Tienduizenden Nederlanders kampen na hun coronabesmetting met langdurige, zware klachten. Ik lig heel veel op de bank of in bed en ik kan net een rondje lopen buiten. Klachten als ernstige vermoeidheid, kortademigheid, pijn op de borst, moeite met inspanning. Hoewel long-covid bijna dagelijks in het nieuws is, wordt die ziekte omgeven door mysterie. Want wie krijgen het? En waarom juist zij? En zo meteen, dan ontrafelen we dat mysterie een beetje verder. Eerst kijken we naar een experimentele behandeling met VR, virtual reality, die goed lijkt te werken tegen long-covid. Virtual reality, oe het is al lang geen sciencefiction meer. Iedereen kan zich tegenwoordig in een soort fantastische namaakwereld begeven. Maar virtual reality is niet alleen maar leuk, het kan ook helpen bij de behandeling van mensen met long-covidklachten. Monique, anderhalf jaar geleden kreeg jij long-covid. De acute fase, die was vrij snel over, maar daarna bleef je hondsberoerd. Nu sta je gelukkig weer vrolijk naast me. Ja. Waar had je last van? Ik was heel erg moe. Ik had geen energie. Mijn spieren waren echt ja, veertig procent minder. En mijn concentratie was gewoon...ik had gewoon geen concentratie en kon niet ergens bijblijven. M'n werk ging niet. Het ging gewoon niet. Maar long-covid als naam, niemand wist wat er aan de hand was. Omdat Monique maar klachten bleef houden, ging ze zelf op zoek naar hulp. Op het internet vond ze een experimentele studie van het Radboud UMC. Met virtual reality. Potje gamen! Ja, doe je hem zelf om. Je weet hoe het is, je favoriete spel, keepen. En Harry. Hier kan je dus nu meekijken. Wat is daar het extra voordeel van? Ja, het voordeel is dat ik precies kan zien wat Monique ziet. En dan kan ik ook kijken van of ze zich te veel traint, te veel inspant of juist te weinig. En op die manier kan je veel beter een advies op maat geven van doe wat meer of doe wat minder of doseer wat. Hoe komt het dat VR zo geschikt is bij therapie van long-covidpatienten? Nou kijk, long-covidpatienten, die hebben eigenlijk naast fysieke klachten, dus eigenlijk dat ze in conditie achteruitgaan is, hebben ze mentale klachten. Angst, stress. Maar ook cognitieve klachten. Dat betekent dat zij geheugen, of wat minder geheugen hebben, concentratieproblemen. In die bril hebben we allemaal. spellen in die drie domeinen. En dat betekent dat je eigenlijk alles in een hebt. Ja dus. Het is een totaalbehandeling. Ja. En wat wij heel belangrijk vinden, is dat je er ook verder niks voor nodig hebt, alleen maar een bril en twee handcontrollers. Wat wel heel mooi is dat heel veel mensen denken dat het dus niet geschikt is voor ouderen. En wij hebben eigenlijk laten zien, ook door onderzoek, dat het juist heel erg geschikt is voor ouderen. Want dat spelende kind, dat zit toch ergens nog in ons allemaal. Ook al ben je vierentachtig? Ja. Dat is het. Maar het is ook dat, wij denken ook dat het een soort blijvende, aanhoudende verbazing is over het medium. En waarom werkt dit voor jou zo goed? Voor mij werkt het zo goed omdat ik...Het was een soort mist waar ik in leefde, maar met Virtual Reality is het spel. Je zit in een andere wereld, een onderwaterwereld, een wereld met aliens. Of je zit een sportveld. Eenvoudig waardoor je niet te veel prikkels krijgt. Maar ik kom wel heel erg...Ja, ik werd er gewoon blij van en ik zag dat ik langzaam, langzaam, langzaam vooruitging. Ja, goed nieuws dus voor deze mevrouw en aangeschoven is Anke-Hilse Maitland - Van der Zee, welkom. Fijn dat je er bent. Jij bent onderzoeker bij het Amsterdam UMC en je onderzoekt longziekte en dus ook long-covid. Wat de oorzaken zijn, want dit werkt voor deze mevrouw. Maar waar werkt het nou eigenlijk tegen? Want weten we eigenlijk wat het is, long-covid? Net zo'n nieuwe ziekte is dat natuurlijk best wel lastig. En nu long-covid is een hele nieuwe ziekte dus. Alleen al de definitie ervan is heel erg lastig. Sommige mensen zeggen klachten als je drie maanden na infectie bent, andere hebben het over zes maanden na infectie. En ook het scala aan klachten is ontzettend breed. Deze mevrouw geeft aan dat ze heel moe is en last heeft van een. Wat we een brainfog noemen is. Ze zegt ik leef in een soort mistwereld. Nou, hier op het scherm zie je nog een heleboel andere klachten die mensen ervaren en het is dus een heel breed spectrum en daardoor is het ook best wel heel lastig om een eenduidige definitie te maken. En je ziet dus ook in de literatuur van de wetenschap