Name: Hoe duurzaam zijn vleesvervangers?
Uploaded: 2020-01-22T00:00:00+01:00
Duration: 3 min 12 s
Description: Vleesvervangers zorgen voor een lagere CO2-uitstoot dan vlees, maar tussen vleesvervangers zitten grote verschillen. Kaas heeft een relatief hoge uitstoot, terwijl bonen, kikkererwten en soja voor weinig uitstoot zorgen.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Hoe duurzaam zijn vleesvervangers? In deze oude vleeshal in Delft ontmoet ik duurzaamheidsexpert Geert Bergsma. Hij heeft voor ons een grafiek gemaakt waarin de CO2-uitstoot van vleesvervangers vergeleken wordt met die van andere producten. Belangrijk om te weten: we kijken naar de CO2-uitstoot per kilogram eiwit en dus niet per kilogram product. Zo kunnen we producten met een verschillend eiwitpercentage beter vergelijken.

De top drie. Op nummer één: vlees van een vleeskoe. Nummer twee: vlees van een melkkoe. Nummer drie: kaas. Ook opmerkelijk: een groenteburger op basis van boerenkool en tofu staat vrij hoog, tussen varken en kip. Een veel duurzamere groenteburger staat hier, en dan helemaal rechts producten als tuinbonen, kikkererwten en soja uit Europa.
Eigenlijk is rundvlees van de vleeskoe de kolencentrale van het voedsel. De hoogste emissies. Hoe komt het dat die zo ver uitschiet ten opzichte van de andere producten? Eigenlijk twee redenen. Een eerste reden: een koe heeft heel veel voor nodig. Je hebt een voerconversie van een factor 9, dus 9 kilogram eiwit in 1 kilogram vlees. De tweede reden, zo'n koe geeft heel veel methaanemissies uit de scheten, de boeren en de mest. En die twee dingen verklaren waarom een vleeskoe vrij veel methaanemissies, CO2-emissies geeft. 
Kaas staat op de derde plek, bronzen medaille. Jammer, want dat eet ik bijvoorbeeld heel veel. Ik vind het ook heel erg lekker. Het is in feite gemaakt van diezelfde koe, want de melk, daar wordt weer kaas van gemaakt. Er moet ook eerst allemaal voedsel in die koe voordat je die melk hebt waar je de kaas van kan maken. 

Je ziet toch dat plantaardige producten, hier op een rijtje, pinda's, bloemkool, tuinbonen, die doen het allemaal ontzettend goed. Dan kijken we naar de vegaburgers. Er zit nog een enorm verschil in. Maar deze doet het dus nauwelijks beter dan de kip. Dat verbaast mij dan heel erg. Het wisselt heel erg per vegetarische burger, want je hebt ook burgers en ingrediënten die veel lager scoren. Deze is al veel beter en die vegetarische kip doet het dan helemaal goed. Maar dit is echt... Dit verbaast me ontzettend. Dit is een product waar naast boerenkool ook een aantal andere dingen in zitten, vrij veel bewerking. Bij al die producten zit er ook variatie in. Maar dan toch. Hoe komt een groenteburger zo hoog? Een belangrijke factor: er zit gewoon niet zoveel eiwit in, dus je bent behoorlijk bezig in de fabriek met bereiding, maar als je dat voor een klein percentage eiwit doet, hier is het geloof ik 5% en je rekent het per kilogram eiwit, dan is de emissie toch vrij hoog. Want ook al is het vlees qua uitstoot niet zo goed, hoe rijk zijn die aan eiwitten? De beste vleessoorten iets van 23% en bij heel veel vegetarische burgers is het rond de 12. Sommige zitten rond de 5, maar 12, 13, 14 komt wel voor.

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

Veganisten eten en drinken een heleboel niet. Weet jij welke voedingsmiddelen veganistisch zijn en welke niet? Bekijk de Clipphanger en beantwoord de vragen!

Quiz over veganisme

Veganistisch ja of nee?

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Kweekvlees is geen nepvlees: het is gemaakt van de stamcellen van levende dieren. Ze hoeven er alleen niet voor geslacht te worden. Meer weten over kweekvlees? Lees de hele story op NPO Kennis.

Story over vlees uit het lab

Wat is kweekvlees?

In de zomer van 2019 komt de temperatuur in Nederland voor het eerst in de geschiedenis boven de 40 graden Celsius. Deze extreme hitte is het gevolg van klimaatverandering. Hoe komt dit en wat kunnen we ertegen doen? 

