om zo te zeggen de prijs bepaald.
De zogenoemde topstukken waar je grote namen hebt, waar heel veel verzekeringswaarde achter staat is het niet mogelijk zeg maar in zo’n soort van bruikleen te geven, dat heeft gewoon ermee te maken dat een verzekering dat niet zou overnemen en zeg maar de waardeverlies veel te groot kan zijn als er iets gebeurt.
Jullie zien hier een mogelijke presentatievorm voor presentaties in het bedrijfsleven. Dus dit is een presentatievorm waar je eigenlijk om het schilderij omheen kan lopen.
We gaan hier nu om de Marleen de Mah om. Dan kan je hier zien hoe het schilderij er van achter uitziet. Dus je ziet informatie over de kunstenaar en je ziet ook van welke galerie het afkomt en welke weg het gegaan is.
Je kan een heel vrije presentatie kiezen bijvoorbeeld in een grote entreehal binnen een ziekenhuis, binnen een grote verzekering of een bank.


Het Van Abbe Museum

Het Van Abbe Museum in Eindhoven heeft wel 4000 kunstwerken, maar die passen niet allemaal tegelijkertijd in het museum. Daarom hebben ze een commercieel systeem bedacht om kunstwerken uit te lenen aan bedrijven. 

Kunst binnen en buiten het museum

Kamagurka is een Belgische kunstenaar die absurde kunst maakt. Hij treedt op in het theater, maakt cartoons, maar is vooral schilder.
Dit is een iPad en daar op kun je allerlei applicaties downloaden zoals deze, Scatch Screw. Het is allemaal zo magisch. Ik had het dus eigenlijk nooit kunnen dromen als kind dat dat ooit mogelijk zou zijn. En daarom werk ik daar nu ook mee, niet omdat het het enige medium is, maar als ik zou moeten kiezen tussen een iPad en een doek met verf?, dan kies ik nog altijd een doek met verf. Een I-pad zet puntjes eigenlijk die een beeld vormen, hier heb je (…) in beeld.
Kamagurka houdt in het Stedelijk Museum in Amsterdam een 24-uurs iPad-marathon.
Het duurde 24 uur, aan één stuk door werken, dat je dus na 10, 12, 14 uur over bepaalde grenzen heengaat, omdat je niet meer denkt van “ik moet nog eten”, “ik moet in bed kruipen”, “ik moet morgen opstaan”, “ik moet…”…, nee, dat is allemaal weg. En dan zit je echt helemaal in je werk. En dan komen volgens mij de beste dingen naar boven. En als ik zeg van: ik ga nu 24 uur bijvoorbeeld schilderijen ontwerpen op een iPad en ik print die op doek, ik laat die meteen ook printen en dan hang je ‘m meteen op, dan krijg je natuurlijk binnen die 24 uur een tentoonstelling die op het moment zelf ontstaat, die ook een soort performance is. Je kunt het eigenlijk vergelijken met een theateroptreden, dat is ook iets dat eigenlijk maar één keer plaatsvindt op dat moment. En als het goed is ook het gevoel geeft aan het publiek dat het alleen maar op dat moment voor hen bestemd is. En ik heb er 75 gemaakt, maar ik heb er een paar afgekeurd die niet goed genoeg waren om te vernietigen.
Het hoort bij het concept van Kamagurka dat hij zijn iPad-schilderijen binnen 24 uur vernietigd. Daarna verbrandt hij zijn werk en doet de as in de door hemzelf ontworpen zwarte glazen urnen.
Ik heb altijd de tekening in dit boekje zitten, de dingen die allemaal vernietigd zijn. En daar maak ik nu ook weer schilderijen van bijvoorbeeld. Dat is een sculptuur geworden, dat staat hier beneden. Het idee is ontstaan tijdens die nacht, die 24-iPad-performance, en dat is een fietsend landschap. Hier, hier lees je “landscapes”, dat hebben we ook ontworpen toen. Dus het idee is, dat ik een landschap schilder dat zich in een comfortabele sofa bevindt, een beetje lui ligt niks te doen. Dus ik heb foto’s gewoon van het internet geprint op canvas en daar ben ik dan op beginnen te schilderen eigenlijk met olieverf. En het rare vind ik is, dat het geschilderde gedeelte er realistischer uitziet dan het gefotografeerde gedeelte eigenlijk. En dat heeft ook te maken weer met die pixels waar ik daarnet over sprak, dit is echt en dit is print. Maar ik vind die combinatie juist zo interessant.

