Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Hoe zat het ook alweer? Grote en kleine gebeurtenissen uit de geschiedenis in animaties van minder dan een minuut. Kort, duidelijk en superhandig om je geheugen even op te frissen!

Programmaheaders

Wereldoorlogen

High Speed History

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Duizenden jaren lang zijn hout en  turf de meest gebruikte brandstoffen in Nederland. Pas in de negentiende eeuw worden ze vervangen door steenkool uit mijnen. In 1959 wordt er in de bodem van Groningen een enorme aardgasbel ontdekt. Deze nieuwe en goedkopere fossiele brandstof komt op de markt. Aardgas kan gemakkelijk worden opgepompt en via leidingen naar huishoudens worden getransporteerd. De steenkoolmijnen in Nederland worden onrendabel en worden gesloten. Maar aardgas zorgt ook voor problemen, want door de winning verzakt de bodem. En vinden er In Groningen regelmatig aardbevingen plaats dat schade oplevert aan de huizen. Daarom wordt er vanaf 2022 ook geen aardgas meer gewonnen. Steenkool en aardgas worden nu vervangen door natuurlijke energiebronnen zoals wind- en zonne-energie. Deze energiebronnen zorgen voor minder uitstoot van CO2 en zijn beter voor het klimaat.

Tijdens de industriële revolutie worden fossiele brandstoffen zoals steenkool gebruikt om de machines in de fabrieken te laten draaien. Als in 1959 in de bodem van Groningen een enorme aardgasbel wordt ontdekt, gaat Nederland massaal over op aardgas als energiebron. Maar de winning van aardgas zorgt ook voor problemen. Door het onttrekken van aardgas aan de bodem kunnen er verzakkingen en zelfs aardbevingen ontstaan.

De brandstoffen kolen en gas

In een grondwet staan de basisregels en de rechten van burgers. Eeuwenlang heeft Nederland geen grondwet en verschillen wetten en burgerrechten per regio.  In 1815 wordt voor het eerst een grondwet opgesteld. In deze grondwet heeft de koning veel macht. Maar als er in 1848 overal in Europa rellen tegen de macht van koningen uitbreken besluit de Nederlandse Koning Willem II dat het anders moet. Hij vraagt de liberaal Johan Thorbecke om de Grondwet te wijzigen. Het gezag van de koning wordt ingeperkt en het, door het volk gekozen parlement, krijg meer macht. De Grondwet van 1848 wordt gezien als de basis van de Nederlandse democratie. In de loop der tijd worden er nieuwe wetten en rechten aan toegevoegd zoals het algemeen kiesrecht, het vrouwenkiesrecht en het homohuwelijk.

In een Grondwet staan de basisregels en de rechten voor en van burgers. Eeuwenlang heeft Nederland geen Grondwet en verschillen wetten en burgerrechten per regio. In 1815 wordt voor het eerst een nationale Grondwet opgesteld. Later wordt die gewijzigd door de politicus Thorbecke. Zijn Grondwet van 1848 wordt gezien als de basis van de Nederlandse democratie.

Wat is de Grondwet?

In 1782 wordt het boek ‘Sara Burgerhart’ gepubliceerd. Het boek is geschreven door Betje Wolff en Aagje Deken. ‘Sara Burgerhart’ is geschreven als een briefroman en bevat autobiografische elementen. Net als Aagje Deken, is de hoofdpersoon Sara Burgerhart een wees. En net als Betje wordt ze omdat ze een vrouw is, veroordeeld voor een stukgelopen liefdesrelatie. ‘Trouw niet voor het geld, maar voor de liefde’, is de boodschap van het boek en dat is heel opmerkelijk voor die tijd. De schrijfsters benadrukken de zelfstandigheid van de vrouw en dat zij zelf haar keuzes moet kunnen maken. Dit is typerend voor de ‘Verlichting’, een stroming die uitgaat van het geloof in de mens en in de vooruitgang. Het boek geeft een goed beeld van de veranderingen in de samenleving aan het eind van de 18e eeuw.

In 1782 wordt het boek ‘Sara Burgerhart’, door Betje Wolff en Aagje Deken, gepubliceerd.
Het boek is geschreven als een briefroman en gaat over de zelfstandigheid van vrouwen. In die tijd een thema waar niet veel aandacht voor is.

Wie was Sara Burgerhart?