Scrollverhaal over klimaatverandering en een leefbaar klimaat

Klimaatkansen 

Klimaatverandering is een groot probleem waar de hele wereld mee te maken heeft. De poolkappen smelten, de temperatuur stijgt en er is steeds vaker extreem weer. In dit scrollverhaal van NPO Kennis lees je alles over de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. 

Scrollverhaal over de opwarming van de aarde

Wat is klimaatverandering?

Hoe duurzaam zijn vleesvervangers?

Wat hebben wetenschappers te zeggen over ons persoonlijk leven, onze wereld, actuele onderwerpen en onze toekomst? Presentatoren: Dirk de Bekker, Elisabeth van Nimwegen en Lieven Scheire (NTR).

Logo Wetenschap

De Kennis van Nu in de klas

Het Youtubekanaal van NTR Wetenschap

Vleesvervangers zorgen voor een lagere CO2-uitstoot dan vlees, maar tussen vleesvervangers zitten grote verschillen. Kaas heeft een relatief hoge uitstoot, terwijl bonen, kikkererwten en soja voor weinig uitstoot zorgen.

Mens en lichaam

Milieu en klimaat

CO2-uitstoot per kilogram eiwit

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De productie van vlees is slecht voor het milieu. Wat zijn de alternatieven? Bekijk de video's over kweekburgers, sojamelk en vleesvervangers.

Hoe is het voor mensen in andere landen om buitenstaander te zijn, puber, homo, verslaafd of... ongesteld? Je ziet de overeenkomsten en verschillen tussen culturen in onze steeds kleiner wordende wereld.

Programmaheaders

Programmalogo's

Metropolis in de klas

Alles van Metropolis

Een Nederlander eet gemiddeld 85 kilo vlees per jaar. En al weten we inmiddels dat veel vlees niet goed is voor het milieu, we kunnen er maar moeilijk afstand van doen. Is dat overal zo? Metropolis ging op zoek naar de rauwe werkelijkheid in de rest van de wereld.

Scrollverhaal over het eten van vlees

Woensdag gehaktdag

Afspeellijst Veganisme

Hoe worden vleesvervangers eigenlijk gemaakt? 
Ik ruik een hele typische geur. Wat is dat? Dit is een overheersende sojageur. Dit is soja, wat ik nu ruik? Ja, gemengd met kruiden. Dus het is niet alleen maar soja. Alles begint hier bij soja. Maar niet bij een sojaboon, een soort brokken. 

Mag ik ze gewoon pakken met mijn handen? Jahoor, zeker. Eigenlijk is dit van een droge structuur gemaakt, gesponnen eigenlijk, van sojaconcentraat. Dit is echt je grondproduct, zeg maar? Dit is één van de grondproducten. Wij gebruiken een droge sojastructuur, dat is deze. En een natte sojastructuur die we hier zelf produceren. Dit is smaakloos. Dat is waarschijnlijk ook je bedoeling. Het is nog niks. Waarom is soja zo geschikt als bron van vleesvervangers? Soja is een geweldig efficiënt gewas waar alle eiwitten en aminozuren inzitten die je wilt hebben, dus die ook in de buurt komen van de voedingswaarde van vlees.

De sojabrokken worden verder verwerkt tot iets wat lijkt op hamburgerdeeg. Waar komt deze soja vandaan? Deze soja komt meestal uit Noord-Amerika en we hebben verschillende kruidenleveranciers. Die kruidenleveranciers weten ook van elkaar niet welk recept het is, dus er komen verschillende kruiden via verschillende stromen binnen. En dat wordt hier in witte zakken verpakt. Dus niemand kan weten wat het geheime recept is. Dat geheime recept wordt hier bij de sojastructuur gevoegd. Uit deze 4 vulpijpen komen kleine bolletjes, kleine bolletjes die van het deeg gemaakt zijn. Die bolletjes worden hier geplet en gevormd tot hamburgers. Je ziet dat die hamburgers een ambachtelijke vorm hebben, ze komen niet uit een vormplaat zodat ze allemaal identiek eruitzien, maar ze hebben eigenlijk allemaal een ander voorkomen. En ze gaan dan een tunneloven in. Die tunnel is ongeveer 20 meter lang. En aan het einde van de tunnel zie je dus de gegaarde burgers. Mag ik er eentje proeven? Dat denk ik wel. Ja. Ze zijn nog warm. Wil jij ook? Heel erg gehakterig.

