Klas 1/2/3

Het is bijna vakantie! Om in de vakantiestemming te komen, hebben wij een aantal leuke kijktips geselecteerd.

Klas 4/5/6

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

Op vakantie gaan was lang niet zo vanzelfsprekend als nu. Pas na de Tweede Wereldoorlog wordt op vakantie gaan populair. Waar gingen we naartoe en wat deden we daar? 

Scrollverhaal over de geschiedenis van het toerisme

Hoe vierden we vroeger vakantie?

Afspeellijst vakantie

1, 2, 3, 4, 5. Het is zo leuk om dit spel in je eentje te spelen! Dat kennen we allemaal natuurlijk, maar dit is een bijzondere editie. Een Wereldjubileumeditie.
En wat nog veel bijzonderder is is dat Nederland als enige met twee plaatsen erop staat. Met Amsterdam. Dat is natuurlijk heel voorspelbaar. Maar ook met Giethoorn.
EEN plek op het bord was vrijgehouden voor de stad...
die het voor elkaar kreeg wereldwijd de meeste stemmen te verzamelen. Kijk, zo hoort het eigenlijk. En met al die internationale gasten is dat Giethoorn gelukt. Niet in de laatste plaats door alle stemmende Chinezen...
die sinds een aantal jaren de Gieterse wateren bevaren.	
Hoteleigenaresse Gabriella is daar eigenlijk de  aanstichtster van. In 2005 ben ik op handelsmissie gegaan naar China... om te kijken of de Chinese gast iets voor ons dorp zou zijn. Want Giethoorn had Chinezen nodig?
We waren echt een seizoensbedrijf. Als je een leuk team wilt samenstellen moet je het ook in de winter drukker hebben. Ik had gekeken: Welke doelgroepen zijn leuk om aan te boren. Toen kreeg ik een uitnodiging om naar China te gaan. Ik dacht: Dat ga ik doen. Een visitekaartje gemaakt, brochure gemaakt. Website laten vertalen.	
Allemaal van dat soort dingen. Met name gekeken naar: Wat vinden zij leuk? Huwelijk en bruidswinkels was daar heel groots. En vrienden van mij waren net getrouwd in een Gieterse punter. Ik heb hun fotoreportage die ze hadden laten maken meegenomen. Die heb ik daar op laten blazen tot een heel groot doek. Dus iedereen die daar kwam wees dat aan: Daar willen we graag naartoe als we naar Nederland gaan. Wat heeft het inmiddels opgeleverd? Dat op dit moment ruim 72 procent van onze gasten uit China komt. Je meent het! Dat is heel bijzonder.
En dat betekent dat het hotel volledig is ingespeeld op de Chinese medemens. Ook tijdens het ontbijt. Kan ik jou een bordje aanreiken? Ja. Alsjeblieft. Wat hebben jullie nou... Wat heb je hier? Dat is de echte Hollandse erwtensoep, die vooral de Chinese gasten lekker vinden. Echt waanzinnig. Ik zou er ook niet aan moeten denken. Speciaal voor hun heb je dat...Ja. Zijn we dat gaan doen, inderdaad. Heb je het ze laten proeven? Hoe kom je erachter dat ze dat lekker vinden? We hebben een smaakpanel. Met allemaal Chinezen uit de regio. Dan maken we een nieuwe kaart en die laten we dan allerlei dingen proeven. We kwamen erachter dat onze erwtensoep niet zoet genoeg was.
Dus we maken hem nu nog iets zoeter zodat ze hem nog lekkerder vinden. Heb je nog meer veranderd omdat jullie zoveel gasten uit China hebben? Kamer 4 en 14 hebben we verbannen. Voor Chinezen brengen ze ongeluk.	
Op een factuur mag je ook niet 4 of 14 gebruiken.
Dat is best ingewikkeld. Als je toevallig op 14 euro uitkomt... Dan zeg ik: Excuses, ik weet dat het niet zo netjes is... Ik maak er 15 van. Nou, nee. We doen niet lastig. Dat zou een goeie zijn! Gabriella neemt haar Chinese gasten vaak mee naar haar oma, die in een traditionele boerderij woont. Waarom denk je dat Chinezen het juist hier zo leuk vinden? Nederland is meer dan Giethoorn. Het is hier zo rustig en zo relaxed. En het is groen. Het lijkt hier een beetje een openluchtmuseum.
En het is echt. Ja. De mensen wonen echt hier.	
Ze vragen wel eens waar ze een kaartje mogen kopen voor het pretpark, zeg maar. Maar het is gewoon echt.
En je hoeft geen kaartje te kopen. Mooi, he? O, man.
Hallo! Dit is de oma die het begonnen is allemaal.	
Ze komen toch wel vaker bij u op bezoek uit het hotel?
Of niet? Elke dag zowat even. Geef maar een rondleiding, oma. Hoi, opa. Ze lopen rond alsof ze in een museum zijn.
Ja. Dat is toch mooi? Het gaat op de foto. Ik ben zo benieuwd wat ze vonden. Dat gaat over u. Jij vindt het leuke gasten.	 Ik ben fan van Chinese gasten.
Het heeft mij een bepaalde waardering voor mijn dorp teruggegeven. Ik geniet meer van kleine dingen, omdat ik zie welke foto's ze maken. Dat zijn dingen in mijn dorp die ik nooit heb gezien. Zoals? Bijvoorbeeld een tafereeltje waar we eerst zijn langs gevaren. Dat is een zwarte punter, hij is bijna gezonken... maar er staan mooie rietpollen omheen en er groeien hortensia's achter. Dat ziet er super mooi uit. Dat fotograferen zij. En dan denk ik: Het past goed bij het dorp, ik vind het heel mooi. Maar ik dacht altijd: Laten die mensen die boot wegdoen, het ziet er niet uit. Je gaat andere dingen waarderen. Zeker. Ze hebben veel respect voor de bewoners en de natuur. Het laat mij door een andere bril kijken naar mijn eigen dorp.

