Name: Zuid-Afrikaanse dieren in de 17e eeuw
Uploaded: 2017-04-06T00:00:00+02:00
Duration: 4 min 21 s
Description: Toen de VOC zich in de 17e eeuw vestigde in Zuid-Afrika, wisten ze niet hoe het achterland van hun grote vesting Kasteel de Goede Hoop eruitzag. Onderzoeker Robert Gordon werd eropuit gestuurd om de natuur en de dieren in beeld te brengen. Niet met een camera, maar met pen en papier.

Groep 6/7/8

Dit is het eerste gebouw dat Nederlanders zo’n 350 jaar gleden hebben neergezet in Zuid-Afrika. Kasteel de Goede Hoop. Het was een verversingspost voor de VOC-schepen die op weg waren naar het verre Oosten. De schepen moesten voor onderweg vers eten aan boord hebben anders overleed de bemanning aan vitaminegebrek, scheurbuik. Een hele tijd was dit het enige gebouw in de verre omtrek, inmiddels is er een hele stad omheen gebouwd, Kaapstad. Toen de medewerkers van de VOC hier nog maar net waren hadden ze geen idee van het prachtige en rijke achterland van de Kaap. Ze waren natuurlijk wel nieuwsgierig naar hoe het achterland eruitzag. Was het geschikt voor landbouw? Viel er nog wat anders te halen, goud, koper misschien? Er was een VOC-soldaat met dezelfde nieuwsgierigheid, Robert Gordon, van oorsprong een Schot. Hij was er al eens gaan kijken maar nu huurde de VOC hem vanuit hier officieel in om op ontdekkingstocht te gaan.  Met een pen, papier, een stel begeleiders, een goede tekenaar en een paar geweren want je wist het maar nooit. 

Gelukkig was die Robert Gordon een gepassioneerd onderzoeker en had hij een goede tekenaar bij zich. Veel van die tekeningen en verslagen zijn bewaard gebleven en die bevinden zich nu in Rijksmuseum. Zuid-Afrika in Amsterdam! Hier kun je echt uren naar kijken. Dat dit nog steeds bestaat! Robert Gordon had natuurlijk geen filmcamera of fototoestel om aan de VOC laten zien hoe het achterland eruitzag. Vandaar dat hij uitgebreid tekende. Landkaarten en panorama’s zoals hier. Kasteel de Goede Hoop, dat kennen we. Hij maakte ook uitgebreide beschrijvingen van alles wat hij tegenkwam, de zwarte neushoorn bijvoorbeeld, een luipaard, het nijlpaard. Daar schreef hij bij: kauwt met een klappende slag der tong. Een dier waar Robert Gordon gek op was, was de giraffe. ‘Dit is zeker een der wonderlijkste dieren in de natuur’, schreef hij in zijn dagboek. Hij was zo gefascineerd door de giraffe dat hij een exemplaar  uit elkaar peuterde, botje voor botje, en die stuurde hij naar Europa met een bouwtekening erbij. Het stond jarenlang in een Frans museum en nu wordt het originele skelet hier botje voor botje weer opgebouwd. Dit is hem, het skelet van de giraffe die Robert Gordon voor het eerst zag. Wat een ding. En hij staat nu gewoon in het Rijksmuseum, te gek. In zijn dagboeken staat alles heel precies beschreven. Ze hebben hem eerst in zijn poot geschoten en toen: ‘wij gingen dichtbij hem en hij schijnt een goedaardig dier, sneden hem de strot af waardoor veel bloed kwam uit dit dier en het dier sterk begon te schoppen.’ Dus op een van die poten moet een schotwond te zien zijn. Ja, kijk rechtsvoor. Het is nu bewerkt met hout, maar dit is de plek waar de giraffe is geraakt en dit is dan ook het bewijs dat dit de giraffe is van Robert Gordon. Mooi he? Het wrange is wel dat Robert Gordon toen al beschreef hoe er op prachtige dieren werd gejaagd. ‘Hier schoot ik 9 hippapotamussen, zogenaamde zeekoeien, dood’. En later: ‘in een tijd van 3 a 4 uren werden 22 dieren doodgeschoten.’ En dat jagen nam een grote vlucht, want heel veel duren die Gordon beschreef, zoals de kwagga, een soort zebra, die bestaan nu niet meer, die zijn uitgestorven. En andere dieren worden met uitsterven bedreigd, zoals de zwarte neushoorn, daar zijn er niet veel meer van over. En ook de nijlpaarden maken geen schijn van kans als ze niet goed beschermd worden. Inmiddels wordt het wild in Zuid-Afrika heel anders beheerd.

