Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Hoe zat het ook alweer? Grote en kleine gebeurtenissen uit de geschiedenis in animaties van minder dan een minuut. Kort, duidelijk en superhandig om je geheugen even op te frissen!

Programmaheaders

Wereldoorlogen

High Speed History

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

In 1839 wordt de allereerste Nederlandse spoorlijn geopend. De stoomlocomotieven ‘Snelheid’ en ‘Arend’ trekken de eerste trein van Amsterdam naar Haarlem. Het spoorwegennet wordt vanaf dan verder uitgebreid. Door de komst van de trein neemt ook het transport van grondstoffen en goederen toe. Fabrieken in steden schieten als paddenstoelen uit de grond. Daarvoor is arbeid nodig en veel mensen trekken daardoor naar de stad. Rond 1900 is de trein het belangrijkste vervoersmiddel in Nederland. Mensen komen meer met elkaar in contact en het toerisme neemt toe. En doordat de spoorwegmaatschappij de klokken op alle stations in Nederland op elkaar laat afstemmen wordt in 1909 de standaardtijd ingevoerd. Dankzij de trein hebben we nu overal in Nederland dezelfde tijd.

Wat was de eerste spoorlijn?

Vanaf 1839 brengt de stoomtrein veel nieuwe mogelijkheden in Nederland Zo geeft de trein de industriële revolutie een boost, komen mensen over het hele land meer met elkaar in contact en zorgt de trein ervoor dat alle klokken in Nederland gelijk worden gezet.

In 1621 wordt de West-Indische Compagnie, de WIC, opgericht. De WIC voert handel en koloniseert gebieden rondom de Atlantische Oceaan. Ook krijgt het de Nederlandse monopolie op de trans-Atlantische slavenhandel. Tot slaaf gemaakten worden in West-Afrika geruild voor wapens en goederen met plaatselijke slavendrijvers. De tot slaaf gemaakten worden in slavenforten van de WIC vastgezet. En van daaruit varen slavenschepen naar de Nederlandse koloniën in Amerika, waar ze worden verkocht aan plantagehouders. Op de plantages moeten ze verplicht werken en onder andere tabak, katoen en rietsuiker verbouwen. Deze producten worden door de WIC weer naar Nederland vervoerd. Deze route wordt dan ook wel de driehoekshandel genoemd.  In 1791 komt er een einde aan de WIC. De slavenhandel wordt in 1815 en de slavernij in 1863 afgeschaft.

Wat is de WIC?

In navolging van de VOC, wordt in 1621 de West-Indische Compagnie, de WIC, opgericht. De WIC voert handel in de gebieden rondom de Atlantische Oceaan. Vanuit West-Afrika kopen ze tot slaaf gemaakten, die ze verhandelen met plantagehouders in de Nederlandse koloniën in Amerika.

Rond 1555 is Willem van Oranje één van de belangrijkste edellieden van ons land. In die tijd regeert de Spaanse koning Filips II over de Nederlanden. Maar er is veel onvrede onder de bevolking tegen de tirannieke koning. Wanneer Filips meer macht opeist en protestantse gelovigen wreed vervolgd, neemt de spanning toe. Willem van Oranje steunt de Nederlanders en als er een opstand uitbreekt moet Willem vluchten naar zijn geboorteland Duitsland. Vanuit hier leidt hij een opstand tegen de koning. Uiteindelijk worden de Spanjaarden verslagen. Maar Willem maakt de overwinning niet meer mee. Hij wordt in 1548 in opdracht van de Spaanse koning, vermoord in Delft. Na zijn dood wordt Willem van Oranje beschouwd als de ‘Vader des Vaderlands’.

Wie was Willem van Oranje?

