Groep 6/7/8

Nederland heeft 21 nationale parken die samen het verhaal van de Nederlandse natuur vertellen. Ontmoet de vos en andere bijzondere dieren in deze afspeellijst met video's uit Het Klokhuis.

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Programmalogo's

In Nederland vind je 13 plekken die werelderfgoed zijn. Dat zijn bijzondere gebouwen, natuurgebieden of steden die uniek zijn. Weet jij wat het inhoudt om werelderfgoed te zijn? Test je kennis in de quiz!

Quiz over unieke plekken in Nederland

Wat weet jij over werelderfgoed?

Klas 1/2/3

Ecosystemen schoolplaat

Vroege Vogels (BNNVARA) is hét programma over natuur, milieu, klimaat en duurzaamheid in Nederland. Presentatie: Menno Bentveld

Vroege vogels in de klas header

Vroege Vogels in de klas

Naar de website van Vroege Vogels

Aan de hand van het gebied de Veluwe leer je hoe ecosystemen functioneren en welke verschillende ecosystemen er te vinden zijn. De Veluwe is één van de grootste natuurgebieden in Nederland. Verken de heide, het bos en de beek. Ontdek welke invloed dieren onderling op elkaar hebben door middel van voedselwebben. Leer wat het belang is van een dood dier voor de natuur en wat de terugkeer van de wolf betekent voor de Veluwe. 

Klik op de afbeelding om te beginnen.

Interactieve schoolplaat over de Veluwe

Ecosystemen

En daar is ze, boswachter Jose! Goeiemorgen. Goeiemorgen Pascal. Spring er gauw in. 's Morgens vroeg heb je de meeste kans om herten te zien. Heel veel zin in. Daar gaan we. In dit gebied leven zo'n 200 damherten en 200 edelherten. We rijden naar het Deelerwoud. Daar is de meeste kans om herten te spotten. O, daar, rechts. Ja? Ja. Ja, goed gezien. Woehoe. Scherp. Heel goed. Ja. Dit zijn damherten. Damherten. Daar achteraan rent een geweidrager. Ooooh! Ja! Zie je hem? Allemaal damherten. Allemaal damherten. Zie hoe zie je dat dan? Ze zijn veel kleiner dan edelherten. Het gewei is ook veel kleiner dan dat van een edelhert. En daarachter. Zie je dat? Zo, mooi hee! Kijk eens, kijk eens. Ze zijn echt mooi. Wauw. Dit zijn volwassen mannen. Die geweien! Zie je dat deze bladvorming hebben tussen die punten? Zie je dat? Ja. Dit is wel heel gaaf. Zo maak je niet vaak mee. Nee? Nee, echt niet. Kijk. Ja, ja, ja. Dat lijkt op een edelhert. Met gewei. En hoe leven ze? Ze leven in groepen. De hindes leven in een groep, een roedel. En de heren leven daar apart van, in roedels. Behalve tijdens de bronsttijd, de paartijd, dan leven ze samen. De mannen maken een zwaar geluid om vrouwtjes te lokken. Burlen noemen we dat. Dat gaat ook weer gepaard met... Met gevechten. Ja.
Wat is hun overlevingsstrategie voor de winter? Ze eten nu extra veel. Beukennootjes, eikels, maar vooral blaadjes en gras. Om een lekker dikke speklaag te krijgen. En ze krijgen een wintervacht, die veel dikker is dan hun zomervacht. Supervet om dit mee te maken. Natuurlijk om de wilde herten te zien, maar dat geldt voor alle dieren die we zagen. Ook om te zien hoe ze zich voorbereiden op de winter. Expeditie geslaagd! Dit was Pascal voor Het Klokhuis. Over en uit.

Herten op de Veluwezoom

In Nationaal Park de Veluwezoom kun je zomaar oog in oog komen te staan met een damhert of een edelhert. Pascal heeft mazzel, want hij en boswachter Jose spotten er een heleboel.