Chinese toeristen in Giethoorn

Het Overijsselse plaatsje Giethoorn is onder Chinese toeristen heel populair. Ze zorgen voor veel inkomsten voor bedrijven die leven van toerisme, zoals hotels, restaurants en botenverhuurders. Hoe heeft Giethoorn het voor elkaar gekregen dat Chinezen liever naar Giethoorn op vakantie gaan dan naar Amsterdam?

Een nieuwe bron van inkomsten

Veel mensen hebben behoefte aan vakantie. Als je een tijd hard gewerkt hebt wil je uitrusten en bijkomen. Dat lukt het beste als je uit je dagelijkse omgeving weg bent. 
Maar je middelen, tijd en geld zijn beperkt. Je moet daarom prioriteiten stellen. Dat betekent dat je kiest uit een aantal mogelijkheden en bepaalt wat jij het belangrijkst vindt om te doen. 
Ga je überhaupt op vakantie? Waar ga je heen? Wat ga je doen? En wat wil je uitgeven? 
Werknemers en uitkeringsgerechtigden krijgen elk jaar vakantiegeld. Meestal wordt in mei 8 procent van bruto salaris of uitkering extra betaald. Nederlanders gaan gemiddeld 2,8 keer per jaar op vakantie in binnen- en buitenland. Gemiddeld geven we per persoon 820 euro eraan uit. In totaal wordt per jaar 15 miljard aan vakanties gespendeerd. Een kleine 20 procent van alle Nederlanders houdt helemaal geen vakantie. Van alle vakantievierders gaat twee derde naar het buitenland en blijft een derde in eigen land. Nederlandse toeristen geven in het buitenland gemiddeld 663 euro uit. Dat is ruim 12 miljard per jaar. Terwijl er van buitenlandse toeristen in Nederland nog geen 10 miljard binnenkomt. Als Nederlanders op vakantie in het buitenland geld uitgeven aan goederen of diensten dan is dat voor ons land economisch gezien import. Er verdwijnt geld uit Nederland. Als buitenlanders hier geld uitgeven levert dat ons land inkomsten op. Het is voor Nederland dan economisch gezien export.

Nederlanders op vakantie

Waar en hoe vaak gaan Nederlanders op vakantie? Wie krijgen vakantiegeld en hoeveel? En hoeveel geld geven we met z’n allen uit? 

Hoe vaak? Waar naartoe? Hoeveel geven we uit? 

In Renesse probeert camping eigenaar Gerard Cobussen (camping eigenaar) zoveel mogelijk klanten te trekken. 

Cobussen: Zo hebben wij besloten om ons in het hoogseizoen als start alleen op de jeugd te richten. Dus nou is eigenlijk alles, dus deze kant en die kant wat vroeger eigenlijk alleen het jeugdveld was, zijn allemaal jongeren gedurende 8 weken. 

“Hij is hier los. Ja. Dat is weer een mooitje hoor.”

Cobussen: Dat is onze doelgroep. Daar moeten wij onze centen mee verdienen. Daar moeten wij ons hard voor maken. Dus daar moet je je uiterste best voor doen om die gasten het zo goed mogelijk naar de zin te maken. Uiteindelijk er toe leidend dat ze na een week zeggen, kamperen, van we hebben het reuze gehad hier en we kunnen het iedereen aanraden. 