Eind vorige eeuw is er in Oost-Europa een land dat Joegoslavië heet. Dit land bestaat uit zes delen, die worden geleid door Josip Tito. Wanneer Tito overlijdt, willen steeds meer landen onafhankelijk worden. Zo ook Bosnië. Hier breekt in 1992 een burgeroorlog uit tussen Bosnische-Serven en Bosnische moslims. De Bosnische moslims worden teruggedrongen en de bevolking moet vluchten. De Verenigde Naties grijpt in en biedt de vluchtelingen veilige zones. Één van die zones is de enclave bij het stadje Srebrenica. Het wordt bewaakt door het Nederlandse VN-bataljon Dutchbat. Maar in 1995 wordt de enclave ingenomen door het Bosnisch-Servische leger. En Dutchbat heeft niet de middelen om daar iets aan te doen. Duizenden mannen worden afgevoerd en vermoord door de Bosnische Serven.

In 1992 breekt er een burgeroorlog uit in voormalig Joegoslavië tussen Bosnische-Serven en Bosnische moslims. De VN is betrokken en biedt hulp aan vluchtelingen veilige zones. Één van die zones is de enclave bij het stadje Srebrenica dat bewaakt wordt door Nederlandse soldaten.

Wat gebeurde er in Srebrenica?

Aletta Jacobs wordt in 1854 geboren in de provincie Groningen. Zij wil arts worden, maar in die tijd mogen meisjes niet studeren. Als scholiere schrijft zij een brief aan de minister met de vraag of zij toch toegelaten mag worden tot academische lessen. Minister Thorbecke gaat akkoord en Aletta begint aan haar studie geneeskunde. Na haar studie begint ze een huisartsenpraktijk in Amsterdam. Hier houdt zij gratis spreekuren voor vrouwen en helpt hen aan voorbehoedsmiddelen om geboortes te beperken. In 1903 wordt Aletta voorzitter van de ‘Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht’. Mede dankzij haar inzet mogen vrouwen in Nederland vanaf 1922 stemmen. Ook na haar dood zal zij een icoon blijven voor feministen.

Aletta Jacobs wil eind 19e eeuw arts worden, maar in die tijd mogen meisjes niet studeren. Als scholiere schrijft zij een brief aan de minister met de vraag of zij toch mag worden op de universiteit. Zij studeert af en gaat zich later inzetten voor het kiesrecht van vrouwen.

Wie was Aletta Jacobs?

Tot ver in de 19e eeuw gaan veel kinderen niet naar school. Ze moeten net als hun ouders werken op het land, in een winkel of in de werkplaats. Voor het gezin is hun bijdrage pure noodzaak om genoeg geld te verdienen om te kunnen bestaan. Tijdens de industriële revolutie moeten kinderen ook in fabrieken werken. Na een bezoek aan een fabriek brengt Jacob Jan Cremer het boek ‘Fabriekskinderen’ uit. Hij beschrijft de ellendige arbeidsomstandigheden van de kinderen. Het publiek is geschokt en kamerlid Samuel van Houten stelt een wet op om kinderarbeid te verbieden. Zijn wetsvoorstel wordt aangenomen, maar op het land moeten kinderen nog wel blijven werken. De leerplichtwet van 1901 maakt definitief een einde aan de kinderarbeid in Nederland.

Tot ver in de 19e eeuw gaan veel kinderen niet naar school. Ze moeten net als hun ouders werken op het land, in een winkel of in de werkplaats. Het kinderwetje van Samuel van Houten moet daar verandering in brengen.

Wat is het kinderwetje van Van Houten?

Hugo de Groot wordt in 1583 geboren in Delft. De Nederlanden zijn dan in oorlog met Spanje. Hugo is een slimme leerling en wordt al op vijftienjarige leeftijd adviseur van raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt. Als van Oldenbarnevelt in conflict raakt met Prins Maurits van Oranje, ontstaat er een machtsstrijd. Van Oldenbarnevelt verliest die strijd en wordt in 1618 ter dood veroordeeld. Zijn adviseur, Hugo de Groot, wordt levenslang opgesloten in Slot Loevestein. Maar de vrouw van Hugo bedenkt een ontsnappingsplan. Hugo wordt verstopt in een boekenkist waarmee hij ontsnapt uit het kasteel. Hij vlucht naar Antwerpen en brengt zijn verdere leven door als banneling. Hugo de Groot sterft in 1645.

De republiek der Nederlanden zijn in oorlog met Spanje als Hugo de Groot wordt geboren. Hugo wordt een belangrijk man in de republiek, maar raakt samen met raadspensionaris van Oldenbarnevelt in conflict met Prins Maurits van Oranje. Hij wordt gevangengezet, maar weet te ontsnappen in een boekenkist

Wie was Hugo de Groot?

Maria van Bourgondië wordt in 1457 geboren in Brussel. Zij is de dochter van Karel de Stoute, de hertog van Bourgondië. Karel heerst ook over de gewesten in de Lage Landen, waaronder het huidige Nederland. Hertog Karel is voortdurend in oorlog en sneuvelt op het slagveld. Maria wordt nu hertogin van Bourgondië en daarmee de rijkste erfgenaam in Europa. De Franse koning wil Maria aan zijn zoon te koppelen maar Maria wil geen Franse inmenging en weigert met hem te trouwen. Dit leidt tot een oorlog met de Fransen. Maria zoekt daarbij steun bij de gewesten maar als dat niet helpt trouwt ze met Maximiliaan van Oostenrijk. Vanaf dan vallen de Lage Landen onder het Habsburgse rijk.

