Groep 6/7/8

Groep 3/4/5

Bekijk video's over schrijven en taal voor kinderen in groep 5 en 6.

Groep 1/2

De prijzenkast

Educatief ontbijtprogramma voor kinderen van 6-8 jaar. In deze poppenshow ontvangt presentator 'Opper de Pop' verschillende tafelgasten en muzikanten!

De Boterhamshow

Naar de website van De Boterhamshow

Stap zelf in de studio van de Boterhamshow en speel de Prijzenkast. Ga op zoek naar de woordjes die Berny in het Engels vraagt. Is het antwoord goed? Dan verschijnt er een beker. Maar is het niet goed, dan is dat niet erg. Raad dan gewoon nog een keer. 

Taalspel

De Prijzenkast

Hebban olla vogola nestas zijn de woorden uit een liefdesliedje van meer dan 1000 jaar oud. Het eerste geschreven Nederlands! Hoeveel weet jij over dit historische zinnetje? Test je kennis in de quiz!

Quiz over de alleroudste Nederlandse zin

Wat betekent 'Hebban olla vogala'?

Quiz letterliedjes zaai bloei mooi

Aanstekelijke liedjes die helpen bij het leren van niet-klankzuivere woorden. Zing lekker mee en test je kennis in de quizzen!

Letterliedjes

Programmalogo Letterliedjes

Letters leren met Letterjungle

Hoor je een woord met op het eind een j? Dan schrijf je een i! Weet jij hoe het moet? Klik op de afbeelding om de quiz te starten.

Quiz Letterliedjes

Wanneer schrijf je een i in plaats van een j?

Quiz Letterliedjes lastig handig

Hoor je een woord dat eindigt op ug, zoals lastig of handig? Dan schrijf je ig! Ontdek of je het snapt en klik op de afbeelding om de quiz te starten.

Wanneer schrijf je woorden met ig op het eind?

Ik ben Anna Woltz, en ik heb boeken geschreven zoals Honderd Uur Nacht, Mijn Bijzonder Rare Week met Tess en Gips. En mijn tip voor jou, als je een spannend verhaal wilt schrijven is: laat je hoofdpersonen ook fouten maken. Laat ze ruzie maken. Het is heel erg saai als je hoofdpersonen dingen vergeten en dan krijg je een veel spannender verhaal.

ENG schrijftips

De tip van Anna Woltz is laat je hoofdpersoon in je verhaal ook fouten maken en ruzie maken. Zorg ervoor dat hij de dingen vergeet, dan krijg je een veel spannender verhaal. Bron: VPRO/Pupkin

Met kinderboekenschrijver Anna Woltz

Schrijftips voor spannende verhalen!