Gertjan de Bree, campingmedewerker tevens schoonzoon
De Bree: Je wilt toch elk jaar wel weer wat investeren om het voor de jeugd ook weer zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Want ja als je altijd maar hetzelfde blijft ja dan op een gegeven moment ga je achter lopen. Mensen komen aan op de camping, het eerst wat ze zien dadelijk is natuurlijk de palmbomen.
'Kijk eens.. is dat wat!'
Die er hoog bovenuit steken. Ja dat is denk ik een mooi beeld als je zegt van jongens we zijn vlak bij zee. Mooi weer.

Jongeren tussen de 16 en 21 jaar zorgen voor 80 à 90 procent van de inkomsten op de camping. 

Cobussen: Het is een verschil tussen meiden en jongens. En ja jongens gemiddeld hier een 3, 350 euro bij zich hebben en meiden ligt daar een 50 euro onder. 
'He Gerrit?
ja?
Kan je effe kijken als je wilt?'
Het leuke ervan is, als ze dat bij zich hebben moet het op. Eind van de week gaan ze ook platzak weg.
'Alstublieft.'
Cobussen: Het blijkt dat jongeren gemiddeld op vakantie 2 keer zoveel opmaken als dat gezinnen dat doen. En dat is economisch natuurlijk een hele belangrijke factor voor deze regio. 

Sylvia de Geest, directeur VVV Schouwen-Duiveland
De Geest: VVV Schouwen-Duiveland is een stichting. Onze inkomsten kennen eigenlijk drie stromen. Bijna de helft is subsidie van de gemeente. Een ander groot aandeel is een bijdrage van de ondernemers. Ook de bakker en de slager, supermarkt. En dan verder hebben we nog een klein beetje inkomsten uit de verkoop van souvenirs, kaartmateriaal, kaartverkoop voor evenementen en dat soort zaken. 
Wij promoten Schouwen-Duiveland niet specifiek als een vakantie eiland voor jongeren. Dat hoeft ook niet. De jongeren komen eigenlijk toch wel. Wij benadrukken juist de andere kanten van Schouwen-Duiveland. En richten ons daarbij op andere doelgroepen. Gezinnen met kinderen, natuurgenieters. Dus vooral om die punten extra onder de aandacht te brengen hopen we dat er een gemêleerd gezelschap hier vakantie komt houden. 

'Houden zo…'

De Geest: Binnen Zeeland proberen wij natuurlijk Schouwen-Duiveland goed op de kaart te zetten. Toerisme is heel belangrijk voor de werkgelegenheid op het eiland. Een kleine 20 procent van de mensen verdient zijn geld in het toerisme. Enerzijds direct maar indirect heeft dat natuurlijk een heel grote invloed. Een heleboel ondernemers hebben natuurlijk gewoon vaste klanten, de inwoners van het eiland. Maar zouden niet kunnen bestaan zonder de toeristen in de zomer. 

…. Alsjeblieft…
Slager met uitjes of de carpaccio? 
Nee doe maar gewoon.
gewoon, ja.
Wat heb je nou aan inkomsten van eigen inwoners?
90, 95 procent toerisme en 5 of 10 procent plaatselijke bevolking.
Zo! Dat is echt gigantisch.
Ja.
Nou, goeie zomer gewenst en tot ziens.
Jij ook.
Dankjewel
Oké, dag.
Dag. 

Martin Heijboer, eigenaar strandpaviljoen
Heijboer: Nou kijk je hebt nu een heel mooi strand voor jezelf, die moet je straks natuurlijk met een paar honderd of paar duizend man delen. Er leven hier zoveel mensen van het toerisme, ik denk ja, sommige dingen moet je voor lief nemen natuurlijk. 
Aan de ene kant denk ik, het maakt me niet uit of ze 18 zijn of 40 of 60. Aan de andere kant, gemiddeld wat volwassener publiek heeft ook weer een ander bestedingspatroon. En je hebt er in theorie minder overlast van. Dus daar neigt m'n hart dan eigenlijk wel naartoe. Maar aan de andere kant vind ik iedere betalende klant is er 1. 

Marijke van Baarn, receptioniste
Van Baarn:	'Goedemiddag, camping Duin en Strand, met Marijke.'
Wij hebben ongeveer 1600 jongeren in de drukste weken. En zij kunnen vanaf 1 november kunnen zij telkens reserveren voor het jaar daarop.
'En voor welke periode?' 
Hier op het scherm is duidelijk te zien, ja vol is rood. Dat betekent we hebben helaas geen plaats meer. En waar nog groen is aangegeven daar hebben we nog wat ruimte. 
'Nee, wij verhuren echt uitsluitend maar voor 1 week en de ervaring leert dat een week ook wel genoeg is. Dan willen ze graag allemaal weer naar huis, in d'r eigen bedje bijslapen. Ja? Graag gedaan. Dag. '
Er bent nog wel plekken daar.
Ja.