Kamagurka

Kamagurka, pseudoniem van Luc Charles Zeebroek, is een Belgisch kunstenaar die absurde kunst maakt. In 24 uur maakt Kamagurka met zijn iPad non-stop schilderijen. Die worden op groot formaat en op schildersdoek geprint in het museum, ingelijst en aan de muur gehangen. Zo ontstaat binnen 24 uur een tentoonstelling. Na afloop verbrandt hij de doeken en gaat de as in door hem ontworpen urnen, dat hoort bij het door Kamagurka bedachte concept.

iPad performance als concept

Nieuwsuur in de klas

Nieuwsuur is er voor achtergronden bij het nieuws met video's voor de bovenbouw over onderwerpen als IS, de Europese Unie (EU) en de verkiezingen.

Nieuwsuur header

Programmalogo's

Naar de website van Nieuwsuur

In sommige Nederlandse musea hangt gestolen kunst. De schilderijen zijn bijvoorbeeld ontvreemd van Joden in de Tweede Wereldoorlog of uit vroegere koloniën. Tegenwoordig proberen zowel de rechthebbenden als musea de kunstwerken weer terug te krijgen bij de rechtmatige eigenaren. Maar dat is soms nog best lastig.

Roofkunst 

Maurice Lede bezoekt musea in Amsterdam, Rotterdam en Tilburg waar mensen die alles van kunst weten hem helpen de antwoorden te vinden. In deze aflevering zoekt hij uit hoe kunstenaars beroemd worden.

ARTclips

Hoe worden kunstenaars beroemd? Kan een video ook kunst zijn? Kunnen kunstenaars leven van hun kunst? Waarom is kunst zo duur? ARTclips geeft antwoord!

Programmaheaders

Hoe worden kunstenaars beroemd?

Maurice Lede bezoekt musea in Amsterdam, Rotterdam en Tilburg waar mensen die alles van kunst weten hem helpen de antwoorden te vinden. In deze aflevering zoekt hij uit waarom beroemde kunstenaars vaak mannen zijn.

Waarom zijn beroemde kunstenaars vaak mannen?

Maurice Lede bezoekt musea in Amsterdam, Rotterdam en Tilburg waar mensen die alles van kunst weten hem helpen de antwoorden te vinden. In deze aflevering zoekt hij uit wat moderne kunst is.

Wat is moderne kunst?

Maurice Lede bezoekt musea in Amsterdam, Rotterdam en Tilburg waar mensen die alles van kunst weten hem helpen de antwoorden te vinden. In deze aflevering zoekt hij uit wanneer een gebruiksvoorwerp precies kunst is.

Wanneer wordt een gebruiksvoorwerp kunst?

Maurice Lede bezoekt musea in Amsterdam, Rotterdam en Tilburg waar mensen die alles van kunst weten hem helpen de antwoorden te vinden. In deze aflevering zoekt hij uit waarom kunst zo duur is.

Waarom is sommige kunst zo duur?

Maurice Lede bezoekt musea in Amsterdam, Rotterdam en Tilburg waar mensen die alles van kunst weten hem helpen de antwoorden te vinden. In deze aflevering zoekt hij uit of kunstenaars kunnen leven van hun werk.

Kunnen kunstenaars leven van hun werk?

EenVandaag in de klas

EenVandaag in de klas (AVROTROS) geeft meer context bij de actualiteit. Binnenland, buitenland, politiek, economie, veiligheid, gezondheid en cultuur.

Naar de website van EenVandaag

Vak: maatschappijleer. Een mecenas is een rijk persoon die met financiële middelen een museum helpt bij de aankoop van kustvoorwerpen. Veel Nederlandse musea maken daar dankbaar gebruik van, maar worden ook steeds afhankelijker van mecenassen. En krijgt een mecenas daardoor ook te veel invloed op wat er in een museum te zien is?

