Name: Jeroen Bosch
Uploaded: 2022-01-04T11:50:00+01:00
Duration: 6 min 34 s
Description: De schilderijen van de Bossche kunstenaar Jeroen Bosch zijn beroemd vanwege de fantasievolle, stripachtige stijl. Met zijn meesterwerk ‘De Tuin der Lusten’, wil hij de mensheid waarschuwen voor de gevolgen van zonde en dwaasheid.

Groep 6/7/8

Dit is een van de fantastische werken van de Nederlandse schilder Jeroen Bosch, genaamd Het Laatste Oordeel. Er bestaan nog maar zo'n vijfentwintig werken van hem en die zijn verspreid over de hele wereld en dit exemplaar is in het bezit van het Groeningemuseum in Brugge en wordt nu hier op deze geheime locatie gerestaureerd. En hopelijk is het dan op tijd klaar, want het is de bedoeling dat dit werk met bijna al zijn andere werken bij elkaar komen in een unieke tentoonstelling in Den Bosch. De werken van Jeroen Bosch zijn verspreid over de hele wereld. Om ze toch bij elkaar te kunnen zien, zijn ze allemaal op ware grootte gefotografeerd en worden ze tentoongesteld in het Jheronimus Bosch Art Center in Den Bosch. Wat is er zo bijzonder aan die schilderijen van Jeroen Bosch? Moet je je voorstellen: 500 jaar terug in de tijd. Het einde van de middeleeuwen. De kerk speelt een allesoverheersende rol. Wow! Jeroen Bosch schilderde vaak triptieken: een, twee, drieluik en in zo'n triptiek vertelde hij een heel verhaal, een soort stripverhaal. Dat had natuurlijk te maken met het geloof en met regels. En De Tuin der lusten is daar een goed voorbeeld van. Wat gebeurt te veel. Op dit hele linkerpaneel zie je het paradijs, de aarde net nadat God het heeft geschapen. Een mooie tuin, prachtige bloemen. Nog mooiere dieren zoals een giraf, een olifant. Ik zie hier zelfs een eenhoorn. En hiervoor zie je Jezus. Die verbindt Adam met Eva. Ga heen en vermenigvuldigt u. Mooi, maar als je goed kijkt, dan valt je ook iets anders op. Hier bijvoorbeeld een kat met een rat in zijn bek. En deze fontein lijkt heel erg mooi. Als je goed kijkt dan zie je een gemene bek, ogen. Het ziet er eigenlijk heel dreigend uit en hier zie je een gat in zijn buik met daarin een uil en een uil was destijds het symbool van het kwaad. Mmm. Het middenpaneel is de wereld en moet je kijken: het lijkt wel een groot feest. Overal naakte mensen die dansen, die eten, die vrijen. Alles is in overvloed en iedereen lijkt daarvan te genieten. Enorme aardbeien, gigantische bramen en iedereen vrijt met iedereen. Maar niemand lijkt na te denken of zich schuldig te voelen. En hier in de hoek zit weer die uil. Gaat dat goed aflopen? Nee dus, kijk maar naar het rechterluik. De hel. Al die mooie naakte mensen uit het middenpaneel, die worden hier op verschrikkelijke wijze gekweld door allemaal duivels. En hier op deze troon zie je Satan zitten met een vogelbek en hij eet alle zielen op en poept ze vervolgens weer uit als een blauwe drol. Hier zie je een duivels concert waarbij iemand in een harp wordt opgehangen. Een gokspel wat uitloopt op een verschrikkelijke ruzie. Dit hele tafereel zit vol gruwel en ellende. Is dit dan de straf voor het losbandige leven dat werd geleefd? Hier in de kelder van het Art Center hebben ze Jeroen Bosch zijn atelier simpel nagebouwd en je kunt hier goed zien hoe hij zijn schilderijen opbouwde. Hij schilderde op panelen van sterk eikenhout. En dat is maar goed ook, want daardoor is zijn werk goed bewaard gebleven. Hij smeerde die panelen in met een mengsel van kalk en lijm om ze wit te maken. En op die witte onderlaag maakte hij eerst een schets, vaak met zwarte koolstof. En dan begon hij te schilderen. En wat nou het mooie is? Met behulp van de slimme techniek kunnen we tegenwoordig die onderlagen zichtbaar maken. Ze hebben de schilderijen op verschillende manieren gefotografeerd. Elke vierkante centimeter is met een hele gevoelige camera van heel dichtbij, vakje voor vakje gefotografeerd. Daarnaast is er met de infrarood techniek gefotografeerd. Daarmee kun je ook de voor het oog onzichtbare delen van het schilderij toch zichtbaar maken. Dit is Matthijs Ilsen, coördinator van het project en een echte Bosch-kenner. Kun je laten zien hoe het er uiteindelijk op de computer uit komt te zien? Als je al die foto's bij elkaar zet en aan elkaar weer naait, dan krijg je een gigantisch beeld met een hele hoge resolutie waarop je op ieder detail kunt inzoomen en alles in heel grote nauwkeurigheid kunt bekijken. En dan zie je echt hoe Bosch heeft geschilderd. Je ziet zijn penseelstreek. Je ziet ook dat je een beetje slordig schildert. Daar dat wit zet hij gewoon maar over dat rood heen. En een kwast die er een beetje door hier gaat. Dat rood komt er. Euh komt er doorheen hé, omdat het vijfhonderd jaar oud is, zie je ook dat er sommige stukjes verf zijn afgesprongen. En je kunt dus echt nieuwe dingen ontdekken. Ja, en als we bijvoorbeeld naar dat linker luik gaan. Dat is het paradijs. Daar zit van alles ook te beleven onder de schilderlaag. Kijk bijvoorbeeld naar deze fontein hier, daar zien we dit figuurtje daar op de rand zitten. Maar als je dan met infrarood kijkt naar de laag eronder, dan kun je zien hoe Bosch in eerste instantie die figuurtjes had bedacht en getekend. Maar uiteindelijk vond ie dat toch niet nodig om die te schilderen en heeft ie t helemaal anders opgelost en heeft ie alleen dit figuurtje geschilderd. Echt geweldig dat je nu van achter je computer door een schilderij kunt wandelen als een ontdekkingsreiziger, terwijl het schilderij 500 jaar geleden is geschilderd. Niet normaal. Echt fantastisch. En het mooie is dat je straks zelf vanuit je luie stoel kunt kijken naar de wonderlijke werken van Jeroen Bosch. Alle foto's die worden gemaakt worden beschikbaar gesteld aan een website en daar kun je als een soort ontdekkingsreiziger wandelen door de schilderijen van Jeroen Bosch. Ik zou kijken.