Willem van Oranje is rond 1555 één van de belangrijkste edellieden in de Nederlanden. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog neemt hij het op tegen de Spaanse koning Filips. De vijand wordt verslagen en Nederland wordt een onafhankelijke Republiek. Maar deze overwinning maakt de Spaanse vorst kwaad en hij laat Willem vermoorden. Na zijn dood wordt Willem van Oranje gezien als de Vader des Vaderlands.

In 1929 wordt in het Duitse Frankfurt Anne Frank geboren. Als Adolf Hitler aan de macht komt in Duitsland en zijn afkeer tegen Joden verkondigt, besluit het Joodse gezin Frank te vluchten naar Nederland. Maar als Duitsland in 1940 Nederland binnenvalt zijn Anne en haar familie ook hier niet meer veilig. Ze besluiten onder te duiken in het achterhuis van het bedrijf van vader Otto. Tijdens de onderduik schrijft Anne een dagboek over het leven in ‘het Achterhuis’. In augustus 1944 worden Anne en de andere onderduikers verraden en opgepakt en naar concentratiekampen gedeporteerd. De leefomstandigheden zijn vreselijk en Anne wordt ziek. In februari 1945 sterft Anne Frank aan de gevolgen van vlektyfus. Anne’s vader Otto, die de kampen overleeft geeft na de oorlog haar dagboek uit en zo wordt Anne Frank wereldberoemd.

Wie was Anne Frank?

Het dagboek van Anne Frank is wereldberoemd. Wie was dit meisje, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog moest onderduiken voor de Duitse bezetter en uiteindelijk bezweek aan ziekte en uitputting in een concentratiekamp?

De Amsterdammer Eduard-Douwes Dekker vertrekt als 18-jarige naar Nederlands-Indië. Daar wordt hij ambtenaar voor de Algemene Rekenkamer in de Nederlandse kolonie. Eduard schrikt van het Nederlandse bewind en de corruptie van de ambtenaren in Indië. In Nederlands-Indië wordt op dat moment het ‘cultuurstelsel’ ingevoerd. Dat systeem dwingt de lokale bevolking om delen van hun land beschikbaar te stellen voor het verbouwen van gewassen en specerijen. Die moeten dan, zonder vergoeding, aan Nederland worden geleverd. Als Eduard in 1858 terugkeert naar Europa, schrijft hij onder de naam ‘Multatuli’ een boek: ‘Max Havelaar’. Hierin wordt het koloniale bewind scherp veroordeeld. Dat wordt niet op prijs gesteld door de Nederlandse regering. Maar het boek opent wel de ogen van veel Nederlanders en is nu wereldberoemd.

Eduard Douwes Dekker werkt in de 19e eeuw als ambtenaar In Nederlands-Indië. Hij is het niet eens met de politiek die Nederland voert in de kolonie en vooral niet met het cultuurstelsel. Dit systeem dwingt de lokale bevolking om delen van hun land beschikbaar te stellen voor het verbouwen van gewassen en specerijen, zonder dat ze daar geld voor krijgen. Onder de naam ‘Multatuli’ schrijft hij er een kritisch boek over, ‘Max Havelaar’, waarin hij het koloniale bewind scherp veroordeelt.

Wie was Max Havelaar?

In het begin van de 17e eeuw is de Beemster nog een groot meer in Noord-Holland. Dan ontstaat het idee om het meer droog te leggen voor extra akkers en weilanden.  Om het meer wordt zodoende een stevige dijk gebouwd en er omheen wordt een ringvaart gegraven. Met 43 windmolens, in rijen opgesteld, wordt het meer trapsgewijs leeggepompt. Dit heet een molengang. Het water belandt in de ringvaart achter de dijk en maakt van het meer nu een polder onder zeeniveau. In die tijd noemden de mensen het een droogmakerij. Na de inpoldering van de Beemster volgen nog meer droogleggingen. Zoals het Haarlemmermeer en de Flevopolder.

