Groep 3/4/5

Groep 1/2

Veel mensen zijn bang voor de tandarts, maar dat is nergens voor nodig! Hij of zij helpt je om je gebit gezond te houden.

♪Hallo daar ben ik weer, ik ben Flip de Beer, bij wie mag ik logeren? Wie is dat deze keer?♪

Hallo allemaal, vandaag ben ik op bezoek bij Stijn en waar gaan we naartoe?

We gaan naar de tandarts.

Ja, naar de tandarts…

Stijn is aan de beurt.

Hm?

Hoi Stijn.

Nu al?! Dat is snel.

Hoe is het ermee?

Goed.

Hartstikke leuk en wie heb je meegenomen?

Flip de Beer.

Dag Flip.

Hallo.

Kom je gezellig mee naar de tandarts?

Ja.

Hoi, goedendag.

Kom maar verder.

Kom maar verder.

Ik ben een beetje zenuwachtig hoor.

Zo, nou Stijn, dan mag jij op de mooie stoel en mama mag op het bankje.

Wat is ie mooi.

Komt Flip ook zijn tandjes laten zien vandaag?

Ja.

Ja.

Nou, het stoeltje even naar achteren zetten.

Wow!

Ga jij maar lekker liggen.

Houd me vast Stijn!

Okay, dit is een leuke stoel of niet?

Ja.

Oeoeoeh.

En Flip, lig jij ook al lekker?

Ja, eigenlijk prima.

Helemaal achterover en dan stopt de stoel. Houd je Flip goed vast, want dan gaan we straks bij Flip kijken, okay?

Ja.

Ja, is goed.

Nou, dan doen we even het zonnetje aan. Hupsakkee.

Het zonnetje?

Dan gaan we eens even tellen hoeveel tanden jij hebt hè. En dan heb je 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11 tanden en kiezen al. Dat is al veel.

Dat is zeker veel.

En hier een tandje weggevallen hè. Want dat is een wiebeltandje of niet?

Ja.

Een wiebeltandje!

Hoe is ie eruit gevallen?

Trekken en toen viel ie eruit.

Viel ie er zomaar uit? Heeft Flip ook wiebeltandjes misschien?

Eh…

Dat weet ik niet.

Nou, dat moeten we straks even kijken, okay.

Nee, ik weet het ook niet. Even voelen hoor.

Dan gaan we eens even kijken of jij boven ook nog van die mooie tanden en kiezen hebt. Nou, je hebt goed gepoetst hoor! En wie poetst jouw tandjes altijd?

Eh, bij mama.

Nou, zullen we eens even kijken, want het is ook een beetje nat in je mond en dan hebben we nog andere dingetjes, en dan kan ik het een beetje droog blazen in je mond. Dat kietelt een beetje hè. Kijk: dan doe ik altijd eerst een beetje zo, ook effe bij Flip zo.

Wow!

Oh, dat kietelt of niet Flip?

Ja.

Nou, dan gaan we eens even jouw mond droog blazen. Kietelt het een beetje, Stijn?

Ik hoor het!

Ja.

Ja hè. Nou, we gaan ook nog even lekker een beetje water spoelen en daar hebben we ook nog iets anders voor, weet jij nog hoe die heette?

De stofzuiger.

De stofzuiger.

De stofzuiger?

Daar gaat ie even.

Wat gebeurt er achter mij?!

Die houden we dan zo bij jou voor de mond zo en al dat spuug gaat er allemaal in.

Opzuigen? Oh, dat is voor het spuug.

En een beetje water. Dan gaan we het lekker fris maken in jouw mond.

Ik vind dat geluid niet zo fijn.

Nou, dan hebben alle vieze dingetjes weggehaald. En nou gaan we nog één keertje goed kij-ken, nou, hartstikke mooi. Okay. Zullen we nou eens even bij Flip kijken?

Oh, ja.

Een boel tandjes heeft ie. En heeft Flip ook misschien nog een wiebeltandje ergens, Flip?

Ik weet het niet.

Ja, hij heeft hier één klein wiebeltandje.

Oh. Eh…

Net zoals jij dat had. Maar die van jou had jij er al zelf uit gehaald hè?

Ja.

Nou, misschien gaat ie bij Flip vanzelf er ook uit vallen.

Ja, ik denk het wel.

Wil jij even helpen? Wil jij de stofzuiger doen? Ja, houd de stofzuiger maar bij Flip erbij. Nou Stijn, dat doe je heel goed hè, de tandarts helpen.

Ooh, oooh, ooooohooo, ooooh.

Nu mag je de stofzuiger weer terugzetten. Dat heb je heel goed gedaan. En, hoe vond Flip het? Vond Flip het ook leuk?

