Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Clipphanger vertelt over zeven filosofen uit de geschiedenis in educatieve animaties!

Afspeellijst grote denkers

Friedrich Wilhelm Nietzsche wordt in 1844 geboren in het Duitse plaatsje Röcken. Desondanks groeit hij op in een fatsoenlijk christelijk gezin. Friedrich blijkt een intelligente puber. Voor zijn eindexamen schrijft hij een essay in het Latijn over een Griekse dichter, en hij slaagt met vlaggus en wimpelikos. Hij gaat als een speer in de klassieke talen, en nog voor zijn 25ste is hij hoogleraar. En dat is toch niet Nietzsche.
De denker Nietzsche leeft in een tijd waarin de meeste mensen leven volgens de strenge wetten van het christendom. En dat vindt hij maar niks. Dat ‘blind achter de kudde aanlopen’ is hem veel te slaafs. Hij roept mensen op om meer lef te tonen en te strijden tegen de heersende machten. Van de hoogste machthebber hoeven ze in elk geval geen last meer te hebben, want ‘God is dood’, zo concludeert onze Friedrich. Een destijds behoorlijk gewaagde uitspraak die later een goudmijn werd voor T-shirtverkopers op heavy-metal festivals.
Nietzsche publiceert het ene kritische geschrift na het andere, totdat hij in 1889 zelf geschift wordt. De krankzinnige Nietzsche wordt in zijn nadagen verzorgd door zijn moeder en zus. Tot hij in 1900 zelf sterft en net zo dood is als God al een tijdje was.

Clipphanger

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

Blind achter de kudde aanlopen, dat was niets voor Nietzsche. Hij riep mensen op om meer lef te hebben en gaf zelf het goede voorbeeld door het ene kritische geschrifte na het andere te publiceren. 

Wie was Nietzsche?

De grote denker Plato wordt 4 eeuwen voor de toen nog totaal onbekende Christus geboren. In het oude Griekenland wil hij eigenlijk de politiek in, maar wanneer zijn leermeester Socrates de gifbeker leegdrinkt, komt er opeens een vacature als filosoof vrij.
Op een rustig plekje buiten Athene begint Plato zijn eigen school: de Academie. Hier gaan studenten oneindig met elkaar in gesprek. Alleen dan worden echte ‘waarheden’ achterhaald: ‘Aristoteles, wat is liefde eigenlijk?’ 
Al babbelend ontwikkelt Plato zijn ideeënleer: alle dingen die we zien, zijn slechts afbeeldingen van de werkelijkheid: ideeën. Zo herkennen we in een paard met 3 benen nog steeds een paard en is een schaap met 5 poten nog steeds een televisieserie. De afbeeldingen in de alledaagse wereld kunnen dan veranderen, ze worden altijd gedragen door de onzichtbare wereld daaronder, waar alles vaststaat.
Onze wereld is als een grot, stelt Plato: wij simpele mensen zitten vastgeketend, we zien alleen de schaduwen op de wand en hebben het idee dat dat echt is. Alleen de filosoof durft de grot uit te gaan en te ervaren hoe de werkelijkheid is. In zijn belangrijkste werk De Staat pleit Plato dan ook voor een regering die alleen bestaat uit wijze, oude filosofen. Geen daden, maar woorden!

De Griekse filosoof Plato wilde eigenlijk politicus worden. Maar uiteindelijk trad hij in de voetsporen van zijn leermeester Socrates. Zijn grootste erfenis: de ideeënleer.

Wie was Plato?

Sigmund Freud ziet in 1856 het levenslicht, en hij blijkt een pienter ventje. Hij schopt het tot psychiater en niet zo maar één. Slimme Sigmund behandelt patiënten met merkwaardige lichamelijke klachten. Hij stopt ze niet in een dwangbuis, maar legt ze op de divan. Met zijn psychoanalytische benadering probeert hij verklaringen te vinden voor onverklaarbare kwalen. 
Volgens Freud lijkt ons brein op een ijsberg, een tiende ligt boven water, is bewust, maar de grote massa ligt onder water, onbewust. En dit allemaal nog voor de ramp met de Titanic. 
Hoe vreemd ons handelen ook is, er is een verklaring voor, diep in het onbewuste. Om daar bij te kunnen, laat Freud zijn patiënten ‘vrij associëren’. En hij vraagt ze naar hun dromen en ziet dat die bol staan van seksuele symbolieken, die overduidelijk aan de oppervlakte komen, of juist als verborgen boodschap. Sigaartje, Sigmund? 
Onze seksuele driften liggen volgens Freud ten grondslag aan het Oedipuscomplex: ieder jongetje wordt verliefd op zijn moeder. Maar zij heeft al een man, namelijk z’n eigen vader. Het jochie gaat zijn vader haten, tot hij later beseft dat hij ook een man is en zelf vadertje en moedertje kan gaan spelen. 
Vader Freud krijgt keelkanker. Hij is te ziek om verder te kunnen leven. In 1939 krijgt hij van zijn arts wat extra morfine, en dan kan Freud helemaal vrij gaan associëren.

Volgens Freud is het onderbewuste verantwoordelijk voor een groot deel van ons handelen. Daarom liet hij zijn patiënten vrij associëren. Een methodiek die anno 2012 nog steeds omstreden is. 

Wie was Freud?