Roedels, hindes en burlende mannetjes

We zijn weer lekker vroeg op pad, hee. Wel heel spannend, ik heb nog nooit een das in het echt gezien. Hoeveel leven er hier eigenlijk, en gaat 't goed met ze? 60 jaar geleden was de das in Nederland bijna uitgestorven. We zijn ze gaan beschermen. Nu gaat 't weer best goed met ze. En in Drenthe leven er een paar 100. Paar 100? Ja. Maar ze leven wel echt heel verborgen. Hier, hier is dus de dassenburcht. Is dit een dassenburcht? Ja. Dit hele ding? Al dit zand, dat is de dassenburcht. Ze graven allemaal tunnels, gangen en kamers. Al dat zand komt naar buiten. En dan leven ze overdag onder de grond. In de burcht. Dus die dassen zitten nu onder de grond? Ja, ja. Haha. Hoe weet je nou of deze burcht op dit moment bewoond is? Dat kun je goed zien aan de sporen. Kijk, hier is zo'n ingang. En al dat verse zand komt omdat ze afgelopen nacht gegraven hebben. Afgelopen nacht? Ja. Kijk, en hier...hier kan je heel mooi een printje zien. O, dat is een voetafdrukje? Ja, aan dit kan je zien: Hier leven nu dassen. En ze zijn actief aanwezig. Ja.O, kijk. Moet je kijken. Zijn dat echte dassenharen? Ja. Kijk hoe mooi, dat zwart-wit. Whoo! Stug. Je ziet heel mooi, in 't midden zwart...en aan 't eind weer een witte punt. Dat is tof, hee.
Wat is dit allemaal? Dat is nestmateriaal. Dassen leven heel schoon. En ze brengen elke paar dagen nieuw nestmateriaal naar binnen naar hun kamer. Waar ze dan lekker in slapen. Maar je hebt dus gewoon overal van dit soort ingangen? Ja. En jij hebt geluk. Er is EEN keer in het jaar een telling. En wij gaan vanavond samen een dassenburcht tellen. Vet! Dat is wel heel speciaal, he? Ja, normaal mag dat niet. Het is half 8 's avonds, en we zien er top uit...want het is zo dat je geen muggenspray op mag, of parfum als je dassen gaat spotten. Dassen kunnen namelijk supergoed ruiken. En de wind moet ook goed van voren komen, anders verspreidt onze geur zich over de burcht. Lizette, dit is fantastisch. Moet je kijken, het zijn er hartstikke veel. Met hoeveel wonen ze in die burcht? Normaal zit er EEN familie op. Maar als ik hier zo kijk denk ik wel dat 't meer families zijn. Je ziet ook meerdere jongen af en toe. Ja, er zitten ook hele kleintjes bij. Ja, klopt. Je ziet ook dat ze heel nieuwsgierig zijn. Ja, en die kleintjes zijn ook echt heel speels. Dat zie je heel mooi. Geweldig. Ja. En wat je ook goed ziet is dat ze zichzelf goed verzorgen. Ze zijn veel bezig met krabben. Ja. En lekker met de snuit even goed overal bezig zijn. Je ziet ze ook continu ruiken. Dat is echt om te ruiken of er geen onraad is. Of ze gevaar ruiken? Ja. We hebben gewoon heel veel wilde dassen gezien. Hoe vet is dat? Waar we voor kwamen is gelukt. Dit was Sosha vanuit Drenthe! Ik wil een vreugdedansjes doen. We gaan naar huis. Expeditie geslaagd. Doei!

Dassen spotten

Dassen zijn schuwe dieren, die je bijna nooit overdag ziet. In Drenthe leven er een paar honderd. Sosha en boswachter Lizette hebben een dassenburcht gevonden. Zouden de dassen zich laten zien?