Ja. Het viel best mee.

Okay. Nou, help je Flip even de stoel af?

Joehoe, glijbaan! Joehoe!

Nou, jullie hebben allebei goed je best gedaan hè, Stijn en Flip natuurlijk ook.

Hè, klaar.

En dan heb je wel wat verdiend hè?

Ja.

Nou, dan mag jij iets leuks uitzoeken uit de lade.

Oh, wow!

Mag Flip er ook eentje?

Stuiterballen!

Ja.

Want die was ook op de stoel geweest. Wat voor kleur heeft Flip?

Groen.

Okay, nou, dat is een hele mooie.

Wow, mijn lievelingskleur! Nou, ik vond het heel leuk bij de tandarts! Tot de volgende keer!

Naar de tandarts

Stijn gaat naar de tandarts voor controle en Flip gaat mee. De tandarts kijkt met een spiegeltje naar zijn tanden en kiezen. Ook Flip moet in de tandartsstoel zitten. 

Met Flip de beer

Voor gezonde witte tanden moet je twee keer per dag poetsen. Maar hoe moet dat eigenlijk? Goed poetsen? 
Stap 1: Je begint met het poetsen bovenop de kiezen. Zet de borstel plat op de kiezen en beweeg rustig heen en weer. Doe dat ook bij de kiezen in de onderkaak. 
Stap 2. Nu is de binnenkant van het gebit aan de beurt. Zet de borstel eerst weer plat op de kiezen en draai hem dan naar binnen toe. Daarna weer rustig heen en weer bewegen. Niet te hard duwen anders duw je het tandvlees omhoog en dat is slecht voor je gebit. De binnenkant van je hoektanden en snijtanden doe je zo. En nog de andere kiezen. Hetzelfde doe je bij de onderkaak. 
Stap 3. Als laatste moet nog de buitenkant van het gebit gepoetst worden. Weer rustig heen en weer bewegen. Eerst de bovenkaak en daarna de onderkaak.

Poets je tanden

Als er etensresten blijven plakken tussen je tanden kun je gaatjes krijgen. Gaatjes laten vullen bij de tandarts is niet zo leuk. Daarom moet je goed poetsen!

Hoe zorg je ervoor dat je geen gaatjes krijgt?

Groep 6/7/8

Ze zijn er in allerlei soorten en maten. Sommige vlijmscherp en andere dik en plat, maar zeer krachtig. Ik heb het over... tanden. De meeste dieren zouden zonder een gebit vol tanden en kiezen niet overleven.
Die gebitten komen in allerlei soorten en maten. Vleeseters bijvoorbeeld, zoals deze haai, hebben superscherpe tanden waarmee ze hun prooi vastpakken en doden. En dat ziet er best wel eng uit. En planteneters, zoals deze giraffe waar ik hier de schedel van heb, hebben scherpe tanden om blaadjes en gras mee af te scheuren, en platte kiezen om ze mee te vermalen. En dan heb je ook nog alleseters zoals de aap. Alleseters moeten met hun gebit planten en fruit kunnen snijden, maar ook vlees vastpakken en scheuren. Daarvoor hebben ze snijtanden, hoektanden en kiezen.
Dit is een mensenschedel. Net als apen zijn we ook alleseters. Een volwassen mensengebit heeft 32 tanden. 16 onder en 16 boven. Daarvan zijn er acht snijtanden, vier hoektanden en zestien kiezen. Wist je dat als je 14 bent, je die allemaal al hebt. Maar daarna krijg je misschien nog vier extra verstandskiezen erbij. Een bekkie vol tanden dus.

En dit is een mensentand in het groot. De buitenkant is gemaakt van glazuur. Dat zie je hier zo, in het wit. En dat is vooral gemaakt van kristallen van calcium en fosfaat. En daardoor is een mensentand keihard. Maar als je hele tand uit dat harde glazuur zou bestaan en je bijt op iets hards of je valt, dan kunnen er barsten in komen. Dat glazuur is dus alleen de buitenste laag, daaronder zit tandbeen. Dat is stevig, maar ook soepel. Deze twee samen zorgen er dus voor dat je tanden supersterk zijn en dat je zenuwen beschermd worden.
Met ons gebit kun je dus bijna alles. Een appeltje bijten. Nootjes kraken. Wortels breken. Of een broodje scheuren. Maar als we dat niet zouden hebben, zou je alleen maar kunnen slurpen. Liever niet.

Je gebit

Wij mensen zijn alleseters. Met onze scherpe tanden en platte kiezen kunnen we zowel fruit en groenten als vlees eten. Een volwassen mensengebit heeft 32 tanden. Een tand is gemaakt van tandbeen met daar overheen een harde laag glazuur.