Vincent van Gogh wordt nu gezien als een van de grootste kunstschilders aller tijden. Maar tijdens zijn leven wil niemand zijn schilderijen hebben. Van Gogh is bekend om zijn manier van schilderen, zijn zelfportretten, zonnebloemen en het afsnijden van zijn oor. Test je kennis over deze wereldberoemde schilder in de quiz. 

Quiz over de wereldberoemde schilder

Wat weet jij over Vincent van Gogh?

Klas 1/2/3

In de tijd van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden viert de Hollandse schilderkunst haar hoogtijdagen. Meesterschilders als Johannes Vermeer en Frans Hals zijn succesvol. Maar de bekendste meester uit die periode is toch wel Rembrandt van Rijn. Zijn werken hangen tentoongesteld over de hele wereld en zijn beroemdste schilderij is de Nachtwacht. 

Quiz over een Hollandse meester

Wat weet jij over Rembrandt?

Escher is een beroemde Nederlandse graficus. Hij maakte tekeningen en figuren die bijna onmogelijk lijken. Eén van zijn beroemdste werken is Metamorphose II. Een metamorfose is een gedaanteverandering. In Eschers metamorfose veranderen vierkanten in salamanders, vissen en andere figuren. In de interactieve schoolplaat kun je inzoomen op deze bijzondere houtsnede. Start de tour of maak je eigen metamorfose! 

Interactieve schoolplaat over het werk van Escher

De metamorfose van Escher

Van Trijntje en de hunebedden tot Anton de Kom, Europa en het Oranjegevoel: de vernieuwde canon bevat vijftig vensters die de geschiedenis van Nederland samenvatten. In deze interactieve schoolplaat kun je alle 50 vensters verkennen. Bekijk de video's en test je kennis in de quizzen.

Interactieve schoolplaat over de Canon

De Canon van Nederland

Jeroen Bosch

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Programmalogo's

De schilderijen van de Bossche kunstenaar Jeroen Bosch zijn beroemd vanwege de fantasievolle, stripachtige stijl. Met zijn meesterwerk ‘De Tuin der Lusten’, wil hij de mensheid waarschuwen voor de gevolgen van zonde en dwaasheid.

Steden en staten

Beeldend en bouwkunst

Unieke middeleeuwse schilderkunst

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.