Name: Herman Heijermans
Uploaded: 2013-06-27T22:00:00+02:00
Duration: 4 min 17 s
Description: De twintigste eeuw breekt aan. Nieuwe technieken zorgen voor een snelle vooruitgang. De wereld verandert, maar misstanden blijven bestaan. In zijn toneelstuk Op Hoop van Zegen geeft Heijermans een levensecht beeld van het harde vissersleven. Het maakt hem wereldberoemd.

Klas 4/5/6

‘[…] het jaar is uit, en de eeuw is uit. Wij waren fin de siècle, maar zelfs fin de siècle heeft nu afgedaan, en we denken aan de babyeeuw; hoor ik al niet het gekrijt waarmeê ze haar entrée in de wereld maakt!’ Going, going, gone! Verdwenen, het oude; het onbekende, het onverwachte, het ongedachte treedt aan. Plaats voor het nieuwe bedrijf, voor de nieuwe eeuw!.. Nieuwe bronnen van mensenkracht! 
‘Nieuw’ was het toverwoord aan het begin van de twintigste eeuw. Waarom ook niet? De fabrieken draaiden, de steden groeiden, steeds meer huizen hadden stromend water en elektriciteit. De eerste auto’s begonnen te rijden. Als we met een simpel knopje licht konden laten branden, waar lag dan de grens? Maar de rauwe menselijke verhoudingen van de 19de eeuw waren met simpel vuurwerk en goede voornemens niet zomaar uit te wissen.
Ergens hier op het strand van Wijk aan Zee spoelde in die dagen na een storm het lijk van een visser aan. Zijn mond zat vol wier. Het was duidelijk te zien hoe de visser in doodstrijd zijn tong had stukgebeten. De schrijver Herman Heijermans kende het vissersleven in Wijk aan Zee. Hij had een schrijfhuisje in de duinen en hoorde op zijn wandelingen de vissers over hun dagelijkse besognes praten. Heijermans trok zich hun lot aan. Het leven bleek vaak nog harder en meedogenlozer, dan hij met zijn eigen fantasie ooit kon bedenken. En zo zag hij ook het lijk van de verdronken visser afgevoerd worden.
Die aangespoelde visser keerde terug in Heijermans’ toneelstuk Op Hoop van Zegen, over de vissersweduwe Kniertje, die niet alleen haar man maar ook twee zonen aan de zee heeft verloren. Haar twee overgebleven zoons monsteren aan voor een vaart op de vissersschuit Op Hoop van Zegen van reder Bos. Dit schip schijnt een ‘drijvende doodskist’ te zijn. De reder zit er niet mee; als het vergaat krijgt hij flink wat verzekeringsgeld. De Op hoop van Zegen vaart uit, met Barend aan boord. In de weken erna stormt het hevig, en het schip keert maar niet terug
Op Hoop van Zegen raakte een gevoelige snaar. Het publiek stroomde toe. Het stuk werd vertaald en gespeeld van Moskou tot New York. Wat was het geheim? Het stuk toonde de concrete gevolgen van misstanden; Heijermans had ze met eigen ogen gezien. Het levensechte was Heijermans’ handelsmerk. Hij was iemand die gretig om zich heen keek, die de wereld zag veranderen, en dus ook regelmatig zag ontsporen. Zijn roem bracht hem wel voor jaren in Berlijn, het bruisende hart van het moderne Europa. In zijn boekje Wereldstad zie je dat de nieuwe tijd ook hem overrompelt.
Dan boog de tram 'n hoek om, versnelde 'r vaart. De lantaarns stormden op je toe, vermoeiende tuimel van vlammen en schaduwen, als van schietende vleermuizen.
[…]
De winkels, met haar étalages en lampen, groeiden tot stuivende, woelende, rosse, vonken-spettende banen en als je in de wind-zuiging je ogen sloot, was je alweer op 'n plein, schitterden de gevels, de vensters, de huis-wanden in machtige licht-fonteinen.

Klas 1/2/3

NPO Kennis maakt explainers en informatieve story's over onderwerpen die jongeren bezighouden, van Netflix tot klimaatverandering.

Npo Kennis header

Logo NPO Kennis

NPO Kennis

We lezen steeds minder. Terwijl lezen juist belangrijk is om mee te kunnen doen in de maatschappij. En een boek kan je anders laten denken over andere mensen en culturen. Lees meer over lezen in de story op NPO Kennis.

Story over het belang van een goed boek

Waarom is lezen belangrijk?

De negentiende eeuw wordt ook wel de ijzeren eeuw genoemd. Er worden bruggen gebouwd en industrieën opgezet. Een eeuw die de basis legt voor het moderne Nederland. Presentatie: Hans Goedkoop. 

Programmaheaders

De IJzeren Eeuw in de klas

NPO Geschiedenis

In de 19e eeuw begint in Nederland de industriële revolutie, ook wel bekend als de ijzeren eeuw. In deze tijdlijn word je meegenomen in belangrijke momenten voor de ijzeren eeuw.

Tijdlijn over de 19e eeuw

De industriele revolutie in Nederland

Herman Heijermans 

Aan de hand van contemporaine schrijvers en artiesten maken we een reis door de Gouden Eeuw, de Middeleeuwen en de 18e, 19e en 20e eeuw.

Literatuurgeschiedenis

De twintigste eeuw breekt aan. Nieuwe technieken zorgen voor een snelle vooruitgang. De wereld verandert, maar misstanden blijven bestaan. In zijn toneelstuk Op Hoop van Zegen geeft Heijermans een levensecht beeld van het harde vissersleven. Het maakt hem wereldberoemd.

Leesvaardigheid

Op hoop van zegen (1900)

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Pepernoten

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.