Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Mens en lichaam

Televisie en computer

Clipphanger 

Michiel Eijsbouts

Clipphanger op Youtube

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Op het Caribische eiland Jamaica wordt op 6 februari 1945 de kleine Bob Marley geboren. Het is een verlegen kind met een grote interesse in muziek. In 1962 wordt Bob de leadzanger van de groep The Wailers. Ze doen mee aan een talentenjacht en hun nummer Simmer Down wordt een enorme hit. Eind jaren ’60 duiken ze in de reggaemuziek. Een stijl die erg relaxed klinkt, maar soms ook zware onderwerpen aansnijdt, over het leven in de sloppenwijken bijvoorbeeld. Gelukkig hebben de muzikanten ook zo hun middeltjes om te ontspannen. In 1974 stappen er een paar bandleden op en gaat Bob verder als Bob Marley & The Wailers. Als zanger, songwriter en gitarist maakt hij persoonlijke nummers over zijn leven en emoties. No Woman No Cry en Could You Be Loved worden ook buiten Jamaica grote hits. Bob is ook maatschappelijk betrokken. Hij organiseert een concert om de Jamaicanen bij elkaar te brengen: One Love. Maar hij kan niet lang van zijn succes genieten. Bob sterft als hij pas 36 is aan kanker. Na zijn dood verschijnt het toepasselijk getitelde album ‘Legend’. Ook nu nog komt Bob voorbij op t-shirts en posters en in je oortjes. Zo gaat Bob Marley nog altijd ‘sky high’...

Wie was Bob Marley?

Clipphanger logo

Bob Marley maakt reggaemuziek populair over de hele wereld. Zijn muziek klinkt tropisch en relaxed, maar Bob zingt ook over grote levensvragen. Hij overlijdt als hij pas 36 is. Gelukkig kunnen we nog steeds genieten van zijn grote hits zoals No woman no cry en Could you be loved.

Clipphanger

Om jouw lichaam te laten werken heb je zuurstof nodig. Adem in! (zucht) Die zuurstof gaat via de longen de bloedbaan in en zo naar al je organen. Dit transport wordt uitgevoerd door je rode bloedcellen. Bij bloedarmoede heb jij te weinig rode bloedcellen en daar heeft het zuurstoftransport natuurlijk onder te lijden. Je lichaam wordt niet goed bediend en je kan last krijgen van kortademigheid, duizeligheid, hartkloppingen, pijn op de borst en algehele ver-moeid-heid. Gauw naar de dokter - als je daar nog puf voor hebt. Bloedarmoede kan erfelijk zijn, of een effect van een andere ziekte. Vaak is bloedarmoede een gevolg van een tekort aan vitamientjes of ijzer. Zo komen ook veel zwangere vrouwen aan bloedarmoede. IJzertekort is te verhelpen door ijzerrijk voedsel te eten zoals rundvlees, tofu, eieren en noten. Veel vers fruit en groente erbij, want de vitamine c zorgt voor snelle opname van ijzer door je lichaam. Zo word je echt ‘lekker’ beter. Sommige vormen van bloedarmoede worden (tijdelijk) behandeld door het geven van een bloedtransfusie: een paar flinke zakken donorbloed in je aderen. En dan ga je in een wip van bloedarmoede naar bloedjerijk…

Wat is bloedarmoede?

Bloedarmoede is vaak een gevolg van een tekort aan ijzer. Je voelt je moe, futloos en hebt weinig energie. Niet zo gek, want je organen krijgen te weinig zuurstofrijk bloed. Veel ijzerrijk voedsel eten dus, of naar de dokter voor ijzerpillen.

Het startschot van het Nationalisme klinkt tijdens de Franse Revolutie. Het Franse volk keert zich tegen de koning. Die gezamenlijke vijand zorgt voor broederschap: De Fransen zien zichzelf niet meer als kruiperige ‘onderdanen’ maar als trotse burgers van de ‘natiestaat’. Dit nationalisme verspreidt zich over Europa. 
Landen als Griekenland en België worden onafhankelijk, en kleine staatjes gaan samen in 1 grote, zoals in Italië en Duitsland - en daar gaan we nog meer van horen, qua nationalisme. Nationalisme komt erop neer dat een volk een eigen land wil hebben waar ze ‘lekker’ onder mekaar kunnen zijn. Zo hebben Indonesische nationalisten ervoor gezorgd dat hun land onafhankelijk werd van Nederland. Maar nationalisme kan ook doorslaan, zoals we zien wanneer Hitler zijn Duitse Rijk wil stichten en allerlei groepen uit de weg begint te ruimen. Zijn ondergang zorgt voor een dipje in populariteit van het nationalisme. Wegwezen, Adolf. Vandaag de dag zijn er (weer) nationalisten actief in de politiek. Ze zeggen op te komen voor de belangen van de zogenaamd ‘oorspronkelijke’ inwoners. Vaak wordt daar ook weer een gezamenlijke vijand bij verzonnen. Laat ze maar tetteren. Bewaar jij je vlaggetje lekker voor het Songfestival.