Hoe wordt een vegaburger gemaakt?

Elisabeth bezoekt een fabriek voor vleesvervangers. Het maken van deze vegetarische hamburgers begint met sojaconcentraat, dat rijk is aan eiwitten en aminozuren en voor structuur zorgt. De kruiden zorgen voor een vleessmaak.

Burgers bakken van soja

EenVandaag in de klas

Voordat een stukje vlees op je bord komt, is er eerst een dier geslacht. Dat zien we normaal gesproken nooit gebeuren en daarom bedacht boer Jorn van Lieshout een project. Hij brengt zelf met liefde twee biggetjes (Sjors en Sjimmie) groot om ze daarna op te eten. Als tegenhanger van de bio-industrie. Als dierenvriend vindt hij namelijk dat alleen maar praten over wat er mis is met de intensieve veeteelt niet meer genoeg is.

Van big naar rollade

Vleesvervangers en plantaardige zuivel worden steeds populairder. De keuze in de supermarkt is groot en consumenten willen het graag kopen. Het zijn daarom gouden tijden voor de producenten van deze plantaardige producten.

Nieuwsuur in de klas

Plantaardig is succesvol

Sommige Nederlanders eten vegetarische vleesvervangers, maar veel mensen eten vlees. Zal dat in de toekomst veranderen? Onderzoekers denken van wel, maar slagers denken van niet.

Vleesconsumptie in de toekomst

Broodje Gezond in de klas

Van soja kun je van alles maken: melk, burgers en zelfs sushi. Maar soja heeft een bedenkelijke reputatie: er worden regenwouden voor gekapt en sommige mensen denken dat het helemaal niet zo gezond is. Er zit namelijk fyto-oestrogeen in, een hormoon waar mannen borsten van zouden kunnen krijgen. Ersin en Marlijn zoeken uit hoe gezond soja nou echt is.

Hoe gezond is soja?

Broodje Gezond in de klas 

Nederland staat in de top 5 van Europese landen die bijdragen aan ontbossing. Die oplossing is nodig voor de sojateelt. Daarvan is Nederland grootverbruiker want soja wordt verwerkt in veevoer. En al dat vlees en zuivel is niet alleen voor onze eigen consumptie. We produceren veel vlees voor de export. En dat draagt ook bij aan die grote voetafdruk. De Europese Unie wil dat er een einde komt aan de ontbossing. En als het aan het Wereld Natuur Fonds ligt, mogen er geen producten meer worden geïmporteerd... waarvoor bos is verdwenen. Dan zou Nederland een groot probleem hebben. Zou je dat probleem kunnen oplossen door in Nederland soja te telen? Dat zocht Diederik Jekel al eerder uit.

Bij een van de eerste sojaboeren in het land. Het lijkt een soort buitenboordmotortje. Ja, die zitten er ook op. Kijk eens aan de zijkant. Hier gaan de sojabonen in. Ja, in de achterste bak. Alstublieft. Oké. Dan is de kunst om op te letten dat er geen papier mede machine ingaat.

Dit zijn best behoorlijk grote sojabonen, toch? Dit zijn de sojabonen. Hoeveel wordt er nu verbouwd? We zitten in Nederland afgelopen jaar op zo'n 500 hectare, ruim. En maïs, hoeveel is dat ongeveer? Bij maïs praat je over duizenden hectares. Dat is eigenlijk niet in verhouding. Het is wel leuk dat je het vergelijkt met snijmaïs. Als we kijken in de jaren vijftig, zestig, toen kwam snijmaïs deze kant op. Dat was een subtropische plant, net als net als soja, als het gaat om klimaat waar 'ie vandaan komt. Maïs hoorde hier eigenlijk helemaal? We denken: het is supernederlands, maar... Maïs is ook door de veredeling zover gekomen als waar het nu is. Ditzelfde verwachten wij met soja.