Jij bent op de middelbare school begonnen met schrijven. Op je 17e schreef je je eerste kinderboek. In de vakantie. Terwijl de meeste kinderen dan juist lekker...willen niksen en luieren was jij druk aan het schrijven. Hoe zit dat? Waarom wilde je dat dan? Ik vind schrijven het leukste wat er is. Juist in de vakantie wilde ik het leukste doen. Waarom dan?
Zo'n verhaal is er eerst nog niet. Ik maak het in mijn hoofd. Ik schrijf het op. Als je mijn boek leest, als ik het goed doe...zit die film uit mijn hoofd daarna ook in jouw hoofd. Dat is zo bijzonder. We kunnen het hebben over mijn hoofdpersonen...alsof dat echte mensen zijn. Siebe heeft een vraag voor je. Hoi, is schrijven niet heel eenzaam? Je zit in je eentje achter de computer. Maar ik ben dan met mijn hoofdpersonen. Je bent niet alleen. Ik voel me dan niet eenzaam. Ik maak avonturen met mijn hoofdpersonen. Het is ook niet saai. Het is avontuurlijker dan m'n gewone leven. Ik maak niet elke dag een orkaan mee. Mijn hoofdpersonen maken elke dag spannende dingen mee. Als je aan het schrijven bent, hoe ziet dat er dan uit? Vroeg opstaan of juist de nacht door tikken? In je eentje, muziek aan? Ik schrijf niet 's nachts. Ik schrijf vooral 's middags goed. Ik schrijf niet 's nachts. Ik schrijf vooral 's middags goed. Ik mag uitslapen. Dat is een groot voordeel. Eerst maak ik een wandeling. Nadenken over de volgende bladzij. En 's middags schrijf ik. Het laatste boek dat je hebt geschreven is: Gips. Dat verhaal speelt in een ziekenhuis. Zo gaan eigenlijk al je boeken wel over iets anders. Nessim heeft daar een vraag over. Waar haal jij je ideeën voor je boeken vandaan? Het is voor een groot deel fantasie maar het begint met iets echts. Iets uit de werkelijkheid. Gips komt uit het leven van mijn zusje. Mijn kleine zusje, 31, is nu chirurg in een ziekenhuis. Elke week vertelt ze hoe het is om chirurg te zijn...en wat ze allemaal meemaakt in het ziekenhuis. Dat hoor ik al jaren. Ik wilde een verhaal schrijven dat speelt in een ziekenhuis. Dan heb je zo'n idee. Hoe bereid je je dan voor? Ik dacht dat de verhalen van mijn zusje genoeg zouden zijn. Maar dat is niet zo. Als ik schrijf moet ik weten hoe het daar ruikt. Maar dat is niet zo. Als ik schrijf moet ik weten hoe het daar ruikt. Hoe het voelt om een hele dag in een ziekenhuis te lopen. Ik heb meegelopen met mijn zusje. Heel officieel heb ik een brief geschreven aan de directeur van het ziekenhuis. Of ik een dag mocht meelopen. Dat mocht. Ik kreeg een witte doktersjas aan. Soms liet mijn zusje me even alleen en dan stond ik daar in mijn doktersjas. Iedereen denkt meteen dat je een arts bent. Patiënten kwamen vragen aan mij stellen, maar ik gaf geen antwoord. 'Vraag het maar aan iemand anders.' Ik heb dat ook wel eens geprobeerd, maar hoe begin je? Of ik begon met schrijven, maar het verhaal was in twee pagina's klaar. Liselotte heeft daarom een vraag. Ik schrijf zelf ook een verhaal, heb je misschien nog tips? Ja, je hebt al nagedacht over die vraag en jij hebt drie belangrijke tips. Laten we ze eens een voor een doornemen.
Klaar voor? We beginnen natuurlijk met de eerste Tip 1. Heel veel oefenen met schrijven. Schrijven is niet makkelijk. Er is niet iemand van zes die al een prachtig boek schrijft. Als je 10 of 12 bent is het niet gek als het nog niet lukt. Blijven oefenen. Tip 2:
Niet alles verklappen. Wat bedoel je? In Gips heeft mijn hoofdpersoon iets op haar hoofd geschreven. Een vreselijke tekst staat op haar hoofd. Ik weet het inmiddels. Hoofdstukken lang weet je niet wat dat is. Als ik het op een school voorlees, vraagt altijd iemand: wat heeft ze op haar hoofd geschreven? Dat heb ik expres niet verteld, zodat je door gaat lezen.
Dan moet je het uitlezen. En de laatste: Tip 3. Als je hoofdpersonen gaat bedenken, niet eerst de naam. Eerst wat voor kinderen het zijn. Hoe bedoel je?	Vaders en moeders moeten eerst de naam verzinnen. Daarna zie ik pas wat wat voor kind het wordt. Een schrijver kan helemaal verzinnen hoe het kind eruitziet. Wat voor karakter hij heeft. Wat voor familie hij heeft. En dan verzin je een voornaam die helemaal bij dat kind past. Hier kunnen de kinderen, die dat willen, thuis verder mee aan de slag. Jij schrijft voorlopig lekker door.
In september komt een nieuw boek uit van jou. Kun je daar al iets meer over vertellen? Nee, dat zit helemaal in mijn hoofd. En klein beetje? Als ik er iets over vertel, heb ik geen zin meer om het op te schrijven. Het is al verteld. Dat horen we dan tegen die tijd. Veel succes met schrijven en dank voor je komst.

