Klas 4/5/6

Handige video's bij maatschappijleer (vmbo) over criminaliteit en rechtsstaat. Eindtermen: opsporingsbeleid, bestrijding, rechtsgang, veiligheid, straf- en procesrecht.

Groep 6/7/8

Klas 1/2/3

In deze 360º interactieve schoolplaat van Schooltv en ProDemos kijk je rond in een rechtbank. Ontdek de verschillende rollen, zoals de rechter, advocaat en officier van justitie, test je kennis in de quizzen of ga met je klas in debat aan de hand van stellingen over het Nederlandse rechtssysteem.

Kan je ook een advocaat krijgen als je schuldig bent? Wat doet een officier van justitie? Welke mensen werken er nog meer in een rechtbank? In Kijk rond in de rechtbank kom je meer te weten over ons rechtssysteem.

Kijk rond in de rechtbank

Interactieve schoolplaat over rechtspraak in Nederland

Iedereen in Nederland moet zich aan de wet houden. Doe je dat niet, dan heb je kans dat je voor de rechter moet verschijnen. Wat weet jij over het Nederlandse rechtssysteem? Klik op de afbeelding om de quiz te starten.

Quiz over het Nederlandse rechtssysteem

Wat weet jij over de rechtbank?

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

In 2002 wordt het Internationaal Strafhof opgericht. Een onafhankelijk strafhof om oorlogsmidadigers te vervolgen die in hun eigen land niet veroordeeld kunnen worden. Hoe werkt het Internationaal Strafhof? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over de vervolging van oorlogsmidadigers

Wat is het Internationaal Strafhof?

Hoe streng straft Nederland?

Veel mensen vinden de straffen in Nederland te laag. Maar wist je dat Nederlandse rechters hogere straffen opleggen dan de rest van Europa? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over de Nederlandse strafmaat

Afspeellijst criminaliteit en rechtsstaat

Groep 3/4/5

De politie in ons land heeft veel taken. De voornaamste taak is zorgen voor de veiligheid van de burgers. Dat doet de politie op allerlei manieren. De politie houdt controles die het verkeer veiliger maken. Te hard rijden kan gevaarlijk zijn. Daarom houdt de politie snelheidscontroles. Wie te snel rijdt krijgt een bekeuring. Dat geldt voor auto's, maar als je te hard op je scooter rijdt, krijg je natuurlijk ook een boete. En de agenten kijken meteen of je scooter wel veilig genoeg is.
Door met een biertje op in de auto te stappen maak je het verkeer onveiliger. De alcohol maakt dat je minder goed oplet en je reageert langzamer. Er gebeuren ieder jaar veel ongelukken... doordat mensen met alcohol op achter het stuur gaan zitten. En af en toe zijn de ongelukken zo ernstig dat er doden bij vallen. De politie houdt daarom grote alcoholcontroles in steden. Maar ook langs de snelweg controleert de politie of bestuurders te veel hebben gedronken. Ze gebruikt daarvoor een apparaat dat de alcohol in je bloed meet.
Er wordt ook gekeken of je auto wel veilig genoeg is. Zijn er dingen niet in orde, dan krijg je een bekeuring. De politie zoekt voor de controle een plek uit waar automobilisten makkelijk in en uit kunnen rijden. Vaak zijn dat grote parkeerplaatsen. Als het apparaat aangeeft dat je te veel gedronken hebt, mag je niet meer rijden. Is het iets te veel, dan mag je een paar uur niet meer rijden, maar is het veel te veel, dan neemt de politie je rijbewijs in beslag.
Als je in een grote stad woont heb je ze vast wel eens gezien. Zeker als je bij een voetbalstadion woont. De mobiele eenheid, dat is ook politie. Je ziet de mobiele eenheid, afgekort ME, vaak bij voetbalwedstrijden in de stad. De ME'ers bewaken dan de veiligheid van de burgers. Ze proberen ervoor te zorgen dat voetbalsupporters niet met elkaar op de vuist gaan. Maar de ME komt er ook als er demonstraties worden gehouden, en bij rellen in de stad. De ME komt in actie als er gevaar dreigt dat groepen mensen met elkaar gaan vechten. Er zijn ook ME'ers die geen uniform dragen. Daardoor vallen ze niet op en zien ze sneller wie de relschoppers zijn.
Er is ook een politie die controleert of mensen strafbare dingen met hun computer doen. Sommige mensen gebruiken hun computer om anderen te bedreigen en te pesten, of om geld afhandig te maken. Dan moet de politie ze opsporen en oppakken. 
Er gebeuren in de stad soms zeer ernstige dingen waar de politie bij nodig is. Als er iemand vermoord is, moet de politie proberen de daders op te sporen en uitzoeken hoe de moord gepleegd is. Ze doen dan een forensisch onderzoek. Op de plek van de moord wordt gezocht naar sporen die de daders hebben achtergelaten. Vingerafdrukken zijn vaak belangrijke sporen.Speciaal opgeleide politieagenten weten precies hoe ze naar bewijsmateriaal moeten zoeken. Het gaat soms om heel kleine sporen, als haren of bloed waar de politie naar moet zoeken
Er zijn ook agenten die op het water zorgen voor de veiligheid. Ze controleren met boten of waterscooters of iedereen zich aan de regels houdt. En we hebben in grote steden de politie te paard. Dat heet de bereden politie. Deze agenten te paard kunnen zich makkelijk door de stad verplaatsen. Ze kunnen door smalle straatjes en doordat ze hoog op het paard zitten, kunnen ze alles goed overzien in de stad.