Als die plant zo op het land staat, pak je die boon aan... Hoor je dat, dat het rammelt? Ja, het is echt los. Op dat moment zit de boon dus los in de peul en dan kan de combine, dat kan iedere combine, waar je ook gewoon granen mee dorst, die kan dit dorsen. Dit is weer diezelfde boon. En dan zal je zien dat er drie, en het liefst hebben we er vier of vijf, peultjes in zitten. Die is iets kleiner dan wat je daar had. Is dit allemaal hetzelfde, deze sojabonen? In principe wel. Ze zitten zo in de peul, als ze zo groen zijn, zie je ook echt een boon zoals je ook een bruine boon kent, de ovale vorm. Op een gegeven moment, als hij gaat indrogen, die sojaboon, dan wordt 'ie rond. Dan wordt het eigenlijk een groot uitgevallen erwt. Wereldwijd zijn er duizenden rassen, maar niet alle rassen zijn geschikt om in Nederland te telen. Hou je van sojabonen? Nee, dankjewel. Ik hou niet van sojabonen. Ik ben meer een vleeseter. Maar een deel van de vraag komt natuurlijk wel voort uit het idee dat vlees wel moeilijker te handhaven blijft in de wereld, met al die miljarden mensen. Ja, precies. Juist omdat die vraag zich voordoet, en dat deed zich een aantal jaren terug al, hebben we gezegd: misschien is dat wel iets om op een andere manier eiwitten te gaan telen. Maar moet je dan zelf ook niet een keer aan de sojaburger? Ik geef je gelijk, dankje. Ja, ook de boer moet eraan geloven. Is nedersoja de oplossing? Dat bespreek ik met Ruud Timmer, onderzoeker eiwitgewassen bij Wageningen Research. Jij hebt er ook een zak meegenomen. Lust jij ze wel trouwens? De verse sojaboontjes vind ik erg lekker. Maar deze variant niet. Is dit wel iets wat je in Nederland groot zou kunnen verbouwen? We kunnen het verbouwen technisch gezien. Zag je in het filmpje ook. Dit is ook het bewijs. Dit is soja die we vorig jaar in Nederland hebben laten groeien. Dus het is mogelijk, we hebben rassen gevonden die het doen onder Nederlandse klimatologische omstandigheden. Ze groeien, we hebben er een opbrengst van. Alleen is die opbrengst per hectare nog te laag. Dus het is voor Nederlandse boeren nog niet economisch interessant om soja te telen. En is er genoeg plek voor. Even rekenen, want we hebben hiervoor ons een cirkeldiagram. Waardoor jij kunt uitrekenen of het mogelijk zou zijn. Precies. We kunnen in Nederland 3 ton per hectare halen en we hebben een behoefte van 7 miljoen ton. Dus deze hele taart houdt in 7 miljoen ton import. Dat komt overeen met 2 miljoen hectare. Dus als we de totale soja-import in Nederland willen verbouwen hebben we 2 miljoen hectare nodig. En het totale landbouwareaal in Nederland is ongeveer 1 miljoen. Oke. Dus we hebben twee keer Nederland nodig en die moeten we allebei helemaal vol zitten met soja. Is geen optie. Nee. Hoe is het vandaag, hoeveel van die cirkel wordt nu gebruikt? Een optie is als de opbrengst omhoog gaat, de prijs omhoog gaat en het economisch interessant wordt voor een boer, dan is 50.000 hectare misschien haalbaar. 50.000 hectare is deze taartpunt. Dat is 2% van de totale import. Ja, en wat er nu wordt gebruikt is nog kleiner. Op dit moment doen we 1000 hectare aan eiwitgewassen, inclusief soja. Dat is ongeveer dit streepje. Heel weinig dus. Echt heel weinig. Zullen we opschalen naar Europees niveau. Is het dan mogelijk? Daar liggen veel meer kansen. We hebben voor Europa voor de totale import 10 miljoen hectare nodig. Is die er? Ja, maar welke gewassen ga je dan niet telen. Want er ligt niet ergens een hoekje van 10 miljoen nog braak voor soja. Dus het komt in de plaats van iets anders. Ja, en dan zijn eigenlijk granen en maïs de gewassen die voor een boer het minste opbrengen. Die komen dan het meest in aanmerking om te vervangen door soja. Maar dan hebben we weer geen mais en tarwe. En dan moeten we misschien weer mais en tarwe gaan importeren. Dus eigenlijk ook geen optie. Nee, het biedt wel mogelijkheden. Dus geen nedersoja, maar misschien een beetje Euro-soja. Maar tegelijkertijd nog steeds die enorme honger naar wat er in die sojabonen zit, namelijk het eiwit. Hoe kun je dan die honger stillen? Ik denk dat we ons niet alleen op soja moeten richten. Er zijn nog meer eiwitgewassen naast soja. We hebben ook veldbonen, erwten, lupine. Lupine? Ja, dat is ook een vlinderbloemige, een peulvrucht. Die kan ook in Europa groeien. Maar feitelijk gaat het allemaal om eiwit. Het is eigenlijk eiwitimport, dus we moeten proberen om de zelfvoorzieningsgraad van eiwit in Europa te verhogen. Dan zijn we ook minder afhankelijk van importen. Dat is niet alleen een kwestie van sojatelen of andere eiwitgewassen. Maar er zijn ook andere technieken om bijvoorbeeld eiwit te halen uit insecten, uit zeewier, uit algen, uit reststromen. Als we zo die zelfvoorzieningsgraad van eiwit in Europa kunnen verhogen zijn we ook minder afhankelijk van importen. Het gaat allemaal om veevoer, he. We kunnen ook misschien gewoon minder varkensvlees eten. Is dat nog een optie? Ja, maar je hoorde die boer al zeggen: Ik ben eigenlijk een vleeseter, terwijl hij soja teelt. Maar dat is zeker een optie. Er gaat heel veel van de wereldproductie aan soja uiteindelijk naar het veevoer.

