Groep 6/7/8

Manon Hoijtink, Remy Hogenboom en Toon weten een hoop over het klimaat, maar nog lang niet alles! Samen met de kijker gaan ze op ontdekkingstocht.

Zapp Your Planet

Milieu en klimaat

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Wat is circulair? Circulair klinkt als een cirkel. Dat is eigenlijk ook precies wat het is: dingen draaien in een cirkel. Het bouwen van huizen, verpakkingen maken, kleding maken. Eigenlijk alles wat je kunt maken, zou in principe circulair kunnen zijn. Waar het om draait...Grappig. Wat? Waar het om draait. Waar het om... Laat maar. Waar het om draait is dat je dingen maakt waarvan je de grondstoffen opnieuw kunt gebruiken. Dat doet de natuur eigenlijk altijd al. Neem bijvoorbeeld een blaadje van een boom. Dat valt op de grond, vergaat, wordt compost. Zo wordt het weer voedsel voor de boom en dat gaat zo door. Die cirkel zien we ook terug bij de telefoon. Daar zit goud in, dat kunnen we eruit halen en zo kunnen we er misschien wel een ring van maken. Of zelfs een nieuwe telefoon. Jazeker! En papier is ook zo'n mooi voorbeeld van een product dat we circulair kunnen produceren. Oud papier, daar maken we een papje van en daar maken we nieuw papier van. Daarom is het ook zo belangrijk dat je je papier niet bij het normale afval gooit, maar scheidt. Je kunt zeggen dat de mens te vergelijken is met een blaadje van een boom. Als wij doodgaan, gaan we ook de grond in. En dan zijn we voedsel voor de diertjes. Wat een feestmaal voor die worm! Ja.

Wat is circulair?

Zapp your planet logo

Als je iets circulair produceert, heb je geen afval. Alle grondstoffen worden opnieuw gebruik, ook het afval. Goed voor het milieu dus!

Produceren zonder afval

Hoi! Kijk eens Fides, ik heb een cadeautje voor je! Nou, geweldig! Blij mee! 
Dit is Fides. Zij verbouwt groenten, fruit en graan met mensenpoep en ze eet het op! Zo hoopt ze te laten zien hoe waardevol onze poep kan zijn. 
Kijk eens, dit is hem. Oh, prachtig! Hier gaan we nu mest van maken? We gaan het eerst composteren. Hoe gaat dat dan? Wij gaan 70% houtsnippers erbij toevoegen, dat mag jij doen. En in poep zitten heleboel lekkere organismes en bacteriën, die houden van het hout en die breken dat af, waardoor het uiteindelijk aarde wordt. Hoe lang duurt dat? Wij gaan deze twee jaar laten zitten. Twee jaar? Ja. En hoe ziet het er dan uit? Zo. Is dit nou menselijke compost? Dit is compost van menselijke poep en plas. Je kunt het voelen, je kunt het ruiken. Het is gewoon, het is net aarde. 
Het ruikt gewoon precies als aarde, je ruikt helemaal geen poep meer. Dit is echt ongelooflijk. Is dat nou beter dan kunstmest? 
Veel beter. Kunstmest, die bevat eigenlijk maar een aantal voedingsstoffen en de bodem heeft gewoon veel meer nodig. Je ziet na jarenlang gebruik van kunstmest raakt de bodem ook uitgeput. Maar naast dat het heel veel voedingsstoffen bevat, bevat het ook heel veel micro-organismen. Kleine beestjes en daar wordt de bodem helemaal blij van. Dat zorgt ervoor dat wij heel lang voedsel kunnen blijven produceren. Oke. Zullen we gaan planten dan? 
Zo goed? Nog een beetje dieper. Dan mag je gaan composteren, gooi het er maar op. Best wel gek. Eigenlijk heb je gewoon iemand poep staat te scheppen, maar het ziet er als aarde uit. Helemaal goed. Heb ik hier wat rucola voor je, rucolazaadjes. Daar hou ik wel van van. Uit de pols. Natuurtalent. Wat dacht je van een aarbdeienplantje? Past ie hierin? Even de compost. Daar gaat twee jaar oude mensenpoep. Nou, mag jij hem okanten. Het zwarte goud, dames en heren. Laten we maar water geven. 
Kijk, Fides heeft hier echt een hele mooie kringloop van gemaakt, want met dit systeem eten we voedsel, poepen we uit, daar maken we dan weer compost van. Daar verbouwen we dan voedsel op, dat eten we later weer op en poepen we weer uit. En zo is de cirkel rond. 
Maar wat ook mooi is, is dat er dus geen nieuw fosfaat op het land komt, het komt allemaal uit ons eigen systeem. 
Ik vind het echt een topsysteem, Fides, maar ik wil ook de proeven. Is goed. Dit is gewoon een tomaat, helemaal gegroeid op mensenpoep. Ja. Hij smaakt eigenlijk net als elke andere tomaat, of zelfs nog een beetje smaakrijker. 
Poep getransformeerd in heerlijk eten, jouw lichaam transformeert weer in poep. Haha. En als dat dan zo'n een fantastisch systeem is, waarom doen we dat niet op hele grote schaal? 
Het composteringsproces zorgt voor dat medicijnresten en ziekteverwekkers eruit worden gehaald. Maar om er zeker van te zijn dat het altijd gebeurt, is iets meer onderzoek nodig. Toch wel één van de grotere: wij vinden de poep en plas gewoon vies. Wij denken daar niet eens over na. We zien het als afval, als waardeloos, iets om snel weg te werken, terwijl het zulke lekkere tomaatjes kunnen worden. We moeten eigenlijk gewoon niet zo moeilijk doen over poep. We moeten er anders naar gaan kijken. 
Ik ben eigenlijk helemaal om, mag ik misschien wat compost meenemen? Ik heb nog een zakje over. Komt goed.

