Name: Zeemonsters in de bodem
Uploaded: 2022-10-05T00:00:00+02:00
Duration: 7 min 15 s
Description: Als paleontoloog doet Melanie onderzoek naar botten, fossielen en andere bewijzen van prehistorisch leven. In een steengroeve in Winterswijk zijn resten gevonden van nothosauriërs: zwemmende reptielen van 245 miljoen jaar geleden.

Klas 4/5/6

We staan hier op de bodem van een steengroeve en eigenlijk staan we 245 miljoen jaar terug in de tijd. Ja. Hoe komt dat? Nou, wat wij hier hebben is een opwelling van een stuk gesteente dat heel erg oud is. Dus eigenlijk zijn we al heel dicht bij het oppervlakte. Dit is 245 miljoen jaar geleden een kustnabijgebied. De zee lag in Duitsland. We zitten ongeveer vijftien graden ten noorden van de evenaar en het is hier bloedje- bloedjeheet. En elke keer als het getij hier binnenkomt wordt er een nieuw laagje afgelegd. En als het af en toe dan wordt de zeespiegel hoger en dan wordt er heel veel kalksteen afgezet en zo wordt laag voor laag voor laag afgezet. Totdat je uiteindelijk bij de tegenwoordige tijd komt en dat is hier op het oppervlak. Maar als paleontoloog vind jij hier dus afdrukken van een tropische kust van 245 miljoen jaar oud. Ja, tot de golfribbels aan toe. Oke. Ja. 245 miljoen jaar oud. Dat getal is zo groot dat we ons daar amper iets bij kunnen voorstellen. Dus ik probeer het een beetje aanschouwelijk te maken. Ik trek een lijn van twee meter lang. Zo. Als dit nu onze volledige jaartelling is, van het jaar nul, geboorte van Christus, tot het jaar 2000 nu, dan is 250 miljoen jaar geleden, dan is dat 245 kilometers die kant op. Dat is helemaal van hier tot in Gent. Dat is waanzinnig lang geleden. De Tyrannosaurus Rex was 66 miljoen jaar geleden. Dit is vier keer ouder dan de Tyrannosaurus rex. Het is dan ook eigenlijk niet voor te stellen dat in die tijd, toen onze wereld er nog heel anders uitzag, deze zeemonsters hier rond zwommen. Op de plek waar nu Winterswijk ligt. Maar het bewijs ervan ligt al miljoenen jaren diep onder de oppervlakte opgeslagen. Vind je elke dag iets? Een schub vind je sowieso. Een schub? Oke, dus een een schub, daar gaan we voor. Ja, en een volledig skelet? Een volledig skelet, dat is, nou ja, fles champagne zou ik zeggen. Ja. Ja oke. Klinkt goed. Even omdraaien. Hier hebben we iets. Oke. Als je hier kijkt. Het is een beetje opengebroken, maar hier zit een klein botje. Dat kleintje was een botje. Zo ja, da's een botje zelfs. Kijk ik nu naar een dino-bot? Nee, nee. Ouder dan de dino. Ouder dan de dino. Ja, het kan ook nog een vissenbotje zijn. Dat kan ik op dit punt nog niet uitsluiten. Maar ik kijk wel letterlijk naar een bot dat 245 miljoen jaar oud is. Oke, je maakt wat mee op een dinsdag. Gerard, had je iets gevonden? Oh, kijk. Kromme teentjes, daar teentjes. Ja. Dat kleine monstertje, dat is hier gepasseerd. Heeft eventjes in de grond gekloot. En dus jij vindt die nu? Hij is de eerste die het ziet in 245 miljoen jaar. Dus je stopt die beitel erin, je draait die om en dan verschijnt ie. Nou, het is een beetje zoeken naar de laagheid. Dat is...Ja. En hij weet wel waar ie zoekt hoor. Ja, ja. En al die vondsten worden overgebracht naar een museum in Enschede waar ze verder onderzocht worden. Daar hangen ze. Ja. De lieve Nothosauriers. Schattig toch? Ja, een gegeven Nothosaurier mag je niet in de bek kijken. Dit model op ware grootte is gebaseerd op de opgravingen in de steengroeve van Winterswijk. Dankzij minutieus zoekwerk en letterlijk diepgravende studies zijn we inmiddels veel te weten gekomen over dit niet al te grote, maar toch gevaarlijk uitziende zwemkameraadje. Kijk, als je goed kijkt dan zie je bijvoorbeeld hier een handje en een voetje en we vinden ook gedrag. Kijk, als jij hier kijkt zie je allemaal krassen en dat kan best van hetzelfde individu zijn geweest. Maar ja, wat is ie aan te doen? Is ie aan het eten? Wat een puzzel. Ja, maar dat is ook waarom dit zo leuk is. Deze laag hoort dus samen. Ja, die heb je dan uit de groeve gehaald en hier helemaal samen gepuzzeld dat je weet, dit was een dag dan of een getijde. Dit zou best wel eens ja een moment op een dag kunnen zijn. En als je heel veel geluk hebt...Ja, dit hebben we niet gevonden vandaag. Nee. Dit vind je dus gewoon in Winterswijk. Ja, dus op basis hiervan is die reconstructie gemaakt. En die is op ware grootte? Die is op ware grootte. Ja, oke. Ja, we zijn natuurlijk verwend door die Jurassic Park films met die gigantische beesten. Ja, maar ja, die zijn vaak ook drie keer te groot hoor. Ja? In de film ja. Oh, ik wil zo graag met jou naar Jurassic Park kijken dat je constant zegt: nee, nee, nee, nee. Oh jahoor, kan geregeld worden! Zo'n echt skelet van een beest dat miljoenen jaren oud is, dat hebben we vandaag helaas nog niet gevonden. Maar alleen al het gevoel dat er in iedere steen iets kan zitten is eigenlijk spannender dan ik dacht. Het is een beetje, kan het een verslaving worden en het een gokverslaving worden van...Kijk die mannen? Dat komt toch niet meer goed. Dus het is zeker een verslaving. Ja als je met dat virus aangemaakt ben dan...Coronavirus gaat hopelijk voorbij. Maar dit virus gaat nooit meer weg? Nee. En is het dan de kick als je het ziet? Ja precies. Na miljoenen jaren of zoiets. Ja. Dit is heel leuk om te doen. Het is geweldig intrigerend. Heeft het ook een nut vandaag de dag? Nou kijk, als je kijkt naar de geschiedenis van het leven op aarde, dan is er meer dat wij niet weten dan dat wij wel weten. En zeker als het gaat om grootschalige uitsterving en hoe het zich verder kan ontwikkelen, hoe het reageert op catastrofes, zijn plekken als Winterswijk goud waard. Heeft de jonge soort ander perspectief? Ja, als je werkt met die tijdsspanne sta je anders in het leven. Of denk ik het dan te ver? Nou ja, weet je een rij voor de kassa duurt nog steeds lang. Maar ja ik heb wel het besef dat in het totale overzicht ja mijn leven niet heel veel uitmaakt. Oke. Het is misschien wel wat ik er mee doe. Je bent belangrijk voor de mensen om je heen. Dank je. Laat geen nothosaurier je iets anders wijsmaken.