Taken van de politie

In elke stad moet de veiligheid goed worden geregeld. Daarvoor zorgt de politie. De politie schrijft niet alleen bekeuringen uit, maar spoort ook misdadigers op. Zo kan iedereen veilig en onbezorgd leven.

Zorgen voor de veiligheid van burgers

Criminaliteit is strafbaar gedrag. Dat is gedrag dat regels of wetten overtreedt. Iedereen heeft er belang bij dat regels worden nageleefd, want op die manier wordt de samenleving beschermd tegen crimineel gedrag. Strafbaar gedrag is vastgelegd in wetten, zoals het Wetboek van Strafrecht, de Wegenverkeerswet en de Opiumwet.
De wet maakt een onderscheid tussen overtreding en misdrijf. Een overtreding is minder ernstig dan een misdrijf. Voor misdrijven gelden dan ook zwaardere straffen. Door rood licht rijden of dronken over straat lopen zijn overtredingen; winkeldiefstal, vernieling of geweldpleging zijn misdrijven.
Een van de taken van de politie is het voorkomen van strafbare feiten en het opsporen van verdachten. Als de politie onderzoek heeft gedaan naar een overtreding of een misdrijf, legt ze de zaak voor aan de Officier van Justitie. Die heeft dan drie keuzes: Hij kan de zaak seponeren. Dat wil zeggen dat er geen vervolging plaatsvindt. De officier van justitie kan een boete opleggen; Maar hij kan ook besluiten om tot vervolging over te gaan. Dat betekent dat de zaak voor de rechter komt.
Een rechtszaak kent 8 stappen, die altijd in dezelfde volgorde worden afgehandeld. De zaak wordt geopend en de gegevens van de verdachte worden gecontroleerd. Op die manier wordt voorkomen dat de verkeerde persoon terecht staat. De aanklacht wordt voorgelezen. De zaak wordt onderzocht. Alle informatie die de politie heeft gevonden wordt gepresenteerd en als er getuigen zijn, worden die gehoord. De verdachte wordt ondervraagd. De officier van justitie houdt zijn requisitoir, een verhaal waarin hij probeert aan te tonen waarom hij denkt dat de verdachte schuldig is en wat voor straf daarop zou moeten staan. De advocaat van de verdachte houdt zijn pleidooi, waarin hij argumenten aanvoert om de verdachte vrij te pleiten.
Het laatste woord in een rechtszaak is altijd aan de verdachte. Nu heeft de verdachte de mogelijkheid om zijn of haar kant van het verhaal toe te lichten.Tot slot spreekt de rechtbank een vonnis uit. Dat kan een straf zijn, zoals een gevangenisstraf, een taakstraf of een geldboete. Maar als de rechter er niet van overtuigd is dat de verdachte ook daadwerkelijk schuldig is, kan hij hem of haar ook vrijspreken.

De rechtsgang

Er komt heel wat kijken bij het oppakken van een crimineel. De politie, het openbaar ministerie en de rechtbank hebben daarbij allemaal hun eigen taken. In deze clip zie je wat deze instanties doen, wat hun functie is tijdens de rechtsgang.

Wat gebeurt er allemaal als je voor de rechter moet verschijnen?

De rechtsstaat moet zorgen voor de veiligheid van burgers en voor rechtshandhaving. Daarom heeft de overheid meer macht en mag als enige geweld gebruiken. We noemen dat het geweldsmonopolie. Welke aanpak is er voor jeugdcriminaliteit? 

Focus op de maatschappij

Veiligheid en rechtshandhaving

Nederland is een rechtsstaat. De overheid voert regels in voor de bestrijding van misdaad en criminaliteit om de veiligheid van de bevolking te garanderen. Maar als dat ten koste gaat van burgerrechten, komt de overheid in een merkwaardige spagaat terecht. Waar ligt de grens?

Dossier maatschappijleer

Nederland is een rechtsstaat. De overheid voert regels in voor de bestrijding van misdaad en criminaliteit om de veiligheid van de bevolking te garanderen. Waar ligt de grens?

Opsporing, vervolging en berechting

Wereldwijd zitten er bijna 10 miljoen mensen in de gevangenis. Wanneer je vrij gelaten wordt heb je de kans om je leven te verbeteren of om weer crimineel te worden. Je leven verbeteren is niet even makkelijk in elk land. Vaak moet er hulp komen van familie, vrienden of mensen uit de kerk. 

Metropolis in de klas

Vak: Maatschappijleer en Aardrijkskunde. Wereldwijd zitten er bijna 10 miljoen mensen in de gevangenis. Wanneer je vrij gelaten wordt heb je de kans om je leven te verbeteren of om weer crimineel te worden. Je leven verbeteren is niet even makkelijk in elk land. Vaak moet er hulp komen van familie, vrienden of mensen uit de kerk. 

Criminaliteit

Organisatie en bestuur

Criminaliteit en rechtsstaat

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Sterretjes

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.