Hoe maak je plantenmest van mensenpoep?

Normaal gesproken spoel je poep door de wc, maar Fides gebruikt de uitwerpselen van mensen om planten mee te bemesten. Veel groener dan kunstmest! Eerst even twee jaar laten composteren en dan kun je het over je moestuin harken.

Composteren kun je leren

Wat is biodiversiteit? Bio betekent leven en diversiteit betekent verschillen. En daarmee bedoelen we allerlei verschillende vormen van leven. En dat zijn er heel veel. Er zijn wel duizenden verschillende leefgebieden, miljoenen verschillende soorten planten en dieren en vele miljarden verschillende individuen. Jij en ik zijn ook een individu en verschillend. Waarom is die biodiversiteit dan nodig? Kijk, jij kan weer andere dingen dan ik en daarom hebben we elkaar nodig. En we hebben ook insecten nodig, want die kunnen bestuiven en dat zorgt voor voedsel. En ja, we hebben exotische planten nodig om medicijnen te maken. De natuur heeft alles dus gewoon heel goed geregeld. Ja kijk, dan moet het wel op orde zijn met de biodiversiteit en alles hangt met elkaar samen. En als je daar een paar schakels tussenuit haalt, stort het in. En daar zijn wij mensen behoorlijk druk mee bezig. Nou, ik niet hoor. Ik leef hartstikke groen. Jij ook. Hoe dan? Hebben jullie een auto, een telefoon, computer, tv? Ja, dus? We hebben grondstoffen nodig om al die spullen te maken en daardoor maken we leefgebieden kapot. Je hebt hem toch niet doodgeslagen? Geintje.

Wat is biodiversiteit?

Alles op aarde hangt met elkaar samen: wij kunnen niet zonder bijen en vogels kunnen niet zonder bomen. Als er iets wegvalt, stort de boel in. Biodiversiteit is dus superbelangrijk!