Klas 1/2/3

Wetenschapsjournalist Govert Schilling gaat op zoek naar de oorsprong van de mens. Hoe zijn we geworden wie we zijn? Bewerkte afleveringen die aansluiten bij de biologieles, inclusief lesbrief.

Govert naar de oorsprong van de mens in de klas

NPO Kennis

Deze interactieve schoolplaat brengt de evolutie van de aarde en al zijn organismen in beeld. Van de oerknal 14 miljard jaar geleden tot de ontwikkeling van dinosauriërs en zoogdieren tot aan nu: het tijdperk van de mens.

In de schoolplaat is veel te ontdekken: het eerste leven op aarde, de invloed van natuurlijke selectie en mutaties op evolutie, de bevolking van de aarde voordat wij bestonden én alle stappen die leidden tot de mens. 

Ervaar de evolutie door zelf te scrollen en video's aan te klikken of door een van de twee tours te doen en je te laten rondleiden. Bij deze schoolplaat hoort een lesbrief met o.a. gebruikstips, leerdoelen, kernbegrippen en verdieping.

Schoolplaat over evolutie, ordening en geologische tijdschaal

Evolutie

Zeemonsters in de bodem

De meest interessante reportages, gesprekken en fragmenten uit het wetenschapsprogramma Atlas (NTR).

Programmaheaders

Logo Wetenschap

Atlas in de klas

Wetenschap bij de NTR

Als paleontoloog doet Melanie onderzoek naar botten, fossielen en andere bewijzen van prehistorisch leven. In een steengroeve in Winterswijk zijn resten gevonden van nothosauriërs: zwemmende reptielen van 245 miljoen jaar geleden.

Aarde, zon en maan

Dieren en planten

Graven naar schubben en skeletten

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.