Een nachtdier met zwart-witte vacht

Dassen spotten in de Drentsche Aa

Ooo, wat is het mooi hier! Alsof ik terug ben in de tijd. En het is ook een heel oud gebied want de hunebedbouwers zaten hier al. Whoe! Ik ben in Drenthe, in het Nationaal Park de Drentsche Aa. Wat bijzonder, hier woont dus ook de adder? Ja, klopt. Met hoeveel zitten ze hier? Er zijn er hier wel honderden. Honderden? Ja, op het hele Ballooerveld, wel honderden. Maar je vindt ze niet zo snel. Ze zitten heel goed verstopt. Hoe zien ze er dan uit? Ze zijn langwerpig maar als ze hier liggen zijn ze vaak rond, opgerold. Ze zijn een beetje grijsbruinig. En ze hebben een mooie donkere zigzagstreep over hun rug lopen. Mooi. Kijk, een vervelling van een adder. Wat, waar? Whoo! Dit is een hele mooie. De kop zit er ook nog aan. Moet je kijken, je ziet het hele patroon er nog in. Precies die zigzag, wat je zei. Ja. Hier zaten de ogen, of niet? Ja. Je ziet hier een oog, daar een oog. Wat gaaf, man. Hoe vaak vervellen adders? Als ze jong zijn vervellen ze vaker. En als ze ouder zijn EEN keer in het jaar, vaak in het voorjaar. Ik dacht altijd dat adders giftig waren, is dat zo? Ja, een adder is de enige gifslang in Nederland. Als je gebeten wordt moet je wel even naar het ziekenhuis gaan. Maar de kans dat je gebeten wordt is echt heel klein.

De adder

Op de hei in het natuurpark de Drentsche Aa kun je een giftig reptiel tegenkomen: de adder. Sosha gaat met boswachter Lizette op zoek naar de enige gifslang in Nederland.

De enige gifslang in Nederland

De adder in de Drentsche Aa

Het grootste natuurgebied dat ooit door mensen is aangelegd in de hele wereld. Niet te bevatten dat dat gewoon in Nederland ligt. Nationaal Park Nieuw Land. Ik ben benieuwd of we ze gaan vinden. Ja. Het zijn paarden die komen uit Polen. En ze zijn gewend om onder ruige omstandigheden te leven. Kijk, daar is de hoofdkudde. Effetjes, dit is niet normaal! Het zijn er honderden! Wauw. Zoooo. Nou dit is echt ongelofelijk. En blijft deze groep echt het hele jaar samen, dus ook in de winter? Ja, dit is de hoofdkudde. En als je goed kijkt zie je overal kleine groepjes staan. Dat zijn harems. En elke familie, elke harem heeft een hengst aan het hoofd staan. En die beschermt zijn harem als er vijanden komen. Bijvoorbeeld een vos die ze niet kennen of als een andere hengst zich een beetje opdringt aan de merries. Dan zorgt hij dat die weg gaan of dat hij z'n kudde even wegstuurt. Dit is wel overduidelijk een harem. Ja, je ziet hier zo'n mooi groepje lopen. Kijk, daar heb je nog zo'n groepje jonge hengsten. Als ze ongeveer anderhalf zijn dan worden ze uit de harems gezet door de hoofdhengst. Dan vormen ze tijdelijk even een eigen groepje totdat ze oud genoeg zijn om een eigen harem te krijgen. In de tussentijd oefenen ze veel in het vechten en het dreigen om elkaar straks goed aan te kunnen en hun eigen harem te kunnen veroveren. En zo trekken ze dan met z'n allen door het land heen. Ja. Zo vrij als een vogel. Een observatietentje. Die kunnen we dan hier zo bij de paarden neerzetten en dan hoop ik dat straks die hele kudde om ons heen staat zodat we ze mooi kunnen observeren. Topidee. Het is gelukt. We zijn omringd door de grootste kudde wilde paarden van Europa, he. Zeker. En ze zijn heel dichtbij.
Mikal, dank je wel dat ik dit mee mocht maken, ik vond het supervet. Het was echt top joh. Geweldig. Ja toch? Ja. Gewoon in Nederland.

Konikpaarden

Op de bodem van de vroegere Zuiderzee ligt nu het grootste natuurpark van Nederland: Nationaal Park Nieuw Land. Pascal is met boswachter Mikal in de Oostvaardersplassen om op zoek te gaan naar de konikpaarden.