De Bree: Buiten het seizoen om zijn we eigenlijk met z'n vijven. Tot het hoogseizoen begint, dat is eind juni. En dan zijn we er met ja 50 of 60. Dus dat is in 1 keer tien keer zoveel.

Poeder even los kloppen. Dat zijn blussers die al gecontroleerd zijn en ja dat moet dan nog gebeuren. Tien blussers per jaar wordt toch wel verbruikt of verdwenen. Ja.
Die nemen ze mee?
Nemen ze mee, gooien ze in de sloot, spuiten ze leeg. Ja. Leuk he? 
U hebt het er maar druk mee.
Ja, wij hebben het er druk mee en gelukkig. 

De Bree: Aan het eind van die 8 weken dan, ik wil niet zeggen dat je blij bent dat ze weg zijn maar dan is het ook wel weer lekker dat de rust weer terug is op de camping.

Toerisme op Schouwen-Duivenland

Jaarlijks trekken veel jongeren naar Zeeland voor de zomervakantie. En dat levert werk en geld op voor de middenstand. Wat betekent dat voor ondernemers en hoe bereiden zij zich erop voor? 

Hoe bereid je je voor op de stroom jongeren in de zomer?

Groep 6/7/8

De Alpen zijn de grootste en hoogste bergen van Europa. Maar hoe zijn die eigenlijk ontstaan?

Kijk: wij wonen op de buitenste laag van de aarde, dat is de aardkorst en die is zo’n 6 tot 60 kilometer dik. En dat lijkt heel wat, maar als ik je nou zeg, dat het tot het middelpunt van de aarde nog 6500 kilometer is, dan snap je wel, dat die aardkorst eigenlijk maar een heel dun laagje is! 

Hoppa! Zo, je kunt de aardkorst wel een beetje vergelijken met deze appelschil. De aardkorst, dat is ook niet één geheel, maar het zijn allemaal losse platen die zo op de aarde liggen en ze drijven eigenlijk een beetje op de laag eronder. Er zit ook beweging in die platen en dat noemen ze 'platentektoniek'. Nou, daar waar die platen elkaar tegenkomen, daar vinden botsingen plaats. En platen deuken in, ze drukken tegen elkaar aan. Nou, zo’n botsing kan miljoenen jaren duren en die kan ertoe leiden, dat die platen eigenlijk zo tegen elkaar aan omhoog gaan staan. Maar je ziet al een beetje wat er gebeurt: er ontstaat eigenlijk een berg. Nou, de Alpen hier zijn eigenlijk het resultaat van allemaal botsingen die miljoenen jaren lang doorgingen en dan krijg je dus allemaal bergen zoals hier. Nou, Nederland ligt niet aan de rand van zo’n plaat, maar midden op. Bij ons dus geen botsingen en daardoor ook geen bergen in Nederland.

Hoe zijn de Alpen ontstaan?

De Alpen zijn de grootste en hoogste bergen van Europa. Ze zijn miljoenen jaren geleden ontstaan. Maar hoe ontstaan bergen eigenlijk? 

Door platentektoniek

In Nederland lopen 2 belangrijke rivieren, de Rijn en de Maas. Frankrijk staat bekend om de Rhône, de Seine en de Loire. Portugal heeft de Taag en de Ebro loopt door Spanje. Italië heeft de Po en door Engeland stroomt de Thames. Polen heeft de Wisla en in Duitsland heb je de Elbe. De Dnjepr hoort bij Rusland en Oekraïne. Maar de allerlangste rivier vinden we in Oost-Europa, de Wolga. Die is wel 3500 kilometer lang. De op een na langste rivier van Oost-Europa is de Donau. Hij ontspringt in het Zwarte Woud in Duitsland en van daar stroomt hij oostwaarts door Oost-Europa. Voordat ie 2888 km verderop in de Zwarte Zee uitmondt, komt hij door 10 landen. Het is de enige rivier die in oostelijke richting stroomt. 

Een rivier is een goede manier om goederen of grondstoffen te vervoeren. Scheepvaart op de Donau wordt nog niet veel gebruikt als op rivieren in West-Europa zoals de Rijn. Op de Rijn varen drie keer meer binnenvaartschepen dan op de Donau. Terwijl de Donau bijna 2,5 keer zo lang is. Langs de Donau komen er steeds meer fabrieken bij en ook het transport over de rivier wordt daar steeds belangrijker. 

