Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Klimaatverandering is een groot probleem waar de hele wereld mee te maken heeft. De poolkappen smelten, de temperatuur stijgt en er is steeds vaker extreem weer. In dit scrollverhaal van NPO Kennis lees je alles over de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. 

Scrollverhaal over de opwarming van de aarde

Wat is klimaatverandering?

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

Ons klimaat verandert. Wat ga jij daar in jouw leven van merken? Ga jij zomerse dagen meemaken met meer dan vijftig graden op de thermometer? Kan je over een paar jaar nog skiën in de Alpen? En is Texel straks het nieuwe Kreta? Dat ontdek je in deze special van de NOS.

Scrollverhaal over de gevolgen van klimaatverandering

Thermometer van je toekomst

Groep 6/7/8

Om te koken, je huis warm te houden en een warme douche te krijgen, zijn brandstoffen nodig. Lang worden hout en turf gebruikt om vuur mee te maken. In de 19e eeuw wordt dit grotendeels vervangen door steenkool en in 1959 komt daar aardgas bij. Dit zijn allemaal fossiele brandstoffen. Brandstoffen die erg vervuilend blijken voor het milieu. 

Quiz over fossiele brandstoffen

Wat weet jij over kolen en gas?

Elk jaar slaan miljoenen mensen op de vlucht voor de effecten van klimaatverandering. Door de opwarming van de aarde zullen grote delen van de wereld overstromen of juist uitdrogen. In dit scrollverhaal lees je alles over de oorzaken en gevolgen van klimaatvluchtelingen.

Scrollverhaal over mensen die vluchten voor het klimaat

Wat is een klimaatvluchteling?

Je hoort veel over klimaatverandering en het broeikaseffect. Maar hoe zit het nu precies? Test hoeveel jij weet over de gevolgen van het versterkte broeikaseffect.

Milieu en klimaat

Quiz over de gevolgen van het versterkte broeikaseffect

Wat weet jij over het broeikaseffect?

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Dit lesidee sluit aan bij Unesco doel 12: Verantwoorde consumptie en productie. Bekijk de video's en speel de quiz.

In de zomer van 2019 komt de temperatuur in Nederland voor het eerst in de geschiedenis boven de 40 graden Celsius. Deze extreme hitte is het gevolg van klimaatverandering. Hoe komt dit en wat kunnen we ertegen doen? 

Scrollverhaal over klimaatverandering en een leefbaar klimaat

Klimaatkansen 

GLetsjer

Download de lesbrief bij dit lesidee

Aelmere bestaat al meer dan 1000 jaar. Nou ja, de naam dan. Want waar nu de stad Almere ligt, was vroeger al water dat Almere genoemd werd. En dus trekt de missionaris Bonifatius al in 753 over het Almere richting Friesland. Ook al zo’n succes.
Het Almere wordt later de Zuiderzee en nog veel later het IJsselmeer, dat vervolgens voor een deel wordt ingepolderd. Zo krijgt Nederland er een stel kekke akkers bij. Lekker boeren is leuk, maar er moet ook gewoond worden. Na de Tweede Wereldoorlog zijn Amsterdam en ’t Gooi booming, de mensen barsten hun huizen uit. Er wordt besloten om voor die mensen een ‘overloopstad’ uit de grond te stampen, en die overloopstad wordt Almere. De overlopers!

Eind 1976 trekken de eerste mensen naar Almere. En sindsdien zijn ze niet meer te houden. Almere heeft al zo’n 200.000 inwoners en is hard op weg om de vijfde stad van Nederland te worden. En dat dus allemaal op 2 tot 5 meter onder zeeniveau. Het kán in Almere!


Clipphanger

Almere is een jonge stad. Voordat er gezellige nieuwbouwwijken en winkelcentra kwamen, was Almere alleen maar water. 

Hoe is Almere ontstaan?

Door de straling van de zon zitten wij er op aarde redelijk behaaglijk bij, met een gemiddelde temperatuur van zo’n 12 graden. Gassen als koolstofdioxide, waterdamp en methaan zijn daarbij heel belangrijk. Zij houden de warmte in de atmosfeer, zoals een broeikas de warmte ook binnenhoudt. Dit noemen we dan ook het ‘broeikaseffect’. Zonder die gassen zou het op aarde gemiddeld zo’n 18 graden onder nul zijn! En da’s geen broeikas, maar een brrrrrr-oeikas.

Wij mensen verbruiken nog steeds veel fossiele brandstoffen als steenkool, aardolie en aardgas. Hierdoor komt er heel veel CO2 vrij. Normaal zou dat overschot opgenomen kunnen worden door de bomen, maar die worden ook nog eens door ons gekapt. Hierdoor is in de afgelopen eeuw de temperatuur al met meer dan een halve graad gestegen. Best lekker bij een dagje aan zee, maar als de ijskappen gaan smelten, wordt weer een stuk minder plezant op het strand.

De opwarming van de aarde zorgt ook voor uitdijende woestijnen, uitslaande bosbranden en uitstervende diersoorten. Om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen moeten we zelf energie besparen: korter douchen, de verwarming een paar graden lager en lekker de lampen uit. En dan heb je alle gelegenheid om het zelf lekker broeierig te maken...

Broeikasgassen zorgen ervoor dat het op aarde gemiddeld 18 graden is. Maar omdat we steeds meer CO2 uitstoten, wordt het broeikaseffect versterkt. Gevolg: smeltende poolkappen en steeds vaker natte voeten.

Wat is het broeikaseffect?

