De wetenschappers Tina Huizen en Bruno Grijszeels doen onderzoek naar een tropische ziekte: bilharsia. Bilharzia is een ziekte veroorzaakt door een parasitaire worm die in zoet water leeft. Deze worm gebruikt de zoetwaterslak als tussengastheer. En de mens als finale gastheer, waar hij veel schade aanricht in de lever, blaas en darmen.
Moet je kijken. Dat zijn cercariae. Walgelijk. Nu heel langzaam, maar normaal snelle zwemmers die in het water op zoek zijn naar de huid van een mens. Daar dringen ze dan doorheen en via de bloedbaan komen ze in de lever terecht, waar ze zich nestelen als volwassen wormen.
Deze parasiet infecteert jaarlijks zo’n 200 miljoen mensen in Afrika en Zuid-Amerika. De ziekte is dus wel in Afrika ontstaan?
Ja. Maar dat kun je alleen vaststellen met moleculaire hulpmiddelen. Darwin had alleen een microscoop. Hij kon de wormpjes bekijken, maar geen onderlinge relaties bepalen. Want ze zien er allemaal hetzelfde uit. Alleen hun DNA verschilt.
In de Falafel gaan de wetenschappers slakken met parasieten verzamelen. Zo krijgen ze de unieke gelegenheid om voor het eerst de Zuid-Amerikaanse variant van de bilharzia te kunnen onderzoeken.
Dit zit vol slakken. Wat denk je dat daaruit komt? Precies. Als je nagaat dat hier ook de toiletten op uitkomen, komt de fecale besmetting hier zo terecht. In een laboratorium kun je het niet mooier krijgen.
In dit experiment willen de wetenschappers de verwantschap tussen de schistosomen van lang geleden en de wormen die nu voorkomen achterhalen. Met behulp van nieuwe, zeer gevoelige genetische merkers. Ook willen ze nagaan in welke mate de parasiet zich in die paar eeuwen tijd heeft aangepast aan zijn lokale gastheer in Zuid-Amerika. Wat zijn de symptomen van deze besmetting en waarom is het zo ernstig? Het is vooral zo ernstig omdat in een omgeving als deze 60% van de kinderen besmet raakt. Soms wel 100%. De meeste kinderen worden een beetje ziek, voelen zich niet lekker, het gaat niet goed op school, ze hebben diarree, buikpijn. Je ziet zelf bloedingen in de mond, slokdarmbloedingen.