Wat is nationalisme?

Nationalisten stellen het belang van hun eigen volk voorop. Dit nationalisme is ontstaan in de 19e eeuw. Nationalisme heeft ervoor gezorgd dat Indonesië onafhankelijk werd van Nederland. Maar het heeft ook geleid tot de Holocaust.

Een ‘onomatopee’ is een woord dat fonetisch het geluid dat het beschrijft nabootst of suggereert. Wat? Nou, het is eigenlijk heel makkelijk. Want als jij een keer niet op het woord ‘auto’ kan komen, dan zeg je gewoon “dat ding daar, die toet-toet”. En dat ‘toet-toet’ is dan een onomatopee, omdat een auto toet-toet doet. Het woord ‘onomatopee’ komt uit het Grieks, van de woorden ‘poieo’ en ‘onoma’, oftewel: ik maak een naam. Die ‘gemaakte namen’ kom je bijvoorbeeld tegen in woorden als ‘aargh’ en ‘hatsjie’. Uit de strips ken je natuurlijk ‘boem’, ‘klabam’ en ‘plons’. De hele dag door kom je om in onomatopeeën, tot je erbij in slaap valt: ‘zzzzzz’. Vooral in het dierenrijk stikt het van de klanknabootsingen zoals ‘blaffen’, ‘piepen’ en ‘miauwen’. En sommige vogeltjes zijn zo blij met zichzelf dat ze voortdurend hun eigen naam roepen, zoals de koekoek, de oehoe en de tjiftjaf. En natuurlijk het taalkundigste vogeltje van allemaal: de onomatopee. ‘Onomatopee!’ O nee, die bestaat niet. (kuch)

Wat is een onomatopee?

Van het woord onomatopee heb je waarschijnlijk nog nooit gehoord. Maar als je snapt dat met ‘toet-toet’ een auto wordt bedoeld, dan begrijp je het meteen! In het Nederlands stikt het van de onomatopeeën. Vooral stripboeken staan er vol mee.

Willem van Oranje wordt in 1533 in Duitsland geboren als Willem van Nassau. Zijn neef René is de baas van het Franse prinsdom Orange. René overlijdt en laat al zijn bezittingen na aan onze Willem, inclusief zijn Orange. Alsjeblieft knul, je eigen landje. Weer eens wat anders dan een fatbike. Maar die hebben ze dan nog niet. Willem gaat braaf naar de kostschool en maakt carrière in het leger en schopt het uiteindelijk tot Ridder in de orde van het Gulden Vlies. Hij belooft trouw aan de katholieke kerk en dan mag hij zich echt eindelijk Prins van Oranje noemen. Die kleur komt gelijk goed van pas als Willem tijdens de 80-jarige Oorlog een eigen vlag nodig heeft. Dat wordt de Prinsenvlag, het oranje, blanje, bleu met natuurlijk oranje boven. Onder onduidelijke omstandigheden wordt dat oranje later rood en in 1596 wordt het rood-wit-blauw de driekleur van Nederland. En dan kan het oranje van de Prins van Oranje de enige echte nationale kleur worden. Het is dus maar goed dat Willem dat prinsdom Orange van zijn neef geërfd heeft, anders hadden wij nu met Koningsdag niks om aan te trekken.

Waarom is oranje onze nationale kleur?

Op Koningsdag en tijdens belangrijke voetbalwedstrijden van het Nederlands Elftal, kleurt Nederland oranje. Waarom is dat eigenlijk onze nationale kleur? Het komt niet eens voor in onze vlag.

Holi is het belangrijkste feest in het hindoeïsme. Het grijpt terug op een eeuwenoud verhaal over prins Prahalad, die door de hindoe-god Vishnu wordt gered van zijn tirannieke vader en kwaadaardige tante. Huuuuuh. Tijdens het Holi-feest wordt Vishnu vereerd en de lente gevierd.  Dat gebeurt door het planten van een stekje. 40 dagen later wordt daar een brandstapel omheen gebouwd. Het is dan volle maan en een dag voor het holifeest. De priester brengt een offer en verwijdert het plantje. De brandstapel gaat in de fik, en muziekgroepen lopen eromheen terwijl ze holi-liederen zingen. Zo wordt gevierd dat het goede het kwade overwint - als het goed is. Op de ochtend van holi komen hindoes samen om te bidden. Ze drukken een stip van as bij elkaar op het voorhoofd. En dan kan het feest echt beginnen. Iedereen bekogelt elkaar met verfpoeder in alle kleuren van de regenboog. Dat ziet er niet alleen vrolijk uit, door dat poeder zie je geen verschillen meer. Jong of oud, arm of rijk, iedereen is gelijk! Holy holi, wat een feest!