Is nedersoja de oplossing voor ontbossing?

Elke dag sneuvelen er bossen om plaats te maken voor soja. Nederland importeert veel soja voor veevoer. Toch wordt er in Nederland nog bijna geen soja verbouwd. Waarom eigenlijk niet?

Soja van eigen bodem

Vegan kaas als alternatief voor reguliere kazen. De supermarkten liggen er vol mee! Maar is het eigenlijk wel zo gezond?

Is vegan kaas minder gezond dan je denkt? #15 Vegan Kaas - KVWeetjes #15

Vegan kaas als alternatief voor reguliere kazen. Zonder melk en helemaal plantaardig. De supermarkten liggen er vol mee! Maar is het eigenlijk wel zo gezond?

Plantaardig hoeft niet gezond te zijn

Hoe wordt veganistische kaas gemaakt?

Keuringsdienst van Waarde in de klas

Gewone rookworst is gemaakt van vlees. Je koopt er al een voor minder dan een euro. De vegetarische variant is veel duurder. Hoe kan dat? De Keuringsdienst onderzoekt of het vlees te goedkoop is of de vleesvervanger te duur.

Vegetarische rookworst

Keuringsdienst van Waarde in de klas 

Vroege Vogels in de klas

Presentatrice Janine Abbring is bewust bezig met wat ze eet: ze eet biologische producten en koopt geen vlees. Maar haar hond Lois is daar natuurlijk minder mee bezig en eet elke dag vlees. Janine gaat op onderzoek uit en kijkt of er een beter alternatief is. Voor de productie van elke kilo vlees die honden eten is namelijk 25 kilo plantaardig voedsel nodig en een grote hoeveelheid water. Maar is het beter voor het milieu om huisdieren vegetarisch te laten eten?

De ecologische pootafdruk

De wereldbevolking groeit. Er zijn dus ook steeds meer monden om te voeden en de vraag naar vlees groeit. Maar de productie van vlees is slecht voor het milieu. Koeien, varkens en kippen produceren veel CO2, een broeikasgas. En het produceren van vlees kost heel veel water en energie. We moeten dus kijken naar andere manieren om onze honger te stillen. Insecten zijn voor veel mensen nog geen aantrekkelijk alternatief voor vlees. En ze zijn ook nog eens heel duur. Maar waarom zijn ze zo duur? Twee insectenburgers met 15% insecten, zijn bijna net zo duur als twee biefstukken. Dat komt doordat voedingsproducten met insecten nog niet op grote schaal gemaakt worden. De vraag is nog niet groot genoeg en dus zijn de productiekosten hoog. Zodra er meer vraag is naar insectenburgers en er meer geproduceerd wordt, gaan de productiekosten omlaag. En dus ook de winkelprijs.

Insecten als alternatief voor vlees

Er komen steeds meer mensen bij op de wereld. Maar het produceren van vlees kost veel energie en is slecht voor het milieu. Insecten worden daarom steeds vaker voorgesteld als duurzaam alternatief voor vlees. Zijn sprinkhanen en meelwormen de oplossing voor het wereldvoedselprobleem?

Duurzamer maar ook duurder

Het eten van rood en bewerkt vlees verhoogt de kans op darmkanker. Moeten we nu stoppen met vlees eten of valt het mee? Ersin en Marlijn gaan op onderzoek.