Verschillende vormen van leven

Boswachter Martijn! Wat ben je aan het doen? Ik ben aan het blessen. Het markeren van van de bomen die we dus gaan kappen. En dat heeft ermee te maken dat hier te weinig verschillende soorten bomen groeien. Ja, dat klopt. Dit is één en dezelfde soort. En we willen wat meer variatie hierin. Want hoe gevarieerder als het bos wordt, hoe beter als het ook weer is voor planten en dieren. En als er meer voedsel, meer schuilgelegenheid. Vroeger was Nederland helemaal een bosrijk land. Alleen de VOC heeft heel Nederland leeggeroofd. Alle bomen gekapt voor het bouwen van van de schepen en rond 1900 was er eigenlijk geen, waren hier geen bossen meer. En de Nederlandse regering heeft toen besloten om hier die bomen allemaal te gaan aanplanten. Uit deze boom kun je weer planken halen, kun je weer bouwen. Zo komt het dus ook dat destijds alles met een en dezelfde soort is aangelegd en willen we dus graag iets gevarieerder bos. Met het blessen kun je dus wel het bossen omvormen. 
Kijk, dit is nou echt een gevarieerd stukje boss: hier Douglas, eik, van alles wat. Als ik aan een bos denk, dan denk ik hieraan: gewoon elke boom staat waar die wil, groot klein, dik, dun. Maakt niet uit hoe goed dat hier dan in één keer wel en waar we net waren was maar één soort boom. We zijn hier dus al wat langer aan het omvormen om bomen te kappen kun je zo dus ook het bos vormen. En dit bos heeft dus ook veel meer natuurwaarde. 
Dan zal ik je laten zien. Dit is de Douglas. Die heeft een hele dikke schors om zichzelf te weren tegen bosbranden. Kijk, dit, hier heeft een reebok lopen schuren met z'n gewei. Hier zit geen schors meer op. Dit was een dennenappel, zo te zien opgegeten door de eekhoorn. Het lijkt wel alsof visgraat die helemaal afgekloven is. In dit bos is, zo veel dichter op elkaar, met een beetje gevoel dat je echt op safari in Nederland bent. Precies. Ze zijn dol op mestkevers. En dat gat, dat gat in de boom. Dat is de nestholte van een boommarter. Zo hoog. En daar krijgt deze jongen werd in en in de boommarter. Supervet. 
We hebben sporen van marters gezien, van de reeën, van eekhoorns, van dassen. En dat komt dus allemaal omdat dit zo'n bos is waar al die verschillende bomen staan gaven. Dat is ook waarom we zo'n biodivers bos willen. Nou, dit bos os heeft dus eigenlijk alleen maar sparren. Hier moeten we. Dan is het bos helpen om wat biodiversiteit te worden. Maar hoe kies je dan voor wat welke boom gekapt en welke boom je laat staan? Maar bomen zijn ook dicht bij elkaar geplant en soms kiezen we ervoor om andere bomen ruimte te geven door bijvoorbeeld zo'n boom weg te halen. 
Kan die boom met z'n kroon kan ie weer verder groeien. Kan die meer takken zetten, hoe meer takken als die heeft, hoe meer bladeren of naalden, hoe meer bladeren of naalden die hij heeft. Kan die dus ook weer beter CO2 opnemen en zuurstof afgeven. Dus dat is goed. We hebben bijvoorbeeld ook zieke bomen zoals deze boom achter ons. Je ziet allemaal kleine gaatjes in zitten. Die boom zit dus vol met kevers. Kijk, hier hebben de kevers gezeten. Gangen gegraven. Je ziet hier waar ze naar binnen zijn gegaan en je ziet al die gangetjes dit. Dit kan niet goed voor de boom zijn. Die graven allemaal gangen onder de schors en daardoor gaat er sapstroom vanaf. De wortels naar de kroon wordt onderbroken en dan gaan ze dus dood. We hebben dus best wel drie zomers achter elkaar die erg droog zijn. Deze boom, die harst. Je ziet hier allemaal wel harsplekken zitten, wat wij als bloed hebben, dat heeft de boom als hars. Hij probeert zich wel te weren, maar uiteindelijk zal deze ook doodgaan. Dus wat wij nou doen is die aangetaste bomen weghalen zodat de boom die hierachter staan die nog gezond zijn, ok gezond blijven. Dus vooral de boom waar de meeste kevers in zitten die haal je weg. Als je wilt kun je mij helpen door hem een stip te geven. 
Sorry Boom, maar ik wil niet dat je de rest van het bos ziek maakt, dus. 
Ik heb hier nog een zieke. Toch zeggen dit doet me wel een klein beetje pijn, want ik bedoel dit was net gewoon een mooie boom voor mij die niet om hoefde. 
Maar ja, kijk, als je de rest van het bos ziek maakt dan heb je geen keus. 
Ook al zijn ze ziek. Het voelt toch heel gek om deze mooie bomen tegen de grond te halen, want ze slaan CO2 op. Ze geven zuurstof af en daarmee zijn ze dus hartstikke belangrijk voor ons klimaat. Maar er wordt ook nog steeds veel onnodig gekapt, bijvoorbeeld voor de aanleg van een snelweg. Daarom is het zaak dat we nieuwe bomen blijven planten toch Martijn? 
Klopt. Zoals je achter je ziet hebben wij diverse bomen geplant. Veel meer variatie zitten in berken, eiken en beuken, van alles wat. 
De afgelopen dertig jaar zijn er in Nederland alleen maar meer bomen gekapt, dan er zijn bijgekomen en Nederland heeft gewoon veel meer bomen nodig. 
En niet alleen in bossen. Heb je thuis nog een stukje grond? Plant daar ook een boom. Hoe meer bomen, hoe beter. 
Martijn. Wist je trouwens dat als je tegen planten praat dat ze ook daadwerkelijk beter gaan groeien? Probeer het eens. We hebben heel veel bomen te gaan. Kom op! Jij bent mooi.

Waarom moeten bomen soms gekapt worden?

Bomen zijn heel belangrijk voor mens en dier: ze slaan CO2 op, zorgen voor zuurstof, voedsel en nog veel meer. Toch moet er soms gekapt worden. Remy gaat met boswachter Martijn op safari in het bos, en ontdekt waarom het bos soms verjongd moet worden.

Ruimte voor biodiversiteit

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Zapp Your Planet

Type videos