Acht snijtanden, vier hoektanden en zestien kiezen

Gezonde melktanden laten altijd een goede indruk achter. Baby’s krijgen hun eerste tandjes na ongeveer zes maanden. En als ze twee jaar zijn, is hun gebit compleet.
Op wortels knagen is dus geen probleem, als ze die lusten, tenminste. Eten, lachen, grinniken en zelfs praten. “Wortel”. “Dank je”. gaat makkelijker met tanden. Zelfs brullen als een leeuw ziet er met tanden echter uit. Je moet je melktanden goed verzorgen. Ze zijn heel gevoelig. Het glazuur is heel zacht. Dit is het glazuur.
Dat beschermt het tandbeen. Binnenin zit het tandmerg. Dit wordt ook de zenuw genoemd, vanwege de zenuwen en bloedvaten die er doorheen lopen. Na 5 à 6 jaar wisselen de melktanden en krijg je een volwassen gebit. De melktanden vallen dan uit. Dat ziet er heel grappig uit. Het volwassen gebit, bestaat uit 32 tanden die verschillende functies hebben. Bij het eten van een boterham worden de voortanden gebruikt om in de boterham te bijten. De hoektanden klemmen de boterham vast.
Dan zijn de kiezen aan de beurt. Ze malen alles tot moes. Je gebit blijft je hele leven lang goed werken, maar je moet het wel goed verzorgen.

Een gezond gebit 

Voor een gezond gebit moet je je tanden goed verzorgen. Als je regelmatig poetst kun je als je oud bent nog in een broodje bijten.

Tanden hebben verzorging nodig

Een gebit heb je nodig om eten mee te kauwen en om woorden goed uit te spreken. Als je ouder wordt, slijt je gebit. Het is dan tijd voor een nieuw gebit. Geen echt gebit, maar een kunstgebit. Een kunstgebit bestaat uit acht snijtanden, vier hoektanden en twintig kiezen. Tweeëndertig tanden dus. Bij een echt gebit zitten al die tanden vast aan je kaak met een wortel. Om de wortel zit een laagje tandvlees. Bij een kunstgebit heb je geen wortels nodig. Het gebit blijft vastplakken aan de kaak, omdat het precies past. Het zuigt zichzelf eigenlijk aan de kaak vast. Om er voor te zorgen dat het kunstgebit goed blijft zitten, moet de kaak opgemeten worden. Een kaak meten gaat niet met een liniaal, maar met een mal. Een mal is een vorm waarmee je een afdruk maakt. Als je in de lepel bijt waar een zacht rubber in zit, blijft een afdruk van je kaak in het rubber staan. Het rubber is nu nog glibberig, maar als het droog is, is het hard. Je kunt de afdruk nu gebruiken om het gips in te gieten. Het gips vult de dieptes op. Waar het rubber hol is, wordt het gips bol. Dit zie je pas goed als het gips is hard geworden. Als je nu voorzichtig het rubber van het gipsgebit afhaalt, komt er een kopie van de kaak tevoorschijn. Op die kaak van gips komt eerst, net als bij een echt gebit, een laagje tandvlees. Dit wordt gemaakt van was. Als was warm wordt, kan je het in alle vormen kneden. Neptanden kun je er zo eenvoudig in vast zetten. Tanden zijn er in alle vormen en kleuren, neptanden dus ook. De kleur van de tanden moet passen bij de kleur van de huid. Té witte tanden lijken vaak nep, daarom zijn ook tanden van een kunstgebit vaak wat geler. Net als bij een echt gebit. Als alle hoektanden, snijtanden en kiezen in de was zijn gezet wordt de was vervangen door kunststof en dan is dit het eindresultaat. Een kunstgebit waar goed mee gekauwd en gepraat kan worden!

Een kunstgebit

Als je ouder wordt, vallen je tanden uit. Er komt geen nieuw gebit voor in de plaats, dus krijg je een kunstgebit. 

Hoe wordt dat gemaakt?

Je melkgebit heeft 8 snijtanden, 4 hoektanden en 8 kiezen, 20 in totaal dus. Een blijvend gebit heeft 8 snijtanden, 4 hoektanden maar wel 20 kiezen, dat zijn er dus 32! Om een blijvend gebit te krijgen moet je wisselen. Dat wisselen gebeurt natuurlijk niet zonder reden, als je groeit, groeit ook je mond en je kaak. Als je je melkgebit dan zou houden, dan ziet dat er ongeveer zó uit, geen gezicht toch? Je melktanden zijn dan veel te klein.

Tanden en kiezen wisselen

Je hebt een compleet melkgebit, dat het helemaal goed doet. Toch ga je als je 7 of 8 jaar bent wisselen. Waar is dat toch goed voor?