Wilde paarden in de Oostvaardersplassen

Konikpaarden in Nationaal Park Nieuw Land

Ah, een vos! Daar! We hebben hier in het gebied 40 tot 60 vossen lopen. Ze lopen hier overdag ook gewoon rond, je kan ze overal zien omdat ze hier geen vijanden hebben. 
Kijk, hier ligt een vossendrol. Een drol van een vos ligt hier ergens op een vis? Ja. Je kan het goed zien, er zit een puntje aan, daaraan zie je het. Er zitten ook allemaal veertjes aan, zo zie je wat hij gegeten heeft. 
Maar hoe komt die vis hier dan? Dat kan de vos zelf gevangen hebben, of een ander roofdier kan hem hier neergelegd hebben en de vos heeft de drol erop gelegd om te markeren dat het zijn territorium is. 
Hee kijk, dat is een vossenburcht. O ja, dit is zijn holletje zeg maar. Ja. Ze hebben een heel gangenstelsel onder de grond gegraven en daar woont de moedervos, de moer, met de vadervos, rekel, en een stuk of 5 tot 8 kleintjes. 
Begin april worden ze geboren en een week of 4-5 later zie je ze buiten het hol. En dan zijn ze aan het spelen en aan het doen en dat is een onwijs leuk gezicht altijd.

De vos

In Nationaal Park Nieuw Land wonen zo’n 40 tot 60 vossen. Ze laten zich ook overdag zien, omdat ze geen natuurlijke vijanden hebben. Pascal vindt een drol van een vos en vervolgens ook een vossenburcht, het hol waarin ze leven.

Een vossenburcht op de grasvlakte

Vossen in Nationaal Park Nieuw Land

Ah, heerlijk hier. Ik ben op een van de Waddeneilanden, Terschelling. Je hebt nog meer Waddeneilanden. Zoals Texel, Vlieland, Ameland, Schiermonnikoog en Rottum, en al die eilanden samen vormen de Wadden. 
Kano, peddel, wetsuit, verrekijker. Ja, we kunnen. En gaan! Mooi. Whoo! Lekker golfie.
Ja hoor! Daar zijn ze! Zo veel zeehonden daar op die zandplaten! Hier, kijk, kijk kijk. In het Waddengebied heb je twee soorten zeehonden. Daar gaat het heel goed mee. In het hele Waddengebied zitten zo'n 40.000 zeehonden.
Heeee, vriend.
Die grijze zeehonden hebben een beetje een schuine kop. En die gewone zeehonden hebben een mooi bol koppie. Die gewone zeehond heeft nu jongen. Kleintjes. Als het hoog water is, dan gaan ze de zee in.
Dan gaan ze op zoek naar vis. Dan gaan ze jagen. Ja. En die grijze zwemmen soms helemaal naar Engeland en weer terug. Dan blijven ze weken weg en komen dan pas weer terug. Zo ver? Ja. Zoals ze er nu bij liggen, is het net vakantie. Ik vind het echt een paradijs hier. Wat een avontuur. Dit was Janouk vanuit Nationaal Park de Wadden.

Zeehonden

Terschelling is één van de Waddeneilanden. Janouk is daar om zeehonden te spotten. Met een kano vaart ze naar de zandplaten, waar de zeehonden rusten voor en na het jagen.

Grijze en gewone zeehonden op de zandplaat

Zeehonden in het Waddengebied

In de Oostvaardersplassen laten ze de natuur zoveel mogelijk zijn gang gaan. En zo is er in de loop der tijd een nieuwe wildernis ontstaan. De machtige zeearend, die broedt hier ook weer sinds een jaartje of 12. Ja, klopt. Als je heel goed kijkt bij die drie bomen…daar zit een nest van de zeearend. En sinds de middeleeuwen broeden ze eigenlijk niet meer in Nederland...dus we zijn blij dat ze 12 jaar geleden hier weer zijn gaan broeden. Tijdens een storm een paar weken terug is het nest scheef gewaaid zijn de jongen er uitgevallen en die zijn doodgegaan. Dat meen je niet? Ja, ook dat is natuur. Wel zielig. Maar hoe was dat voorgaande jaren? Elk jaar hebben de zeearenden hier een nest gehad met een of meer jongen. De vader en moeder zorgen alle twee voor de jongen. Dus ze zoeken hier in het moeras kikkers, muizen, jonge ganzen.