Klas 1/2/3

Wat voor dieren leven er in het regenwoud? Wat geloven de mensen in India? En hoever ligt Australië bij ons vandaan? De Wereld Rond neemt je mee naar allerlei landen op de wereld.

Programmaheaders

Programmalogo's

De wereld rond

Zuid-Afrika is het zuidelijkste land van het continent Afrika. Het is een land met een rijke cultuur, maar ook met grote verschillen tussen arm en rijk. Je kan er op safari in de uitgestrekte natuur en op zakenreis in het moderne Kaapstad. Wat weet jij over dit bijzondere land? 

Quiz over het zuidelijkste land van Afrika

Wat weet jij over Zuid-Afrika?

Animaties van dagboekfragmenten uit de tijd van de VOC en WIC. Speciaal gemaakt voor de interactieve schoolplaat 'VOC en WIC van alle kanten'. 

Verhalen van de VOC en WIC van alle kanten

Welkom aan boord van het beroemde VOC-schip 'De Amsterdam'. Kijk nu zelf rond door deze replica van een VOC-schip die aan de steiger van het Scheepvaartmuseum ligt. Verken de Nederlandse geschiedenis uit de 17e en 18e eeuw. Over de eerste overzeese reizen, de handel, de avonturen en ontberingen. En in het ruim kom je meer te weten over de zwarte bladzijdes van het slavernijverleden. Kijk zelf in 360 graden rond, zoom in en ontdek wat er op het schip zoal gebeurde tijdens de lange reis naar de Oost.

Handel en oorlog over zee

De VOC en WIC van alle kanten

200 jaar lang maken de VOC en de WIC de dienst uit in overzeese gebieden als Indonesië en Suriname. Nederland is schatrijk geworden van de handel in grondstoffen en specerijen. Maar deze rijkdom heeft ook een keerzijde. Hoeveel weet jij over de VOC en WIC? Test je kennis in de quiz!

Quiz over handel en slavernij

Wat weet jij over de VOC en WIC?

Historische comedy voor alle leeftijden van Niek Barendsen waarin Dorine Goudsmit (Plien van Bennekom) samen met bekende 'Gouden Eeuwers' terugblikt op de hoogtepunten van de Nederlanden in de 17e-eeuw.

Welkom in de Gouden Eeuw

Welkom in de geschiedenis

De zeventiende eeuw staat bekend als de Gouden Eeuw: een tijd van welvaart, wetenschap en oorlog. Wat weet jij van deze periode? Start de quiz, kies bij elke vraag het juiste antwoord en bekijk de video's.

Quiz over de zogenaamde Gouden Eeuw

Wat weet jij over de 17e eeuw?

Zuid-Afrikaanse dieren in de 17e eeuw

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Toen de VOC zich in de 17e eeuw vestigde in Zuid-Afrika, wisten ze niet hoe het achterland van hun grote vesting Kasteel de Goede Hoop eruitzag. Onderzoeker Robert Gordon werd eropuit gestuurd om de natuur en de dieren in beeld te brengen. Niet met een camera, maar met pen en papier.

Regenten en vorsten

Dieren en planten

Vastgelegd door VOC-onderzoeker Robert Gordon

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.