De macht van de mecenas

In de jaren ’60 van de vorige eeuw worden oude waarden overboord gegooid. Met name jongeren wantrouwen de gevestigde orde als religie, politiek, wetenschap en kunst. Ook in het Postmodernisme van de jaren ’80 is dit terug te vinden. In de Postmoderne kunst zien we de ontkenning van de autonomie van de kunst, de vervaging van de grens tussen kunst en het dagelijks leven en de nadruk op stilistische onzuiverheid waarin bewuste vermenging van historische stijlen wordt beoogd.

“Zowel in de architectuur, maar ook in de kunst zie je eigenlijk een soort vluchtigheid, een soort oppervlakkigheid optreden. Vooral de Postmodernisten zijn er helemaal niet wars van, hè, Modernisme was heel streng, heel serieus, bijna dictatoriaal kun je zeggen. En dat is iets waar die Postmodernisten zich tegen keren, die zeggen: “ja, wij willen daar lucht in brengen, er moet humor komen en het mag best even wat vluchtiger, je hoeft niet de hele boodschap mee te krijgen”. Dus er kwam heel veel kleur, er kwam humor, er kwamen symbolen, er kwamen figuratieve elementen. Er zijn bijvoorbeeld heel vaak verwijzingen, figuratieve verwijzingen, nou ja, symbolen zeg maar, symboolgebruik is een belangrijk element. De vermenging van stijlen.”
“De ontwerper Alexandro Mendini, ook de architect van het museum, heeft op een gegeven moment aan 10 architecten gevraagd om een koffie en theeservies te ontwerpen. Hij was zelf de 11de, dus het is een serie van 11 in totaal.”
“Dit is een servies van Charles Janks, een hele bekende Postmoderne architect. Wat je ziet zijn zuilen. En dat zijn van die klassieke Griekse zuilen. De Dorische, de Korinthische, de Ionische. Janks heeft ze alleen door elkaar gebruikt, dat kwam in Griekenland op dat moment nooit voor. Janks’ verhaal daarbij is eigenlijk dat het hem gaat om het speels gebruikmaken van elementen uit het verleden.”
“Deze is van Stanley Tigerman en Stanley Tigerman, ook een architect, verwijst heel erg naar figuratieve dingen, dus dat is op zich zijn het simpele vormen. Het zijn cilinders, het is een bolletje. Maar hij heeft er allerlei figuratieve elementen aan toegevoegd zoals vlechtjes, een paardenstaart, hier zijn oren, dat is het suikerpotje, die kan horen. En het dienblad, daar komen opeens handen vanuit het niets die dat vastpakken. Dan heb je ook het laatste element zijn die lippen aan de dekseltjes. Als je thee of koffie drinkt, dan praat je ook met elkaar, dus eigenlijk die interactie, die sociale interactie, dat praten met elkaar, dat heeft hij eigenlijk gesymboliseerd in dit servies.”

“Aan de buitenkant van het museum kun je zien wat er aan de binnenkant zit, bijvoorbeeld hebben we een paviljoen van Philips Star, dat is een ronde koektrommel. En aan de buitenkant zie je een soort reliëf van vazen. Binnenin dat paviljoen hebben wij onze porseleincollectie. Dus ja, dat is zeg maar staat daar symbool voor. En bovendien, dat ronde paviljoen staat voor de pottenbakkersschijf.”

“Nou, dit gebouw in zichzelf is een absoluut voorbeeld van “less is a bore”, nou, wat betekent dat nou? Dat is dus: je hebt het hele beroemde adagium of zeg maar de slogan van Mies van de Rohe, een hele beroemde modernistische architect, en die zegt: “less is more”, dus “minder is eigenlijk meer”, dat is het beste, dat is het mooist. “Maar”, zegt Robert Ventury dan, dat is een Amerikaanse architect, “nee, dat is niet zo, dat is hartstikke saai”. Dus die zegt: “less is a bore”, “dus wat doen we?”, “we gooien alles los” en dan nou ja, alles wordt uit de kast getrokken in het Postmodernisme.”
“Het is eigenlijk een soort overdrijving, het is allemaal niet nodig, het is teveel zeg maar, het is een soort overdaad aan je zou bijna kunnen zeggen nutteloze architectuur. Het is architectuur om de architectuur.”