Anna Woltz geeft schrijftips

Tijdens de Kinderboekenweek in 2016 won schrijfster Anna Woltz de Gouden Griffel voor het beste kinderboek! Ze kreeg de prijs uitgereikt voor haar boek "Gips". Het Zapp Weekjournaal heeft een aantal vragen over dit boek en over het schrijfproces.

Hoe schrijf je een goed boek?

Wat is een gedicht? Dit zijn Monique en Hans Hagen. Samen schrijven zij gedichten. Ze leggen uit wat een gedicht is.
Een gedicht, vind ik, is eigenlijk een heel klein verhaaltje. Het kan ook wat groter zijn. Maar waarin de dichter in heel weinig woorden heel veel probeert te zeggen. Ik zal even een voorbeeldje geven, ik ga hier even een klein verhaaltje opschrijven en dan moeten jullie straks zeggen of het een gedicht is. Het verhaaltje heet Tijger:

De wind huilt aan het raam, het is donker, buiten, daar komt de tijger.

Is dat een gedicht? Vind je dat een gedicht?
Nee.
Het lijkt er niet echt op hè? Nee. En als ik het nou…
Het is een verhaal.
Ja, het is een soort verhaal, een lang zinnetje. Maar als ik het nou zo opschrijf, dan moet je goed kijken, dan schrijf ik hier: “Tijger.”  En ik schrijf in de tweede regel “De wind”. En in de derde regel: “huilt”. En in de vierde regel: “aan het raam.”:

De wind
huilt
aan het raam.
Het is donker buiten,
daar komt de tijger.

Wow!
Is het dan wel een gedicht?
Ja.
Ja, gek hè? Als je het zo in korte zinnetjes onder elkaar schrijft, dan heb je ineens een gedicht.
Een gedicht moet toch rijmen?
Ja, dat kan wel, maar dat hoeft niet per se. Dit gedicht van die tijger, dat is toch een gedicht, dat vond jij zelf ook hè, dat staat in korte zinnetjes, maar het rijmt niet. Het moet een beetje ritmisch zijn. Hans heeft er nog een heel mooi voorbeeldje van.
Ja, kijk: er moet een beetje muziek in de woorden zitten:

Waar kijk je naar?
Waar denk je aan?
Wat zit er in je hoofd?

Zie je, er zit een soort ritme en dat is of er een trein door het landschap rijdt.
Is het nou moeilijk om een gedicht te maken?
Nou, soms is het wel heel lastig, want dan wil ik bijvoorbeeld schrijven over een hond, maar dan denk ik “hond”, dat woord bestaat al, dan wil je iets nieuws verzinnen, iets grappigs. En dat kan heel lang duren en dan op dit soort blaadjes begin ik dan te schrijven. Ja, en pas na een hele tijd lukt het eigenlijk. Eén keer had ik twee hele lange dagen zitten schrijven voor drie regeltjes! Toen had ik geschreven na twee dagen:

Ik zoek een woord,
een heel nieuw woord,
een woord, dat niemand kent.

En toen kwam Monique thuis aan het eind van die tweede dag en toen zei Monique zonder nadenken:

“Ik zoek een woord, dat zeggen wil, dat jij de liefste bent!”

Poëzie

Een gedicht is eigenlijk een heel klein verhaaltje. Soms rijmt het, soms niet.

Wat is een gedicht?