Vroeger wilden mensen al graag aan de rivier wonen. Met bootjes kon je handelswaar, maar ook jezelf verplaatsen. En over de rivier was vaak veel makkelijker dan over de weg, als er al een weg was. 

Het werd druk op de rivier. Er kwam handel op gang en de stad ontstond. Budapest, de hoofdstad van Hongarije, wordt in 2 gesneden door de Donau, hij loopt er dwars doorheen. Vroeger waren dit twee aparte steden, Buda aan de ene en Pest aan de andere kant. Nu is het de allergrootste stad aan de Donau.

De Delta van de Donau is verdeeld over 2 landen, Oekraïne en Roemenië. In het Deltagebied vind je bossen, meren en moerassen en veel planten en dieren. De Donaudelta is een belangrijke broedplaats en trekhalte voor vogels. Zo’n delta is ook een prima plek om te wonen. Er zit veel vis en op de vruchtbare grond kun je goed voedsel verbouwen.

De Donau

De Donau is 2888 kilometer lang en mondt uit in de Zwarte Zee. Rivieren trekken mensen aan. Het deltagebied is erg vruchtbaar en met schepen kan je makkelijk grondstoffen en goederen vervoeren. Daarom ontstaan er vaak steden bij rivieren. 

De enige rivier in Europa die van west naar oost stroomt

Groep 3/4/5

De Etna: 3323 meter hoog is ie. Het is de grootste en meest actieve vulkaan van Europa en dat betekent, dat ie regelmatig uitbarst. Het is ook de hoogste berg van het eiland waarop ie staat: Sicilië. 

De Etna is een kegelvulkaan, dat betekent, dat ie een beetje een kegelvorm heeft. Zo’n kegelvulkaan produceert dikke stroperige magma die niet ver stroomt. Eenmaal buiten de vulkaan is het lava. En als die stolt, dan ontstaat die kegelvorm.

In het gebied waar de Etna ligt, zijn nog meer vulkanen zoals de Stromboli en de Vesuvius. En het komt omdat hier twee continentale platen elkaar raken. Het gaat om de Afrikaanse en de Euraziatische plaat. Nou, dat raken, dat gaat niet helemaal netjes. Ze botsen en daardoor schuiven ze ook wel onder elkaar door. Meestal ligt die Afrikaanse plaat onder de Euraziatische. Maar hier bij de Etna is het nog een beetje anders: er zitten hier allerlei scheuren. En door die openingen kan heel makkelijk magma vanuit de aarde naar boven komen. En dan krijg je dit: vulkanen.

De Etna

Op het Italiaanse eiland Sicilië ligt de Etna. Deze vulkaan spuwt zo nu en dan lava en rommelt regelmatig. Maar hoe ontstaan vulkanen eigenlijk? Dat heeft alles te maken met aardplaten. 

De grootste actieve vulkaan van Europa

Toeristen zoeken op vakantie vaak warme plekken op, daarom zijn de stranden van de Zuid-Europese landen zo populair, Griekenland, Kroatië, Italië, Spanje… Miljoenen toeristen vertrekken ieder jaar naar Spanje om daar vakantie te gaan vieren. Spanje heeft net als de andere Zuid-Europese landen een middellandse zeeklimaat. De winters zijn zacht en de zomers warm en het regent dan bijna niet, daardoor kan het in het binnenland heet en droog zijn, maar aan de kust is het een stuk koeler. Daar waait een koel zeewindje. Aan deze kusten, de Spaanse costa’s, liggen de stranden waar iedere zomer massa’s toeristen op af komen. Veel toeristen komen uit Noord Europa, omdat het aan de Spaanse costa’s veel lekkerder is dan in hun eigen land.

Aan de Spaanse Costa

De stranden van Zuid-Europese landen zijn in de zomer razend populair. Jaarlijks komen er miljoenen toeristen op af. 