Ik sta hier bovenop dijkring 14 bij Katwijk. In korte tijd ineens heel beroemd geworden door de serie Als de dijken breken. Want hier op dit punt breekt de dijk. De serie beantwoordt de vraag: wat als? Maar onze vraag is: kan het ook echt gebeuren? Het antwoord is: ja. Als die ene perfect storm die eens in de 10.000 jaar voorkomt onze kust zou raken. De kans is klein, maar het kan. En dan hebben we een groot probleem. 60% van Nederland is kwetsbaar voor overstromingen. Door rivieren die uit hun oevers treden maar vooral doordat 40% van Nederland onder de zeespiegel ligt. Het zou een ongekende ramp betekenen met heel veel doden en een economische catastrofe, zoals in de serie. Maar we zitten niet stil. We zijn kampioen in de strijd tegen het water, met de best beschermde kust ter wereld. Nederland heeft in totaal 3700 km aan waterkeringen, die ons beschermen tegen de zee en rivieren. Dat is hemelsbreed van hier tot aan Timboektoe, maar dan letterlijk. Naast heel veel natuurlijke keringen, zoals duinen, hebben we 1500 keringen zelf aangelegd. Natuurlijk dijken zoals hier bij Katwijk, die een stuk lager gelegen land beschermen tegen het buitenwater. Dammen, sluizen en stuwen zijn vaste of beweegbare verhogingen tussen twee wateroppervlakken waarmee we het water op het gewenste peil houden. Gemalen die actief het water naar binnen of naar buiten kunnen pompen. En stormvloedkeringen, gigantische beweegbare waterpoorten die bij extreem hoog water de deur op slot gooien op de punten waar onze rivieren de zee ontmoeten. Elk op hun eigen vernuftige manier. Deze bijvoorbeeld, de Hollandse IJsselkering in Krimpen aan den IJssel. Dat enorme ding van beton en staal zakt naar beneden om al dat zeewater buiten te houden als het zeewater te hoog komt. En dat is ook echt heel hard nodig want in het verleden zijn de dijken, zo een waar jij nu bovenop staat, al vaker gebroken. En dat betekent dat ik volledig onder water sta. Wat dacht je van de stormvloed van 1916 waarbij de Zuiderzee het land in kwam en grote delen van Noord-Nederland onder water zette met 19 doden en grote schade tot gevolg. Of de watersnoodramp van 1953 in het zuiden van het land met 1836 doden en zo’n honderdduizend mensen die hun huizen kwijtraken. En als het kalf verdronken is dempt men de put. De Zuiderzeewerken met onder meer de inpolderen van Flevoland en de afsluitdijk, de grootste dam van Nederland, kwamen er pas na de stormvloed van 1916. En de deltawerken met 3 sluizen, 6 dammen en 4 stormvloedkeringen die de kustlijn met 700 km hebben ingekort kwamen er pas na de watersnoodramp van 1953. Toch wel heel erg veel. Het in 1997 afgeronde project werd uitgeroepen tot het meest prestigieuze waterbouwproject ter wereld. En een van de moderne zeven wereldwonderen, samen met het Panama-kanaal en het Empire state building. En we gaan door. Want voorkomen is beter dan genezen. Daarom is het nieuwe delta-programma in het leven geroepen met harde afspraken die in de delta-wet zijn vastgelegd voor de korte en lange termijn. Rijksoverheid, provincies, waterschappen, matschappelijke organisaties en het bedrijfsleven werken hierin nauw samen onder toezicht van de deltacommissaris. En er wordt flink geïnvesteerd. Uit het deltafonds vloeit jaarlijks ruim 1 miljard naar waterveiligheid. Zo’n 600 miljoen voor beheer en onderhoud en ongeveer 500 miljoen voor nieuwe investeringen. Daarnaast investeren ook de waterschappen ongeveer 250 miljoen euro in waterveiligheid. En dat brengt ons terug naar Katwijk want de makers van de serie kozen deze plek niet voor niks. In 2003 werd deze plek aangewezen als een van de tien zwakke schakels waar de dijken wel eens zouden kunnen breken. Maar precies deze maand is de laatste van die tien zwakke schakels versterkt met geld uit dat deltafonds zodat de dijken in elk geval de komende 50 jaar stormproof zijn. Voorlopig dus, maarja klimaatverandering. Hoeveel graden warmt de aarde verder op, hoeveel stijgt de zeespiegel nog en hoe extreem wordt het weer? Misschien moeten we straks veel meer investeren. En zelfs dan, die ene storm, eens in de tienduizend jaar, daar kan geen waterkering tegenop. En als de dijken dan breken…

Kunnen de dijken van Nederland breken?

Nederland ligt voor een groot deel onder de zeespiegel. We beschermen ons land tegen de zee met duinen en dijken. In de televisieserie ‘Als de dijken breken’ zie je wat er gebeurt als de dijken het begeven. Maar zou dat ook echt kunnen gebeuren?

Ondanks 3700 kilometer aan waterkeringen

Lesidee: broeikaseffect

Wist je dat Schooltv ook onderdeel van de publieke omroep is?                     

Laat Schooltv niet wegbezuinigen! 

Narcis in de knop

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Wat weet jij over het broeikaseffect?

Hoe is Almere ontstaan?

Wat is het broeikaseffect?

Kunnen de dijken van Nederland breken?

Wat weet jij over het broeikaseffect?

Meer

Wat is klimaatverandering?

Thermometer van je toekomst

Wat weet jij over kolen en gas?

Wat is een klimaatvluchteling?

Embed video

Bewaar dit item in een verzameling

Nieuwe verzameling

Hallo! Welkom terug

Vind alles voor een leuke les!

Met een account kan je