Holi is gebaseerd op een eeuwenoud verhaal over een prins die door de god Vishnu wordt gered van zijn kwaadaardige vader en tante. Met Holi vieren Hindoes dan ook dat het goede het kwade overwint. Er wordt flink gefeest en gegooid met verfpoeder in alle kleuren van de regenboog.

Wat is Holi?

Op onze mooie aardbol gebeurt een heleboel wat niet zo best is voor ons milieu. Om die schade duidelijk te maken heeft de Zwitserse wetenschapper Wackernagel een meetinstrument bedacht. Alles wat je eet, doet en gebruikt wordt in een grote rekenmachine gegooid. Na wat gepruttel komt er een score uit, die staat voor de totale ruimte die jij inneemt op aarde. Dit is jouw ‘ecologische voetafdruk’. Die is niet alleen eco, maar ook logisch. Eigenlijk zijn er voor elke aardbewoner zo’n 3 voetbalvelden beschikbaar. Maar de gemiddelde Nederlander heeft een voetafdruk ter grootte van zo’n 12 voetbalvelden. Da’s een heel grote voet waar we op leven. Als iedereen op aarde zo tekeer zou gaan, zouden we dus bijna 4 aardbollen nodig hebben. En die hebben we dus niet hè! Gelukkig kan jij een hoop doen om duurzamer te leven. Minder vliegen, verwarming lager, korter douchen, minder vlees en zuivel eten en minder kopen kopen kopen. Als we allemaal ons beste beentje voor zetten, wordt onze voetafdruk hopelijk steeds een beetje kleiner. En dan hebben we ooit misschien genoeg aan onze enige echte aarde. Aaah, wat een schatje hè?

Met alles wat jij eet, doet en koopt, gebruik je een stukje aarde. Voor elke aardbewoner zijn er zo’n drie voetbalvelden beschikbaar. Maar de gemiddelde Nederlander heeft een ecologische voetafdruk van wel 12 voetbalvelden. Hoe zit dat precies?

Wat is de ecologische voetafdruk?

Voor veel mensen in het Westen is 1 januari een feestelijke datum: gelukkig Nieuwjaar! Maar voor het Chinese nieuwjaar moet je dan nog een paar weekjes wachten. Tussen 21 januari en 20 februari valt de eerste dag van de Chinese maankalender. En die vieren de Chinezen met het Lentefestival van wel 15 dagen lang. Chinees Nieuwjaar hebben we te ‘danken’ aan het legendarische monster Nian. Die kwam elke winter vanuit de bergen naar het dorp. Maar er zijn 3 dingen waar Nian nie tegen kan: vuur, harde geluiden en de kleur rood. Zo wordt het monster van oudsher door de Chinezen verjaagd… Het Chinese nieuwjaar wordt verwelkomd met allerlei traditionele activiteiten. Het huis wordt schoongemaakt om plaats te maken voor nieuwe energie en geluk. Van heinde en verre komen familieleden naar huis om te smullen van noedels, vis en dumplings. Kinderen krijgen een rood envelopje met geld. En op de 15e dag van de nieuwe maand, bij volle maan, is er het Lantaarnfestival. Met de Leeuwen- en Drakendans en een heleboel vuurwerk komt het Chinees nieuwjaar tot een spetterend einde en kan het gewone jaar beginnen…

Volgens de Chinese kalender begint het nieuwe jaar niet op 1 januari, maar ergens in januari of februari. Chinees Nieuwjaar wordt gevierd met een hoop lekker eten, rode lampionnen en vuurwerk.

Wat is Chinees Nieuwjaar?

Je zit ‘gezellig’ aan tafel, maar 1 persoon zit een beetje te smakken. Jij kan je daaraan ergeren, maar je buurvrouw wordt he-le-maal gek. Dan heeft die waarschijnlijk last van misofonie. Dat betekent: haat tegen geluiden. En dat kunnen heel veel geluiden zijn zoals, snuiven, slikken, slurpen, kauwen, kuchen, fluisteren en zelfs ademhalen. Ja, en dat kan je echt niet binnenhouden. Het betreffende geluid roept bij de misofoniepatiënt een sterke, emotionele reactie op. Echt agressief wordt het gelukkig meestal niet, maar het kan wel gebeuren dat ze probeert het geluid te laten stoppen, of te overstemmen. Of ze wil vluchten, en dan begint misofonie wel erg lastig te worden…Misofonie kan behandeld worden. Met therapie leer je om spanning in het lichaam weg te nemen, je aandacht te verleggen en de ‘foute’ geluiden te koppelen aan een geluid met een positieve emotie. Als dit nu bij jou niet werkt, onthou dan: Je hebt eerder last van misofonie bij mensen die emotioneel dichtbij staan. Dus je kan het ook zien… als een teken van liefde!