dat mensen allerlei verschillende definities gebruiken. Want even voor de duidelijkheid long-covid, sommige mensen zullen denken aan de longen, maar het gaat over langdurige klachten en niet longklachten. Eer komen natuurlijk wel degelijk nog klachten bij Covid, maar in dit geval long-covid slaat op de duur van de klachten en die dus nog door blijft gaan nadat de infectie eigenlijk voorbij is. En als je dan gaat kijken he, naar hoe groot die groep is die last heeft van long-covid na een coronabesmetting, dan kom je in het ene onderzoek naar mensen wel vijftig procent heeft daarna nog last, andere onderzoeken tussen de 1 en 10 procent, dat zijn enorme verschillen. Wat kan jij daarover vertellen? Nou ja, dat is eigenlijk wat ik net al zei, heel erg afhankelijk van je definitie. Je kan voorstellen dat als je het na drie maanden kijkt dat nog meer mensen last hebben dan na zes maanden of misschien wel na een jaar. Want gelukkig worden onderweg steeds meer mensen beter, dus dat is al een verschil. Maar ook hoe je definieert wat long-covid is. He, die hele lijst met klachten die we net zagen, als ik aan iemand op straat vraag: heeft u een van deze klachten? Dan is er best wel een kans dat die persoon, zelfs als die geen Covid heeft gehad, scoort op een van deze klachten. En zo worden sommige onderzoeken gedaan en dat betekent dat ze soms zelfs nog op meer dan 50% van de mensen komen. Want ja, wie is er niet een keer moe of heeft er hoofdpijn? En we zitten middenin een pandemie? Wat ook natuurlijk...Ook dat nog eens een keer. Dus de definitie maakt heel veel uit voor de percentages die gevonden worden. Ik denk als we het hebben over echt ernstig long-covid, dus mensen die heel veel last, die niet kunnen functioneren door de long-covid, hebben we het over ongeveer anderhalf procent. En dat klinkt ook wel weer weinig he want 98,5% van de mensen gelukkig gaat het eigenlijk heel goed mee. Maar we praten in Nederland wel natuurlijk over heel veel gevallen. In ieder geval anderhalf miljoen gevallen die zijn vastgesteld en vergissingen. Besmettingen? Ja en dat zijn er waarschijnlijk nog meer. Want ja, heel veel zijn er misschien ook niet naar de de teststraat gegaan en weten we niet. En als je daar anderhalf procent van neemt dan hebben we toch over weer twintigduizend mensen. Dus dat zijn toch wel redelijke aantallen. Want de laatste tijd zijn ook de jongeren veel in de media, de jongeren die last hebben van long-covid. Is dat nou een naar verhouding grotere groep ten opzichte van de andere groepen die er last van hebben? Het is een groep die de media nu heel veel aandacht krijgt en dat is ook logisch. Logisch, want die natuurlijk ook heel schokkend en een jong iemand die ineens van alles niet meer kan. Maar als je kijkt naar de getallen, dan is eigenlijk de grootste groep van de mensen die long-covidklachten hebben tussen de 40 en de 70 jaar oud. Het komt voor op alle leeftijden. We doen ook studies bij kinderen. Er zijn zelfs kinderen met long-covid maar gelukkig is het daar zeldzaam. Maar de grootste groep is dus eigenlijk de midden leeftijdsgroep zeg maar. Zijn er wel gedachtes of ideeën waar het door komt, wat er gebeurt in je lichaam als je long-covid krijgt? Ja, de eerste gedachte is dat het waarschijnlijk te maken heeft met het immuunsysteem van je lichaam. Dat reageert heel goed. Als er een virus binnenkomt, dan moet het reageren. Het moet vechten, maar als het blijft vechten, zelfs als het virus al weg is, dan zou je wel eens heel moe kunnen worden van dat vechten. Dus dat is een van de gedachten die er zijn over mechanismen. Maar dat is wel iets waar we ook nog heel veel te doen hebben de komende tijd om dat precies uit te zoeken. Want jij bent dat nu aan het onderzoeken. Waar hoop jij op? Wat hoop je te vinden? In ons onderzoek, dat wij P4O2 noemen, precisiegeneeskunde voor meer zuurstof, kijken we ook naar mensen met een hoog risico op longziekten die geen Covid hebben gehad. En we kijken naar een groep patiënten die long-covidklachten heeft die terugkomen op een polikliniek in een ziekenhuis en bij die mensen gaan we heel erg veel dingen meten in hun bloed, in hun neus, in een speeksel. We gaan op zoek naar biomarkers, naar markers die ons kunnen helpen voorspellen, ja, welke mensen krijgen er veel klachten? Maar ook hoe komt het? Want als we dat weten, dan kunnen we ook op zoek naar een behandeling en proberen het te voorkomen. Succes met dat onderzoek en dank je wel voor je uitleg.