Massatoerisme in Spanje

Noorwegen is een land in Noord-Europa. In Noord-Europa liggen Noorwegen, Zweden, Finland, Denemarken, IJsland, Estland, Letland en Litouwen. De hoofdstad van Noorwegen is Oslo.
Noorwegen is een langgerekt land met een lange kustlijn. Van Noord naar Zuid is het land 1800 kilometer lang. Maar op de meeste plekken is het maar 80 kilometer breed. Lekker op het strand liggen kun je in Noorwegen bijna nergens. Noorwegen heeft een fjordenkust met diepe inhammen met steile rotsen. Een fjord is een diepe zee-inham die door bergen of heuvels is omgeven. Het water in de fjorden is vaak heel erg diep, tot wel 1000 meter en meer. Omdat ze zo diep zijn, kunnen zelfs grote zeeschepen gemakkelijk ver landinwaarts de fjorden op varen. Het water in de fjorden is trouwens zout, fjorden zijn geen rivieren. Het is zeewater. Het langste fjord is het Sonje Fjord. Dik 200 kilometer lang en 1300 meter diep. Fjorden zijn lang geleden ontstaan toen gletsjers diepe dalen hadden uitgeslepen. Deze dalen raakten toen het ijs steeds meer smolt door de zee gevuld. De zee beukt tegen de steile rotsen aan. En daardoor slijt het land steeds verder af.
In het Zuiden en langs de kust vind je veel bossen. Als je naar het Noorden gaat, zie je vooral bergen. Je passeert uiteindelijk ook de Poolcirkel. Hoe Noordelijker je gaat, hoe kouder het wordt. In de winter kan het hier weer -40 graden Celsius worden! In het Noorden liggen toendra’s, op deze uitgestrekte vlaktes is de bodem altijd bevroren. Noorwegen is een rijk land. Ze hebben gigantische olie- en gasvoorraden waar ze veel geld mee verdienen. Ze betalen er ook niet met de Euro, maar met de Noorse Kroon. Hoewel Noorwegen wel 10 keer zo groot is als Nederland, wonen er lang niet zoveel mensen. Omdat het Noorden koud en het binnenland ruig is, wonen de meeste Noren aan de kust. De inwoners leven er vooral van de visserij.

Noorwegen

Noorwegen is een land in Noord-Europa. Het heeft een lange kustlijn met veel fjorden. Het is tien keer groter dan Nederland, maar er wonen maar drie keer zo weinig mensen. 

Een ruig land met een fjordenkust

Veel sinaasappels die in Nederland in de supermarkt liggen komen uit Italië. Op het Italiaanse eiland Sicilië zijn veel sinaasappelplantages.
Wat is nou het geheim van die heerlijke sinaasappels? Dat ga ik je verklappen. Het geheim is hier op Sicilië die vulkaan: de Etna. En de Etna is wereldberoemd vanwege zijn vele uitbarstingen en lavastromen. Het is een enorme vulkaan, de top is 3323 meter hoog. En de sneeuw op de top, dat is eeuwige sneeuw, die smelt niet. Maar zo’n één à twee keer per jaar barst de Etna uit en dan wil je hier niet staan! We hebben geluk: vorige week was de vulkaan nog onrustig, maar vandaag komt er eigenlijk alleen een beetje rook uit.
En dit is gestolde lava, afkomstig uit de vulkaan. Dus bij een iedere uitbarsting is dit naar buiten gekomen. Ja, dit wil je niet in je tuin hebben, dus misschien vraag je je af: 'waarom wonen er eigenlijk mensen op Sicilië, zo dicht bij zo’n gevaarlijke vulkaan?'. Nou, er zijn ook voordelen aan zo’n vulkaan in je achtertuin: de as die naar buiten komt bij iedere uitbarsting zorgt ervoor, dat de grond hier op Sicilië heel vruchtbaar is. En er is nog een belangrijk voordeel: vooral als je sinaasappels wilt kweken. En er staat hier een behoorlijke wind, dat is warme lucht van zee. Maar die gaat hier de berg op en dan koelt ie af, want het is hier echt een stuk kouder dan aan de kust. Nou, als die lucht afkoelt, dan kan er neerslag ontstaan: sneeuw, zoals hier, of regen. En uiteindelijk komt al die neerslag in allerlei stroompjes weer de berg af. En met dit water kun je heerlijke en sappige sinaasappels kweken. Kijk: de zomers hier zijn heel heet en droog, er is heel veel zon. Maar die sinaasappels, die blijven toch groeien, dankzij de hulp van dit water van de Etna.

Sinaasappels op Sicilië

Sinaasappels groeien heel goed op Sicilië. Hoe komt dat eigenlijk? Er heerst een gunstig klimaat. Maar dat is niet de enige reden waarom de sinaasappelen daar zo goed groeien. Het geheim is de vulkaan de Etna. 

Waarom groeien ze daar zo goed?