Maria van Bourgondië is de dochter van Karel de Stoute, die in de Middeleeuwen heerst over de gewesten in de Lage Landen, waaronder het huidige Nederland. Als hij sterft op het slagveld wordt Maria de rijkste erfgenaam in Europa.

Wie was Maria van Bourgondië?

Schilder Jeroen Bosch wordt geboren in het Middeleeuwse ’s-Hertogenbosch. Den Bosch maakt in die tijd een economische bloeiperiode door. Het aantal ambachtslieden, kooplieden en kunstenaars groeit daardoor snel. De stad is ook erg religieus en er staan veel kerken en kloosters. Door zijn lidmaatschap van een godsdienstige vereniging krijgt Jeroen Bosch de opdracht voor het maken van een aantal schilderijen. Religie is een belangrijk terugkerend thema in zijn werk. Het schilderij de Tuin der Lusten vertelt het verhaal van het lot van de mensheid in zowel de hemelse zaligheid als de gruwelen van de hel. Tegenwoordig hangen de bizarre schilderijen van Jeroen Bosch in musea over de hele wereld.

De Middeleeuwse schilder Jeroen Bosch wordt geboren in ’s-Hertogenbosch. Heel Europa, dus ook Den Bosch, is in die tijd erg religieus en er staan veel kerken en kloosters. Religie, hemel en hel zijn dan ook de favoriete onderwerpen waar Jeroen Bosch over schildert.

Wie was Jeroen Bosch?

Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu? Of… alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve ik en jij. Waar wachten we nog op? Het is de oudste in het Nederlands geschreven zin van onze literatuur. De zin dateert uit omstreeks 1075 na Christus maar het is niet bekend wie de schrijver is. Waarschijnlijk is de zin opgeschreven door een monnik uit Vlaanderen.	In die tijd wordt er voornamelijk in de Latijnse taal geschreven. Dat maakt deze Nederlandse zin zo bijzonder. Men denkt nu dat het om een middeleeuws liefdesliedje gaat.

“Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda thu, wat unbidan we nu?” Of “Alle vogels zijn al aan het nestelen, behalve ik en jij. Waar wachten we nog op?” Het is de oudste in het Nederlands geschreven zin van onze literatuur en dateert uit omstreeks 1075 na Christus.

Hebban olla vogala

Vanaf 1920 worden de eerste radio-omroepen in Nederland opgericht. Iedere bevolkingsgroep, ook wel een zuil genoemd, krijgt zijn eigen radio-omroep. Vanaf 1948 start de firma Philips met het experimenteren met televisie. Drie jaar later nemen de omroepen het over en richten ze de Nederlandse Televisie Stichting op. Nu is er ook televisie voor iedere zuil. De eerste tv-toestellen zijn klein met zwart-wit beeld en toch erg duur. Vanaf de jaren zeventig komen er ook kleurentelevisies op de markt. De tv wordt goedkoper en voor steeds meer mensen toegankelijk. In het begin is er nog maar één zender op tv, maar dat zijn er steeds meer geworden. Tegenwoordig is het televisieaanbod heel breed en wordt video niet alleen meer op tv gekeken.

In 1951 wordt de Nederlandse Televisie Stichting opgericht en is er televisie in Nederland. De eerste tv-toestellen zijn nog klein met zwart-wit beeld en erg duur. Later komen er ook kleurentelevisies op de markt en tegenwoordig wordt video ook veel online gekeken.

Wat is televisie?

In 690 komt de Engelse monnik Willibrord aan in de Lage Landen. Hij wil de Friezen bekeren tot het Christendom. De Friezen geloven niet in één god, maar in meerdere goden, zoals Wodan en Donar. Ze voeren oorlog met de christelijke Franken. Toch gaat Willibrord naar ze toe. Hij vertelt over God en de bijbel en probeert indruk te maken met kostbaarheden maar de Friezen laten zich niet zomaar bekeren. Uiteindelijk wordt Willibrord benoemd tot aartsbisschop en vestigt hij zich in Utrecht. Hij gaat door met zijn missie tot zijn dood in 739. Pas veel later zal heel Nederland christelijk worden.

In 690 komt de Engelse monnik Willibrord aan in de Lage Landen. Hij wil alle bewoners van het de moerassige lage landen bekeren tot het Christendom. Dat lukt hem maar gedeeltelijk.

Wie was Willibrord?

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.