Als het geslurp, gekuch of gesnuif van andere mensen op je zenuwen werkt, kun je last hebben van misofonie. Sommige menselijke geluiden roepen dan een sterke, emotionele reactie op. Misofonie is te behandelen met therapie.

Wat is misofonie?

In 1812 wordt in het Engelse Portsmouth de kleine Charles Dickens geboren. Op zijn tiende verhuist de familie naar Londen, maar dat brengt weinig geluk. De kleine Charles moet in een fabriek gaan werken. Na jaren ploeteren pas kan hij aan de slag als journalist. Daarnaast schrijf hij ook voor zichzelf: bijzondere verhalen, over de tegenstellingen tussen rijk en arm, maar met veel humor. De verhalen van Dickens verschijnen in delen in de krant, met op het eind een cliffhanger, zodat zijn lezers veel zin krijgen in het volgende deel. In boekvorm verschijnen ze ook, onder titels als Oliver Twist, David Copperfield en natuurlijk A Christmas Carol. In dit tijdloze verhaal komt de slechte Scrooge erachter dat gierigheid ook niet alles is. Deze kerstklassieker is elk jaar nog op televisie te zien (en ook te lezen trouwens). Dickens produceert in zijn carrière 15 romans, honderden verhalen, talloze artikelen en ook nog eens 10 kinderen. Na zijn dood wordt de grote schrijver begraven in Westminster Abbey. Daar had die kleine fabrieksjongen alleen maar van kunnen dromen…

Charles Dickens is de schrijver van Oliver Twist, David Copperfield en het overbekende A Christmas Carol. Hij gebruikt in zijn verhalen veel humor en eindigt zijn altijd met een cliffhanger.

Wie was Charles Dickens?

H.P.V. staat voor humaan papillomavirus. Maar dat is niet 1 virus, het zijn er wel 100! En ze komen veel voor: 8 op de 10 mensen krijgen HPV, soms wel meerdere keren. Het is dan ook erg besmettelijk. HPV wordt overgedragen via handen, huid en mond, meestal tijdens seks. Van sommige typen HPV krijg je wratten op je intieme delen. Ook als je daar wondjes hebt, of bloedverlies, is het tijd om een afspraak te maken bij de dokter. Vaak merk je helemaal niets van een HPV-besmetting. Je lichaam ruimt het virus vanzelf weer op. Soms blijft het aanwezig, en kan het zelfs je cellen veranderen. Dit kan leiden tot een ernstige ziekte, zoals baarmoederhals- of peniskanker. Daarom worden tegenwoordig alle jongens en meisjes opgeroepen voor een prik tegen bepaalde typen HPV. Hiermee wordt ongeveer driekwart van de kankergevallen Heel Prima Voorkomen. Deze vaccinatie krijg je op je 10de. Voor een goede bescherming heb je 2 prikken nodig, met een half jaar ertussen. Even de tanden op elkaar dus, maar dan ben je klaar om te kussen!

HPV is een heel besmettelijk virus dat kanker kan veroorzaken. Je kunt het krijgen door seksueel contact met iemand die HPV heeft. Door je te laten vaccineren kun je voorkomen dat je HPV krijgt.

Wat is HPV?

Op 27 januari 1756 komt in Salzburg de kleine Wolfgang Amadeus Mozart ter wereld. Z’n vader is megamuzikaal en ook Wolfje is een wonderkind. Met vier jaar begint hij te componeren en een jaar later geeft hij zijn eerste concert. Vanaf zijn zevende toert de Mozart Family door Europa, en daarbij komen ze zelfs nog in onze streken terecht. Tussen het pingelen door schrijft Mozart strijkkwartetten, sonates, symfonieën en zelfs opera’s. Net als andere componisten is hij in dienst bij een belangrijk persoon: de aartsbisschop. Maar Wolfgang verdient er weinig en mag bijna geen opera’s schrijven. Hij vertrekt, wordt freelancecomponist en schrijft de grootste bangers uit de operageschiedenis, waaronder Don Giovanni en Die Zauberflöte. Wat een tovenaar! De ster van Mozart is stijgende. Hij schrijft wel 600 legendarische muziekstukken. Maar privé gaat het niet zo crescendo. Zijn laatste werk is, heel toepasselijk, een dodenmis. Mozart overlijdt al op zijn 35e, nog voor hij het slotakkoord kan noteren.

Wolfgang Amadeus Mozart is een van de bekendste klassieke componisten ter wereld. Als kind schrijft hij al zijn eerste muziekstukken. Daarna toert hij door Europa en schrijft hij talloze strijkkwartetten, sonates en opera’s tot hij op zijn 35e overlijdt.

Wie was Mozart?

Oranje

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Clipphanger

Type videos