Zie je die kruimeltaart daar bovenop die berg? Dat lijkt sneeuw. Maar dat is het niet. Het is ijs. Dus het is hard en glad. Ooit viel het wel als sneeuw op de bergtoppen hierachter, die kun je niet zien. Daar viel zo veel sneeuw, dat de onderste sneeuw door de druk van de sneeuw daarboven ijs werd. Het werd samengedrukt, dus het werd ijs. En omdat ijs zo zwaar is, ging het langzaam de bergen afstromen. Dat is een voortdurend proces want er valt nieuwe sneeuw en die wordt ook weer ijs. En zo ontstaat er een soort ijsrivier. Ze noemen dat: een gletsjer. Die gletsjer stroomt nu langzaam de berg af het dal in. Eigenlijk net als een echte rivier, maar dan bevroren. Het gaat heel langzaam hoor, 10 cm. per dag gaat deze gletsjer. Sommige gaan in de zomer bij de steile stukken wel twee meter per dag. Dan denk je misschien dat is toch nog heel langzaam? Ja oke maar dat gaat duizenden jaren door en dan krijg je wat je hier ziet. De gletsjers komen hier van de hogere gebergtes en gaan dan het dal in en dat dal slijt dus ook helemaal uit. Daar, dat dal, dat is helemaal uitgesleten dor een gletsjer. Dus moet je zien wat een kracht dat heeft. Trouwens de meeste valleien in gebergtes zijn ooit gemaakt door gletsjers. En zo’n gletsjer is ook niet zo’n zomaar een ijsstroompje, die daar is wel 400 meter dik. Wauw. 

Gletsjers in de Alpen

Gletsjers zijn bevroren rivieren die heel langzaam de berg afstromen. Dat gaat duizenden jaren door. Door de grote kracht ervan, slijten hele dalen uit. 

Rivieren van ijs

De toeristen komen het hele jaar door naar Spanje, maar in de zomer komen toch wel de meeste toeristen. De zomer is het hoogseizoen. De toeristen logeren het liefst in één van de honderden hotels en appartementen die aan de stranden gebouwd. Lekker vakantie vieren aan zee. 
Na een dagje zonnen en zwemmen in de Middellandse zee, gaan veel vakantiegangers winkelen in de gezellige Spaanse winkelstraatjes. Wat drinken op een terrasje of genieten van het Spaanse eten met een lekker glaasje Sangria erbij, een typisch Spaans wijntje. Ieder jaar komen er 50 miljoen toeristen naar Spanje. Dat is drie keer de bevolking van Nederland. 
Je noemt zoveel toeristen bij elkaar: massatoerisme. Doordat er zoveel toeristen op vakantie komen zijn veel kleine vissersdorpjes aan de kust veranderd in toeristensteden. Er werden duizenden hotels en restaurants gebouwd. De Spanjaarden zien de toeristen graag komen, want dat is natuurlijk heel goed voor hun portemonnee. Ze doen er alles aan om de toeristen te vermaken, zodat ze volgend jaar weer terug komen.
Niet iedereen wil hetzelfde, dat geldt ook voor de toeristen die naar Spanje gaan, want niet iedere toerist zoekt tijdens zijn vakantie de Spaanse stranden op. Veel vakantiegangers gaan naar de grote steden van Spanje, Madrid of Barcelona. De stadstoeristen komen hier voor de historische gebouwen en om de kunst in de musea te bekijken. Er zijn ook toeristen die voor de natuur naar Spanje komen. De ecotoeristen wandelen door de bossen en bergen in het binnenland. Lekker tot rust komen in de prachtige natuur. 
Veel ecotoeristen trekken tijdens hun vakantie de bergen in, de Spaanse Pyreneeën. In de winter komen de wintersporters naar de bergen. En deze toeristen noemen we overwinteraars. Ze vertrekken als het winter wordt naar het warme Spanje. Het zijn vaak oudere mensen die in Spanje blijven totdat het in hun eigen land weer warmer wordt. Veel oudere Nederlanders doen dat ook. Als de winter bij ons begint zoeken zij het zuiden van Spanje op om daar te overwinteren. 
De gemiddelde wintertemperatuur is in Spanje 10 graden warmer dan in Nederland. Sommigen Nederlanders gaan nog een stapje verder. Ze gaan wonen in Spanje. Hierdoor zijn er in sommige Spaanse steden Nederlandse buurten ontstaan met Nederlandse cafés, Nederlandse bakkers, met typisch Nederlandse gebakjes en Nederlandse restaurants. Zelfs Nederlandse vis wordt naar Spanje gehaald.

Soorten toeristen

Veel mensen gaan in de zomer op vakantie naar een warm land als Spanje.

Wie gaat waarvoor op vakantie?

In Duitsland vinden ze al die Nederlandse toeristen eigenlijk wel leuk. Ze vinden ons los en we zeggen wat we denken. Al is er wel iets wat ze niet helemaal begrijpen. "Wat ze wel een beetje raar vinden, is dat we zo vaak met de caravan op vakantie gaan. Want waarom zou je nou een heel rijdend mobiel huis mee op vakantie nemen?" 