In de huidige Postmoderne samenleving zijn de mediacultuur en de informatisering kenmerkend. Niet het bezit van de productiemiddelen, maar de toegang tot informatie is belangrijk. Door de massamedia ontstaat een veelheid aan wereldbeelden waardoor niet langer één realiteit te onderscheiden valt. De Franse filosoof Beaudrillard spreekt over het verschijnsel “Siminacrum”, een schijnwerkelijkheid. De beelden hebben misschien wel de plaats van de echte werkelijkheid ingenomen. Zo is Disneyland volgens Boudriar een goed voorbeeld van de nabootsing van de Amerikaanse waarden.
Doordat deze wereldbeelden zo toegankelijk zijn is een Retrotrend makkelijk te realiseren. Je kunt immers eindeloos putten uit internet ter inspiratie. Ook kunstenaars laten zich in hun werk inspireren door decennia van de vorige eeuw. En musea richten thematische exposities in voor dit onderwerp.

Postmodernisme

In het postmodernisme wordt alles uit de kast getrokken. Overdaad en overdrijving kenmerken deze kunststroming.

Minder regels, meer lucht

Veel kunstenaars maken autonoom werk, maar je kunt ook in opdracht werken. In dit geval maakt kunstenaar Serafijn een werk voor de gemeente van Doetinchem. Serafijn ontwierp een toren, die ’s nachts de verschillende emoties van de stad laat zien. Via internet kunnen de mensen aangeven hoe ze zich voelen en de toren laat vervolgens voor elke emotie een kleur zien.Maar was de gemeente meteen enthousiast over dit idee?  

Openbare kunst

Wat zijn de haken en ogen aan het maken van kunst in opdracht? Beeldend kunstenaar Q.S. Serafijn kreeg opdracht van de gemeente Doetinchem voor het maken van een beeld in de openbare ruimte.

Creatieve vrijheid of beperkingen

Beeldend kunstenaar Jeroen Jongeleen werkt vooral in de openbare ruimte. Hij kiest er bewust voor om onafhankelijk van opdrachtgevers te werken. Met zijn graffiti en stickerprojecten verzet hij zich tegen de manier waarop onder andere de reclame de openbare ruimte overheerst. Een van de stickerprojecten van Jeroen gaat over het taalgebruik in de reclame op straat. Het project bestaat uit zwart/wit stickers met daarop allerlei Engelse woorden waarmee we door de reclame worden bestookt.

Publieke kunst

Beeldend kunstenaar Jeroen Jongeleen werkt in de openbare ruimte en wil een alternatief bieden voor alle reclame.

Jeroen Jongeleen

Marnix De Nijs is een kunstenaar wiens werkterrein ligt in het gebied tussen kunst en technologie. De technologische mogelijkheden worden steeds groter.
Marnix de Nijs: als kunstenaar maak ik interactieve ervaringsmachines, installaties. Dat zijn installaties waar je fysiek aan deelneemt. Dat kan zijn omdat je op een loopband moet rennen of omdat je op een ronddraaiende stoel zit. Fysiek neem je deel aan een omgeving die bestaat uit videobeeld of 3d beeld in combinatie met audio. Dus eigenlijk maak ik ervaringsinstallaties die spelen met de perceptie van beeld en geluid. Ik ben in mijn werk geïnteresseerd in de scheiding tussen reëel en virtueel, echt en onecht. Niet in de zin dat ik een complete fantasiewereld wil creëren maar ik probeer ergens de scheidslijn te onderzoeken tussen ervaringen die we hebben in het echte leven en ervaringen die we hebben door onze omgang met computers. In exercise in emerging 4 probeer ik die twee werelden letterlijk te mengen. Exercise in emerging 4 draag je een headset. Daar zit een videobril in en een camera en eigenlijk zie je op die videobril de videofeed, dus het camerabeeld van de echte wereld, en dat meng ik met virtuele toevoegingen. Dus dingen die k een in 3d-programma teken, worden gemengd en eigenlijk over de bestaande wereld heel gemengd. Daarmee cureer ik en soort dynamische mix tussen reëel en virtueel. 
Kunst, wetenschap en techniek zijn altijd met elkaar verbonden geweest. Hun samengaan blijft een bron van nieuwe mogelijkheden.