Schrijver Jacques Vriens, hoe verzin je een verhaal? Nou, ik heb bijvoorbeeld net een boek af, dat heet Groep Zeven Slaat Terug, dat is dit boek. En meestal begin ik met eerst een heleboel ideeën te verzamelen en die schrijf ik allemaal op in zo'n klein rood boekje. 
Worden ze dan wel of niet ontdekt? Nee, nee, nee, ze... Oh ja, ze komt wel naar buiten. Er komt wel iemand naar buiten en dan huilen, en daarna gaan ze weg. Ja. Dus ze zijn niet ontdekt.  
Als ik dan genoeg ideeën heb, dan zet ik die ideeën meestal op zo'n grote kaart, maar het grappige is: er zitten dingen bij, die echt gebeurd zijn, want Groep Zeven Slaat Terug gaat eigenlijk over een meisje wat thuis geslagen wordt, wat mishandeld wordt. En ik ben zelf heel lang meester geweest en ik heb het natuurlijk wel eens meegemaakt op school, dat dat gebeurde. Dus dat er kinderen in de klas zaten bij mij waarbij thuis iets aan de hand was. En daar wilde ik al jaren lang een boek over schrijven. En dat is nu dus gelukt. 
Maar als ik hier nou ga kijken naar die ideeën, dan zitten er misschien bij die 30 ideeën 10 bij, dingen, die echt gebeurd zijn en 20 dingen, die ik gewoon verzonnen heb. Eh, nou, eens even kijken, wat had ik daar nou gedaan? Wat ik dan ook ga doen, dat is ook wel leuk om te laten zien, is dat ik eerst de hoofdpersonen bedenk en ook dingen opschrijf over de hoofdpersonen, bijvoorbeeld: "Dagmar is af en toe heel fel, is wel heel grappig, heeft 2 staartjes" en zo schrijf ik bij elk kind en elke volwassene die in een boek voorkomt schrijf ik iets op en als ik dit allemaal een beetje op een rijtje heb gezet, dan ga ik het, ja, een soort schema maken voor mezelf, zo van: "nou, dit wordt ongeveer het verhaal". En dan begin ik te schrijven. Ja, dit. Thérèse, mijn boek is er!

Een boek schrijven

Jacques Vriens schrijft al heel lang kinderboeken. Misschien ken je zijn verhalen wel, over meester Jaap, of de Bende van de Korenwolf. In deze clip vertelt hij over zijn werk en hoor je hoe hij zijn verhalen bedenkt.

Hoe gaat dat?

Méér Muziek in de Klas

Rappen is spreken in een bepaald ritme. De teksten rijmen en worden begeleid door een beat. Rapmuziek is eigenlijk heel oud. Vroeger waren er in Afrika al rondreizende vertellers die hun verhalen op een ritmische manier vertelden. Door de slavernij is die manier van ‘zingen’ vanuit Afrika meegereisd naar Amerika. Daar is het gemengd met blues, soul, pop en jazz. Uiteindelijk is het de rapmuziek geworden die wij nu kennen. Rap wordt nu vaak gebruikt in hip-hop.

"Doe nooit wat je moeder zegt, dan komt het allemaal terecht." Dat zei Annie M.G. Schmidt. Woorden die helemaal bij haar passen. Want Annie was een beetje dwars. Ze zei dingen die eigenlijk niet mochten, die ondeugend waren. Maar daardoor was ze juist zo grappig en leuk.
Misschien ken je Annie wel als schrijfster van Pluk van de Petteflet, of een van haar andere boeken. Maar Annie schreef niet alleen boeken. Ze maakte ook gedichten, toneelstukken en musicals en schreef teksten voor liedjes en televisieprogramma's. 
Annie wordt ongeveer 100 jaar geleden geboren in Zeeland. Haar vader is dominee en haar moeder juffrouw. Annie kan al vroeg lezen en schrijven. En ze is er dol op. Het allerliefste wil Annie dan ook schrijfster worden. Als ze veertien jaar is, stuurt Annie haar versjes naar een bekende dichter. Die vindt dat Annie veel talent heeft. Ze moet er wat mee doen.
En dat doet Annie, als ze gaat werken bij de krant Het Parool. Vijfendertig jaar is ze dan. Eigenlijk werkt ze voor het archief: haar taak is om alle belangrijke papieren van de krant goed op te bergen. Maar dan wordt Annie gevraagd om eens wat versjes en verhaaltjes te gaan schrijven voor de kinderpagina van de krant. En dat doet ze heel goed. Kinderen vinden het prachtig. En dus gaat Annie steeds vaker voor de krant schrijven. Samen met tekenaar Fiep Westendorp bedenkt en maakt ze Jip en Janneke. Elke dag verschijnt er een avontuur van die twee in de krant. Later worden er boekjes van die verhaaltjes gemaakt. En daar blijft het niet bij! Annie maakt nog veel meer boeken, versjes en liedjes voor kinderen. Tegen het einde van de jaren vijftig van de vorige eeuw, is Annie een van de populairste schrijvers voor kinderen geworden.
En ook bij volwassenen heeft ze succes. Voor hen schrijft ze vooral toneelstukken, liedjes en radio- en televisieseries. Waarschijnlijk is Annie zo populair omdat ze heel goed is in het laten zien hoe de mensen in Nederland denken en doen. Ze vindt de mensen in Nederland maar braaf en tuttig. Ze apen ze elkaar na en denken niet zelf na.
En Annie is niet de enige met kritiek. Er zijn meer mensen in haar tijd die vinden dat de samenleving van Nederland te braaf is. Nederland moet veranderen. En dat laten ze merken ook... vaak op een niet zo voorzichtige manier.
Veel mensen vinden deze acties veel te gewelddadig. Ze willen er daarom ook niet naar luisteren. Maar Annie gebruikt géén geweld. Zij levert haar kritiek op een vriendelijke en grappige manier. Door het op te schrijven. Haar teksten staan vol dingen die eigenlijk niet mogen in haar tijd, die ondeugend zijn. Maar daardoor vinden kinderen èn volwassenen het juist zo leuk! En misschien dat juist daardoor veel mensen naar haar luisteren en gaan nadenken over wat Annie zegt en schrijft. Het geheim van haar succes? Volgens Annie zelf komt dat omdat ze zich altijd acht jaar is blijven voelen.