En die caravan zie je, net als veel tenten, natuurlijk ook in Frankrijk. Daar kijken ze niet raar op van al die 'Ollanders'. "Over het algemeen gaat het heel goed hoor met de Fransen en de Nederlanders. Alleen één ding is wel een probleem: de taal. De Fransen zeggen dat de Nederlanders over het algemeen niet goed genoeg Frans spreken. En de Nederlanders zeggen dat de Fransen op hun beurt niet goed genoeg Engels spreken. En dat leidt wel eens tot spraakverwarring."

Door naar Spanje. Zon, zee en strand. Daar draait het vooral om in Spanje. Ze vinden daar al die Nederlanders leuk, maar af en toe wel een tikkie raar. "Twee dingen over de Nederlanders: Ze eten al om zes uur 's avonds en dan willen ze ook nog een glaasje melk."

Tja, en dan het ontbijt. Wat doe je op je brood als de meegebrachte hagelslag op is? "Bij het ontbijt eten Duitsers eigenlijk bijna hetzelfde als Nederlanders. Broodje met worst of kaas. Maar hagelslag, dat kennen ze niet. Dus als je vriendjes wil maken hier in Duitsland, moet je dat meenemen op vakantie."

En in Frankrijk ontbijten ze natuurlijk met... stokbrood! "Het traditionele ontbijt in Frankrijk. En misschien als je heel veel geluk hebt, krijg je wel zo eentje. Een chocolade broodje. Een pain au chocolat."

En ook geen boterham met pindakaas in Spanje. "Ja, Spaanse kinderen die eten natuurlijk geen pindakaas of hagelslag. Ze eten in de ochtend Magdalena's: kleine cakejes. En die mogen ze dan dopen in de cola cao, gewoon chocolademelk."

En tot slot de belangrijkste vraag van de camping in al die landen: wat is het wifi-wachtwoord? "Als je in Duitsland wil vragen van het wifi-wachtwoord is dan vraag je:	Was ist das WLAN-Passwort?" En in het Spaans is dat: "¿Cuál es aqui la contraseña de wifi?" En voor alle kinderen die naar Frankrijk gaan: "Als je het nou heel netjes wil vragen, dan zeg je: Excusez moi, est-ce que je peux avoir le code Wifi si'l vous plait." Nog een keer: "Excusez moi, est-ce que je peux avoir le code Wifi si'l vous plait."

Waar gaan Nederlanders naartoe op vakantie?

In de zomervakantie gaan veel mensen op vakantie. Een kwart viert het in eigen land, maar de meeste mensen gaan toch de grens over voor een paar weken vakantie in het buitenland. Onze favoriete landen zijn Duitsland, Frankrijk en Spanje en vaak nemen we dan de tent of caravan mee om te kamperen. Maar wat vinden deze landen eigenlijk van de Nederlandse kampeerders? En zijn er verschillen tussen de Nederlanders, Duitsers, Spanjaarden en Fransen?

Top 3 vakantiebestemmingen van Nederlanders

Sinds de uitvinding van het vliegtuig wordt er elk jaar weer meer gevlogen. Ons eigen Schiphol lijkt tegenwoordig wel een bijenkorf. Da’s goed nieuws voor mensen die goedkoop ver weg willen, maar minder leuk voor het milieu: fossiele brandstoffen raken op, je stoot tonnen CO2 uit, ultrafijnstof maakt de lucht vuiler en omwonenden vinden al dat geronk nou weer niet ultrafijn. ‘Vliegschaamte’ is de speciale term voor het gevoel dat jou bekruipt als je weer ‘s in de rij staat voor de balie voor een weekendje Bali. Balen! Veel mensen vinden dat er best wat minder gevlogen mag worden - vooral door andere mensen. Ze vinden dan ook dat vliegen wel wat duurder mag worden. Zelf kan je ook wat doen aan je vliegschaamte. Kies voor een bestemming dichter bij huis: de zon is toch hetzelfde. Laat het vliegtuig een keer staan, en reis per trein of bus. En de ultieme tip: ga eens wat langer op reis. Zo heb je meer vakantieplezier per gereisde kilometer. Schaam je je nou nog steeds? Gewoon nog even lekker in de zon blijven zitten, dan zie je daar niks meer van.

Clipphanger

Het vliegtuig pakken voor een vakantie of stedentrip is makkelijk en goedkoop. Maar het milieu wordt niet blij van alle CO2 en fijnstof die jouw vlucht veroorzaakt. Steeds meer mensen zijn zich daar bewust van en gaan op zoek naar alternatieve manieren om te reizen.

Wat is vliegschaamte?

Cultuur en geloof

Landen en grenzen

Vakantie

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.