Wat is een heksenwaag?

Als je er vroeger van beschuldigd werd dat je een heks was, kon je je laten wegen bij de heksenwaag, een speciale weegschaal. Er werd namelijk gezegd dat heksen heel licht waren. Er werd niet altijd even eerlijk gewogen.

Om te kunnen bewijzen dat je geen heks was, had je heksenweegschalen, zoals hier bij de Heksenwaag in Oudewater. Als je werd beschuldigd van hekserij dan was dit je laatste redmiddel. De heksenwaag van Oudewater. Gebouwd in 1482. Hier werden mensen gewogen waarvan men dacht dat het een heks was. Dat wegen gebeurde op meerdere plaatsen. Maar bij de meeste wagen werd gesjoemeld, waardoor het leek alsof iemand bijna niets woog en dus een heks was.
Dat deden ze door over het gewicht te liegen. Door bijvoorbeeld te zeggen dat dit EEN kilo is. Terwijl het gewoon 10 kilo is. En ook werd hier in dit laatje stiekem extra lood gestopt. Meer dan nodig is om de weegschaal in balans te houden. Waardoor je dus aan deze kant nog maar heel weinig gewicht erop hoefde te zetten zodat die kant omlaag ging. Waardoor iemand aan die kant al heel snel heel weinig leek te wegen. Dus ja, dat hele wegen was gewoon een toneelstukje om iemand vals te beschuldigen.
Hier in Oudewater ging het er wel eerlijk aan toe. In 1545 werd deze waag erkend als enige in Europa waar het wegen goed gebeurde. En die erkenning kreeg Oudewater hoogstpersoonlijk van keizer Karel V.
'Certificaet van weginghe'. Dit is HET bewijs dat je zwaar genoeg bent om geen heks te zijn. En zo'n certificaat kon je leven redden, dus er kwamen echt mensen van heinde en ver om zich te laten wegen. Je moest er flink wat centen voor neerleggen om op deze waag te mogen staan, maar dan had je ook wat. En nou ik hier toch ben, wil ik eigenlijk ook wel zo'n certificaat. Je weet maar nooit waar het goed voor is.
Ben ik zwaar genoeg? Je bent zwaar genoeg. Pfjoew. Zo. Alsjeblieft. Dank je wel. Hier, bam! In the pocket. Dit is het bewijs. Om alle misverstanden te voorkomen: Ik ben dus geen heks. En vele mensen gingen mij al voor hier op deze waag. Bijvoorbeeld koningin Juliana. Zij werd hier ook gewogen. Alleen is niet helemaal zeker of zij die test ook echt doorstaan heeft, want haar gewicht is nooit bekendgemaakt. Hmmm...