Annie M.G. Schmidt

Annie M.G. Schmidt was een beetje dwars. Ze zei dingen die in haar tijd eigenlijk niet mochten, die ondeugend waren. Maar daarom was ze juist zo grappig en leuk.

Een schrijfster die dingen zei die in haar tijd eigenlijk niet mochten

We gaan een surprise bedenken.
Op je lootje staat de naam van iemand uit je klas. 
Schrijf die naam op en teken er een poppetje onder, het hoeft niet mooi te zijn.
Bedenk nu 3 leuke dingen die bij die persoon passen.
Kan hij bijvoorbeeld de juf goed nadoen, of goed sporten, of goed moppen vertellen en grapjes maken?
Kies één van de drie, bijvoorbeeld grapjes maken.
Je gaat dus een surprise en een gedicht maken voor je klasgenootje die goed is in grapjes maken.
Bedenk een paar woorden die te maken hebben met grapjes maken:
grap, mop, geintje, grapjas, heel goed, lachen, humor, lol, lolbroek.
Zit er een woord bij waar je iets van kan maken?
Ja! Lolbroek en grapjas!
Je kunt dus een lolbroek maken, of een grapjas.
Dichten is appeltje eitje.
Je zet gewoon wat klanken op een rijtje.
Op lolbroek rijmt koek, zoek of hoek.
Op mop rijmt kop, drop of sop.
Op grap rijmt klap, flap of snap.
Op lach mag, of zag.
Op lol drol, vol of knol.
Op pret met, pet or retteketet.
Ben je klaar? Dichten maar!
Klaas komt altijd grappig uit de hoek.
Hij is een echte lolbroek.
Onze buikpijn van het lachen is zijn schuld, want we lachen ons een bult.
Dat vinden we leuk en fijn, want er kan er maar 1 de grappigste zijn.
Daarom krijg je een broek voor de lol.
Kijk er maar gauw in, hij zit goed vol!
Groeten, Sint & Piet.
Cadeau erin, mooi gedicht erbij en… Hoppatee!

Hoppatee!

Hoe verzin je een gedicht en een surprise voor degene die op je lootje staat? Bedenk wat bij die persoon past en schrijf op wat daarmee te maken heeft. Zo heb je snel een leuk idee. Hoppatee!

Hoe bedenk je een gedicht en surprise?

Taalvaardigheid

Schrijven en taal (groep 5-6)

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Het schooljaar gaat weer beginnen. Wij zijn er klaar voor.

Header kapstok

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.