Virtuele kunst

Marnix de Nijs is beeldend kunstenaar. Hij maakt interactieve ervaringsinstallaties die spelen met de manier waarop je beeld en geluid waarneemt. In zijn installaties mengt hij de werkelijkheid met een virtuele wereld. 

Interactieve ervaringsinstallaties

“Een kunstwerk, ja, natuurlijk. Het is zeker een kunstwerk.”
“Hoe kom je erop?”
“Ja, hè.”
“Orville was mijn kat, die kocht ik samen met zijn broer, Orville en Wilbur Wright, noemde ik ze naar het beroemde broedertal die vliegeniers waren. Orville is 5 geworden, hij werd aangereden, en toen ie eenmaal dood was en natuurlijk waren we best verdrietig, daarna ging ie toch de vriezer in en ik had eerder met aangereden beesten gewerkt, dus ik dacht wel van: “daar moet iets mee”, ik kan dit ook niet zomaar een soort van over mijn kant laten gaan dat iemand nou Orville plat rijdt en dat ik daar geen statement uit maak.
En als je het zo ziet, dan is het idee is, ja, dan is het eigenlijk simpel hè als je het ziet. Maar ja, bedenk het inderdaad maar. Maar goed, dat is met alle kunstwerken hè.
Ja, heel simpel. Een dier met een staart en een kop, ja. Zo is ie ook compleet hè.
Ja. Hij is niet echt in de markt gezet hè, we hebben ‘m voor een bepaald bedrag aangeboden eigenlijk op de Kunst Rai, oorspronkelijk was dat 12.500 euro, vervolgens kregen we de aandacht met de kat, dus toen hebben we besloten om nou ja, maar even gewoon eigenlijk pas op de plaats te maken. Dus om ‘m gewoon eventjes eigenlijk van de markt te halen. En nou ja goed, naar aanleiding van de aandacht die er is gekomen is er dus ook een bod gedaan inmiddels van 100.000 Euro. Ja.”
“Nou! Ik geef er niks voor hoor.”
“Nee?”
“Nee, ik geef er niks voor, helemaal niet.”

De vliegende kat als kunstobject

Kunstenaar Bart Jansen maakte van zijn overleden kat een op afstand bestuurbaar vliegtuig. Een kunstzinnig statement omdat zijn kat was platgereden. 

Een project van Bart Jansen

Hallo, mijn naam is Herman van Druten en ik ben ter plaatse.

Kunst; wie kent het niet? In veel huiskamers, sluiswachterswoningen en musea hangen of staan diverse soorten kunst. Maar wat is dat nu eigenlijk, kunst? 

Met name kunstkenners, kunsthandelaren en kunstliefhebbers bepalen wat kunst is. Zij vinden dat goede kunst moet voldoen aan een aantal criteria, zoals: - Creativiteit 

- Perfectie
- Verbazing 
- en Uniciteit 

Zo wordt de Mona Lisa door sommige mensen ook als kunst gezien. Maar waarom eigenlijk?

Da Vinci wordt creatief genoemd,omdat hij op zo’n klein paneel een perfecte illusie wist te wekken. De Mona Lisa wordt perfect genoemd omdat het schilderij lijkt te leven. Waar je ook gaat staan, kijkt ze je recht aan. Dat wekt bij de kunstbepalers veel verbazing op. En de Mona Lisa wordt uniek genoemd omdat het nooit eerder op die manier gemaakt was. 

Maar de vraag is natuurlijk: is de man op de straat het hier mee eens?

Juist. Het lijkt erop dat niet iedereen de meningen van de kunstbepalers deelt. Voor de meesten geldt namelijk nog altijd; het spreekt je wel of het spreekt je niet aan. 

Want laten we eerlijk zijn. Creativiteit, uniciteit, verbazing en perfectie; dat kan toch eigenlijk iedereen? 

Mijn naam is Herman van Druten en dit was regioTV Noord. Oost.

Wat is echte kunst?

De Mona Lisa wordt over het algemeen beschouwd als een groot kunstwerk. Ondanks dat het niet veel groter is dan een A4'tje. Wat maakt een kunstwerk kunst? Verslaggever Herman van Druten zoekt het uit.

De meningen daarover verschillen

Cultuur en geloof

Wie bepaalt wat kunst is?

Kunst en musea

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.