In het begin van de 17e-eeuw is de Beemster nog een groot meer in Noord-Holland.
Maar dan ontstaat het idee om het meer droog te leggen voor extra akkers en weilanden. Met 43 windmolens wordt het meer leeggepompt. Een ringdijk houdt het water uit de polder. In die tijd noemen de mensen het een droogmakerij.

Wat is de Beemster?

De hoogbegaafde Eise Eisinga is een rekenkundige en door zelfstudie leert hij ook over astronomie. Eise raakt geïnspireerd door de Verlichting. Hij is ervan overtuigd dat mens en samenleving kunnen worden verbeterd door kennis. Als een dominee het einde der tijden verkondigt omdat vier planeten en de maan in één lijn komen te staan, is Eise verbijsterd. Deze voorspelling is nergens op gebaseerd. Eise Eisinga wil laten zien hoe het wel zit en besluit het zonnestelsel na te bouwen. Dit doet hij op het plafond in zijn woning in Franeker. Eise maakt zelf de onderdelen en gebruikt gewichten voor zijn uurwerk om de juiste omloopsnelheid van elke planeet na te bootsen. Zijn planetarium uit 1781 is het oudste nog werkende planetarium ter wereld.

Eind 18e eeuw is Eise Eisinga is een Friese wolkammer die ook veel weet van astronomie. Hij raakt geïnspireerd door de Verlichting. In zijn huis in Franeker bouwt hij met radartjes en gewichten ons zonnestelsel met dan bekende planeten op schaal. Dat zonnestelsel hangt nu nog aan het plafond van het huis dat een museum is geworden. Zijn planetarium uit 1781 is het oudste nog werkende planetarium ter wereld.

Wie was Eise Eisinga?

In de jaren zestig van de vorige eeuw groeit de Nederlandse economie flink. De vraag naar meer arbeiders wordt steeds groter. Om daaraan te voldoen worden arbeiders gezocht in het buitenland. Eerst worden er Spanjaarden, Grieken en Italianen naar Nederland gehaald. Maar later ook Turkse en Marokkaanse gastarbeiders. Ze gaan vooral werken in fabrieken en in de landbouw. Vooral Turken en Marokkanen besluiten zich definitief in Nederland te vestigen. De wet op gezinshereniging maakt het de gastarbeiders mogelijk om ook hun familie naar Nederland te halen. In de loop der tijd integreren er zo steeds nieuwe Nederlanders. Dat zijn niet alleen gastarbeiders, maar ook mensen uit de overzeese gebieden en vluchtelingen. Zo wordt Nederland een multiculturele samenleving.

In de jaren zestig van de vorige eeuw groeit de Nederlandse economie flink. De vraag naar meer arbeiders wordt steeds groter. Om daaraan te voldoen worden arbeiders gezocht in het buitenland. Eerst worden er Spanjaarden, Grieken en Italianen naar Nederland gehaald. Later volgen ook Turkse en Marokkaanse gastarbeiders. Veel gastarbeiders besluiten zich definitief in Nederland te vestigen en hun vrouw en kinderen over te laten komen. Zo wordt Nederland een multiculturele samenleving.

Wie zijn de gastarbeiders?

Rond 1250 wordt in de monding van de veenrivier de Rotte een dam aangelegd. Dit is de geboorte van Rotterdam en zijn haven. Door de opkomende industrie in het achterland groeit de handel in grondstoffen goederen eind 19e eeuw flink door. Onder leiding van waterbouwkundig ingenieur Pieter Caland wordt bij Hoek van Holland de Nieuwe Waterweg gegraven. Hierdoor is Rotterdam beter bereikbaar vanaf  de zee. Door de gunstige ligging wordt Rotterdam de poort van Europa genoemd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt de haven zwaar beschadigd. Maar na de oorlog heeft het herstel van de haven topprioriteit. De haven blijft zich uitbreiden en stukken Noordzee worden ervoor drooggelegd. Tegenwoordig is de haven van Rotterdam de grootste haven van Europa.