Van melkgebit naar grotemensengebit

Door goed je tanden te poetsen, poets je etensrestjes weg. Als je die etensrestjes laat zitten, gaat het glazuur, het beschermlaagje van je tanden, kapot. Zo ontstaat een gaatje. De tandarts kan door het maken van een röntgenfoto goed zien of je een gaatje hebt en hoe diep het gaatje in je tand zit. Op een röntgenfoto kan je de botten binnenin je lichaam zien. De tanden zien er op de foto wit uit, maar daar waar een gaatje zit, is het donkerder. Om de tand weer te herstellen, wordt door de tandarts het rotte plekje in de tand weg geboord. De tandarts gebruikt hierbij veel water, zodat de boor niet te warm wordt. Om te voorkomen dat de mond vol water loopt, zuigt een soort stofzuigertje het water weg. Het uitgeboorde gaatje wordt opgevuld met een soort lijm. Die lijm moet hard worden, dit gebeurt door er een lampje met blauw licht op te schijnen. Zodra de lijm hard is, maakt de tandarts de gevulde tand net zo glad als de andere tanden. Dit glad maken noem je polijsten. Het gebit is nu vrij van gaatjes. Door de tanden goed te poetsen, blijft dat zo.

Een gaatje in je tand

Een gaatje in je tand is niet fijn. Het kan pijn doen als je eet of drinkt. Om te voorkomen dat het gaatje steeds groter wordt, moet de tandarts het vullen.

Dat moet gevuld worden door de tandarts!

Als het goed is gebruik je tandpasta wel twee keer per dag. Door je tanden te poetsen voorkom je gaatjes, en ga je fris uit je mond ruiken. Dat komt door wat ze er in de fabriek mee doen.   
In een bak gaat water en sorbitol, een vloeistof die op water lijkt. Met een elektronische weegschaal wordt de juiste hoeveelheid afgepast. In deze zakken zit silicium, een van de belangrijkste ingrediënten van tandpasta. Dit blauwe poeder bestaat uit miljoenen korreltjes: de microkorreltjes die we voelen als we onze tanden poetsen. 
Het laatste ingrediënt: de vloeibare smaakstoffen gaan in de grote stalen bak. Het mengsel wordt een halfuur gemengd. Zo krijgt de tandpasta zijn frisse smaak.
Op het eind gieten ze alles in een andere grote stalen bak en nemen ze een monster voor een laboratoriumtest. Het monster wordt goedgekeurd. 
Ergens anders worden de tubes met behulp van een fotocel in de juiste positie geplaatst. De tandpasta wordt er met een soort grote spuit ingeperst. Met een warme pers worden de tubes afgesloten.
Zo, klaar om je tanden mee te poetsen!

Hoe wordt tandpasta gemaakt?

In tandpasta zitten een heleboel stoffen die ervoor zorgen dat je tanden schoon en fris blijven. Maar hoe komen al die ingrediënten in je tube tandpasta terecht?

Van een heleboel ingrediënten!

Hoe krijg je nou die gaatjes? Als je iets hebt gegeten, blijven er restjes op je tanden en kiezen achter. In je mond worden die kleine restjes een beetje zuur. Dat zuur is gemeen spul. Het maakt de buitenkant van je tanden kapot. Dan krijg je gaatjes in je tanden en kiezen. Het kan zeer gaan doen en het is zonde van je mooie witte tanden.

Een gaatje

Snoep is heerlijk. Iedereen snoept en mag ook snoepen. Maar als je vaak snoept en je tanden niet poetst krijg je gaatjes.

Hoe kom je aan een gaatje in je tand of kies?

Uhuh?

Wat zegt Toet, Toto?

Huh?

Toet zegt: “tanden poetsen!”.

Ja.

♪Tandenborstel, tandpasta.
Tandenborstel, tandpasta.
Ik poets mijn tanden, doe me na.
Ik poets mijn tanden, doe mij na.

Poetsen, poetsen, doe maar mee.
Poetsen, poetsen, doe maar mee.
Van boven aan tot aan benee.
Van boven aan tot aan benee.

Van voor, van oor tot oor… tot oor.
Opzij, opzij, omhoog, van hier… van hier, tot daar …tot daar.
Nu is het poetsen klaar.
En nu is het poetsen klaar.

Spoelen maar!♪

Ja.


Tanden poetsen

Sassa, Toto en Koning Koos zingen samen een liedje over tanden poetsen.

Liedje over tanden poetsen

Organisatie en bestuur

Korte video's over het gebit en naar de tandarts gaan

Tandarts

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Schaatsende kinderen

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.