Krijg je kanker van vlees?

In KNOW SHIT vertellen we je elke week hoe je moet omgaan met maatschappelijke shit als pesten, discriminatie, ongelijkheid, vooroordelen en gezondheid. Hoe het echt zit, dus.

Amber (17) uit Den Haag is vegetariër omdat ze het zielig vindt dat dieren moeten sterven voor vleesconsumptie. Ze vraagt zich af of haar protest zo gezegd wel iets uitmaakt en wat er zou gebeuren met het slachten van dieren als héél Nederland vegetariër zou worden. Onze KNOW SHIT-host Linda de Munck, zelf ook vega, wilde samen met Amber op zoek naar het antwoord. Hun onderzoek leidt hen naar Dé van de Riet van de website vlees.nl en naar de fabriek van de Vegetarische Slager.

Know Shit

Amber (17) uit Den Haag is vegetariër omdat ze het zielig vindt dat dieren moeten sterven voor vleesconsumptie. Ze vraagt zich af of haar protest zo gezegd wel iets uitmaakt en wat er zou gebeuren met het slachten van dieren als héél Nederland vegetariër zou worden. Onze KNOW SHIT-host Linda de Munck, zelf ook vega, wilde samen met Amber op zoek naar het antwoord. Hun onderzoek leidt hen naar Dé van de Riet van de website vlees.nl en naar de fabriek van de Vegetarische Slager.

Iedereen vegetariër

Wat als heel Nederland geen vlees meer eet?

Steeds meer mensen gaan veganistisch eten. Niet alleen worden dieren hiermee ontzien, ook het milieu heeft er baat bij. Maar een veganist moet wel opletten dat hij of zij alle belangrijke voedingsstoffen nog binnenkrijgt.

Vlees of vegan?

Varkensvlees is populair in Nederland en de vraag stijgt. Hoe kunnen we het beste aan die vraag voldoen: met efficiënte megastallen of juist met kleinschalige varkenshouderijen? De Keuringsdienst zoekt uit hoe de varkenshouderij van de toekomst eruitziet.  

Vlees

Voor een kilo kaas heb je 9 kilo melk nodig. Veel kaas heeft hoge impact op het milieu. Na vlees is dat de hoogste impact. 
Wie beter nadenkt bij het boodschappen doen, kan veel winst boeken voor het milieu. Eerst de boosdoeners.
Rundvlees heeft de hoogste impact. Lamsvlees heeft een nog grotere impact. Waarom? Lammeren hebben veel land nodig en groeien langzaam. Dus ze hebben ook meer voer nodig per kilo. Dus meer CO2 uitstoot. Voor wijn heb je veel land nodig en veel bewerking. En veel verpakking en vervoer. Van alle dranken heeft wijn de hoogste impact. Veel producten uit de vriezer heb je niet nodig. Veel calorieën. Veel verpakkingsmateriaal en moet bevroren worden. Dus het heeft een hoge impact op het milieu.
Wat kopen we dan wel? 
Groente uit het seizoen. De meeste groenten hebben lage impact. Dus geen aardbei in de winter maar wel in de zomer. Geen asperges uit Peru.
Ik heb hier linzen. Dit bevat veel eiwitten. En het heeft een lage milieu impact. Dus heel mooi als je één keer in de week eens peulvruchten eet. 
Alles met mate. Beperk de hoeveelheid vlees tot een paar keer per week maximaal. Minder drank en minder snacks en minder snoep. En vaker graanproducten, groente, fruit, noten en peulvruchten.

Duurzaam boodschappen doen

Sommige producten in de supermarkt zijn best belastend voor het milieu. Waar kun je op letten als je eten of drinken koopt?

Hoe milieuvriendelijk zijn kaas en vlees?

Ga je naar een restaurant of liever naar de snackbar? Eet je vlees of vega? Ons eetpatroon verandert. Hoe eten we in de toekomst?

Tegenlicht in de klas

Wat ligt er in de toekomst op ons bord?

Insecten worden al een tijdje gezien als een goed alternatief voor vlees. Zou dit slechts een trend zijn of vervangen wij ons vlees over een aantal jaar voor insecten? En zijn krekels en sprinkhanen echt zo gezond en goed voor het milieu als wordt gedacht? De Keuringsdienst van Waarde zoekt uit hoe het zit.

Insecten

Alles over vleesvervangers en vleesconsumptie

Vegetarische video's

ijsjes 

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.