De zeearend

Als hij vliegt is ie maar liefst twee meter breed: de zeearend. Deze roofvogel was eeuwenlang verdwenen uit Nederland, maar sinds 2006 broedt hij weer in enkele natuurgebieden. Pascal is met boswachter Mikal in de Oostvaardersplassen om op zoek te gaan naar de zeearend.

Terug van weggeweest

De zeearend in Nationaal Park Nieuw Land

Jaaaa! Dit is toch zo te gek, jongens! En dit kan gewoon in Nederland. We zijn hier in De Biesbosch en dit is ook het land van de bever. En die zijn we aan het zoeken, toch? Jazeker, je moet wel zachtjes praten. O, ik moet een beetje zachtjes praten. Zie je dat spoor aan de overkant? Waar? Daar aan de zijkant zie je een soort glijspoor. Dat noemen we een beverglijbaan. He, wat? Ja, af en toe zeg maar kruipt een bever de kant op. Dan gaat-ie boven op de kant zitten knagen. Of hij zet er een bevergeurmerk af. Om te laten ruiken aan andere bevers dat dit zijn plek is. 
Je ziet daar z'n klauwen nog in de glijbaan staan. Wow, die heeft echt grote poten. Ja, enorm, he. Hier zie je echt de knaagsporen van een bever. Ze hebben de hele schors eraf geknaagd. Ja, de takken gaan ook mee. Sommige takken zijn volledig afgeknaagd. Het zijn ook wel echt flinke beesten. 30 kilo, vlijmscherpe tanden. Ja, en ze wonen in burchten. 117 in De Biesbosch. Daar leven 300-400 bevers in. O, daar leeft-ie, kijk, naast die meidoorn. Een enorme hoop met takken. Echt een enorm ding, joh. Ik denk wel 2,5 meter hoog of zo, he. Ze hebben een onderwateringang. Superslim natuurlijk, want dan kunnen er geen roofdieren in komen. Dan gaan ze naar binnen, daar heb je een grote holle ruimte. Daar slapen ze in. Met hoeveel leven ze daar dan? Het zijn echt familiedieren. Soms liggen de jongen van vorig jaar en het jaar ervoor er ook. Dan kunnen er wel zes bevers in EEN burcht liggen. Ze liggen nu te slapen. 's Avonds kun je ze beter zien. Dan hoop ik ze vanavond wel echt te zien, hoor. Het is nu...half negen 's avonds. De perfecte tijd om bevers te spotten. En als het goed is moeten ze hier aan de zijkant nu zitten. Vet spannend! Oe! Ik zie er een! Vet, zo groot! Maar, Thomas...is het normaal dat we ze heen en weer zien zwemmen? Ze zijn net wakker geworden. Het zijn schemeractieve dieren. Ja. 's Avonds gaan ze erop uit. De mannetjes gaan dan ook goed checken of er geen andere mannetjes in hun territorium zitten. Ze zoeken ook voedsel. Ze aten de hele dag niet. Ze eten nu op de kant rietwortels, hout, bast, noem maar op. Dat zijn dus wel vegetariërs? Ze eten geen vis of zo? Het zijn echte pure vegetariërs. Vroeger dachten ze dat bevers ook vis aten. Toen is er zo veel op gejaagd...dat er lang geen bevers meer in Nederland voorkwamen. Gelukkig zijn ze weer opgehaald en teruggebracht in de Nederlandse natuur. Nu gaat het weer goed met ze? Supergoed. En wat een top avond! Mooi, he. We hebben er al vet veel gezien! Het is echt mega goed. Ja, Thomas, het was echt supervet vandaag! Toch? We hebben echt onwijs veel gezien.

Bevers in de Biesbosch

De bever was een tijdlang uitgestorven in Nederland. Maar nu wonen er meer dan 300 in natuurpark de Biesbosch in Noord-Brabant. Samen met boswachter Thomas gaat Janouk met de kano op pad door de Biesbosch. Zullen de bevers zich laten zien?

Schemerdieren met een burcht als huis

Dieren en planten

Alles over de Nederlandse natuur

Nationale Parken

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

rode kerstballen in een boom

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.