Bento d’Espinosa wordt in 1632 geboren in Amsterdam. Hij is een kind van Portugees-joodse ouders, en wordt gelovig opgevoed. Maar als echt Amsterdams jochie slikt Bento niet alles voor zoete jodenkoek. Zo wil hij niet geloven dat de Bijbel letterlijk het woord van God is en dat wordt hem niet in dank afgenomen. Hij wordt uit de behoudende joodse gemeenschap verbannen.
Spinoza verhuist naar Rijnsburg, waar hij geld verdient als lenzenslijper. Daarnaast slijpt hij vooral zijn ideeën. Hij is een groot fan van de democratie en de vrijheid van meningsuiting, ongeacht geloof. Hij legt dit uit in zijn Theologisch-politiek traktaat, een boek dat later verboden wordt. Over vrijheid van meningsuiting gesproken.
Door dit verbod blijft zijn meesterwerk nog even in de bureaula liggen. In zijn Ethica benadert Spinoza de werkelijkheid net zo objectief als zijn lenzen. Hij betoogt dat God niet vanaf de zijlijn toekijkt, maar onderdeel is van de natuur. De consequentie hiervan is wel dat de menselijke vrije wil niet bestaat. Alles is al bepaald, dus ook of je morgen je bril opzet of toch maar lenzen indoet.
Waarschijnlijk loopt Spinoza door al dat lenzen slijpen een longziekte op. Hij bepaalt dat zijn Ethica na zijn dood uitgegeven moet worden. Op 44-jarige leeftijd al, krijgt de grote vrijdenker definitief vrijaf.

Spinoza geloofde niet in god zoals andere joden dat deden. Dat kwam hem duur te staan: hij werd niet alleen verbannen uit de joodse gemeenschap, zijn meesterwerk werd ook nog eens verboden. 

Wie was Spinoza?

Charles Darwin wordt in 1809 in Engeland geboren. De slimme tiener gaat geneeskunde en later theologie studeren. Maar liever dan in de kerk, zit ie met zijn nieuwsgierige neus tussen de plantjes en beestjes in de natuur.
Als hij 22 is wordt hij uitgenodigd voor een expeditie op het onderzoeksschip de Beagle. Het schip gaat de hele wereld rond, en Darwin heeft ‘the time of his life’. Hij ontdekt planten en dieren die hij nog nooit gezien heeft, en misschien ook liever niet wil zien. 
In Darwins tijd staat één ding vast; God heeft de aarde en al haar bewoners in één week helemaal goed geschapen. Maar Charles ziet dat soorten zich juist in de loop van miljoenen jaren hebben aangepast aan hun omgeving: evolutie. En dat alleen de soorten die dat het best doen overleven: survival of the fittest. 
Maar Darwin houdt die kennis voor zichzelf. Zijn evolutietheorie gaat namelijk lijnrecht in tegen de leer van de kerk en, misschien nog wel erger, tegen zijn gelovige vrouw. Pas 23 jaar na terugkeer van de Beagle durft hij het aan. In 1859 publiceert hij zijn befaamde boek: On The Origin Of Species.
Tegenwoordig is Darwins evolutietheorie verplichte kost in de biologieles. Maar, geloof ’t of niet, sommige gelovigen geloven er nog steeds niet in, geloof ik.

Charles Darwin maakte zich met zijn boek 'On the origin of species' niet echt populair bij de kerk en gelovigen. Tegenwoordig is zijn evolutietheorie verplichte kost op (de meeste) scholen. 

Wie was Darwin?

Op 1 april 1908 komt Abraham Maslow in New York ter wereld. De pientere Bram gaat rechten studeren, maar raakt van het rechte pad en werpt zich op de psychologie. In 1943 lanceert hij zijn fameuze behoeftepyramide, met daarin de 5 behoeftes die een mens kan doorlopen om zichzelf optimaal te ontplooien.
Het begint volgens Maslow allemaal bij de basis: eten en drinken. Als je in zekere mate bent voorzien van je natje en droogje kun je je door naar de behoefte aan veiligheid. Als je safe & sound bent heb je tijd om je derde behoefte te ontwikkelen: genegenheid, vriendschap, liefde: sociaal contact. Met meer dan 1000 volgers op Twitter kun je door naar stap 4: waardering en erkenning, om uiteindelijk de top van de piramide van Maslow te bereiken. De ultieme behoefte: zelfontplooiing ‘werken aan je kwaliteiten’. Als het je lukt om zo hoog te komen, dan ben je volgens Maslow een evenwichtig persoon. En da’s mooi, want dan val je tenminste niet van zijn piramide af.
Als al je behoeftes op de lagere niveaus vervuld zijn, kun je volledig in iets opgaan en je daar prettig bij voelen. (seks) Maslow noemt dit ‘een topervaring’. Toppertje Maslow brengt verschillende boeken uit waarin hij zijn model aanscherpt. Hij sterft in 1970 op 62-jarige leeftijd, maar hij laat dan in elk geval zijn eigen piramide na.

Mensen hebben behoeftes. Niet alleen aan hun natje en hun droogje maar ook aan vriendschap, liefde en uiteindelijk: zelfontplooiing. Maslow ontwierp daar zijn befaamde piramide voor.

Wie was Maslow?

Logo NTR zwart

Logo NTR wit

Burgerschap, mediawijsheid, welvaart en samenleving

Grote denkers uit het verleden

Filosofen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.