Rond 1250 wordt in de monding van de veenrivier de Rotte een dam aangelegd. Bij de dam ontstaat een haven. De haven van Rotterdam groeit in de loop der eeuwen flink uit. Door de gunstige ligging wordt Rotterdam de poort van Europa genoemd en tegenwoordig is Rotterdam de grootste haven van Europa.

Hoe is de haven van Rotterdam ontstaan?

Vanaf de 17e eeuw brengen Europeanen de wereld in kaart. Landkaarten zijn belangrijk om de juiste koers te varen. In de welvarende Republiek der Nederlanden zijn veel handelaars en er is dan ook veel vraag naar goede, gedetailleerde wereldkaarten. Willem Janszoon Blaeu is instrument- en globemaker. In Amsterdam begint hij zijn eigen drukkerij en maakt ook landkaarten. Die maakt hij op basis van bestaande kaarten. Maar hij haalt ook informatie uit scheepsjournaals, reisverslagen en gesprekken met zeelieden. In 1662 brengt zijn drukkerij de Atlas Maior uit. Een supergedetailleerd meerdelig boekwerk die de wereld binnen handbereik brengt.

Voor de Nederlanden is de wereldhandel vanaf de 17e eeuw heel belangrijk. Er is dus een grote behoefte aan gedetailleerde kaarten. Die worden onder andere door de beroemde Nederlandse kaartenmaker Blaeu gemaakt.

Wat is de Atlas Maior?

Christiaan Huygens wordt geboren in 1629. Hij heeft vooral interesse voor wis-, en natuurkunde en astronomie en gaat studeren in Leiden. Hij is een groot bewonderaar van de Franse filosoof Descartes. Descartes baseert zijn theorieën op basis van experimenteren en observaties om zo natuurwetten te formuleren. Hierdoor komt een wetenschappelijke revolutie op gang waar Christiaan van profiteert. Zijn eerste uitvinding is het slingeruurwerk. Maar Christiaan is vooral gefascineerd in astronomie en hij slijpt lenzen voor microscopen en sterrenkijkers. Met zijn eigen telescoop ontdekt Christiaan de ringen van Saturnus en de maan Titan. Christiaan Huygens sterft in 1695 als beroemd man.

Christiaan Huygens is een Nederlandse wetenschapper en uitvinder uit de 17e eeuw. Zijn eerste uitvinding is het slingeruurwerk. Maar hij slijpt ook lenzen voor microscopen en sterrenkijkers. Met zijn zelfgemaakte telescoop ontdekt Christiaan de ringen van Saturnus en de maan Titan.

Wie was Christiaan Huygens?

In een grondwet staan de basisregels en de rechten van burgers. Eeuwenlang heeft Nederland geen grondwet en verschillen wetten en burgerrechten per regio.  In 1815 wordt voor het eerst een grondwet opgesteld. In deze grondwet heeft de koning veel macht. Maar als er in 1848 overal in Europa rellen tegen de macht van koningen uitbreken besluit de Nederlandse Koning Willem II dat het anders moet. Hij vraagt de liberaal Johan Thorbecke om de Grondwet te wijzigen. Het gezag van de koning wordt ingeperkt en het, door het volk gekozen parlement, krijg meer macht. De Grondwet van 1848 wordt gezien als de basis van de Nederlandse democratie. In de loop der tijd worden er nieuwe wetten en rechten aan toegevoegd zoals het algemeen kiesrecht, het vrouwenkiesrecht en het homohuwelijk.

In een Grondwet staan de basisregels en de rechten voor en van burgers. Eeuwenlang heeft Nederland geen Grondwet en verschillen wetten en burgerrechten per regio. In 1815 wordt voor het eerst een nationale Grondwet opgesteld. Later wordt die gewijzigd door de politicus Thorbecke. Zijn Grondwet van 1848 wordt gezien als de basis van de Nederlandse democratie.

Wat is de Grondwet?

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.