Architect Berlage heeft onder andere de Beurs van Berlage in Amsterdam ontworpen. Hij ontwierp zijn gebouwen in een tijd dat sierlijke details en kleurrijke decoraties in de mode waren, maar hij hield van strakke vormen, simpel en sober.
Heb je ook wel eens dat je om je heen naar gebouwen kijkt en dat je je afvraagt: Wie heeft dit bedacht?
Soms is het net of gebouwen een eigen persoonlijkheid hebben. Zo heb je het statige centrale station in Brussel, gemaakt door de Belgische architect Victor Horta. Dat is net een sjieke hofdame. Of het strakke en moderne Glass House in Amerika. Van Philip Johnson. Dat is net een snelle zakenman. Of het swingende Dansende Huis in Tsjechië, gemaakt door Frank Gehry. Dan is net die oom die op verjaardagen als eerste gaat dansen.
Het zal je dan ook niks verbazen dat dit gebouw, de Burcht van Berlage in Amsterdam, is ontworpen door een vrij statige, norse man: architect Hendrik Berlage. Als je kijkt naar die bruine stenen, die mooie statige houten deur. En die enorme toren die ver boven het gebouw en de rest van de straat uitsteekt.
Hendrik Berlage, hij ontwierp dit gebouw 120 jaar geleden, in 1900. Dat was een tijd dat andere gebouwen heel uitbundig werden ontworpen. Met veel sierlijke details en kleurrijke decoraties. Die zie je hier ook wel terug, de tijd van de Art Nouveau. Maar Berlage wilde het anders. Hij hield van strakke vormen, simpel en sober. Zoals deze bank eigenlijk. Daar zie je niet teveel poespas. Daar hield-ie van. Dus Berlage, simpel en sober.
Je ziet in de gebouwen van Berlage dus gewoon de betonnen balken de ijzeren constructies en zoals hier de bogen waar z'n gebouwen op steunen. Want een gebouw, zo vond hij, was een kunstwerk op zichzelf.
En deze bouwstijl wordt het rationalisme genoemd. Simpel, rechtlijnig en geen onnodige versieringen.
Hendrik Berlage is een van de belangrijkste Nederlandse architecten uit de 20e eeuw. Eén van de eerste opdrachten die hij deed was de beurs in Amsterdam. Dat is een groot gebouw. Hij ontwierp niet alleen grote gebouwen, maar ook hele woonwijken. Zoals bijvoorbeeld deze in Amsterdam-Zuid. Plan Zuid. Dat is duidelijk Berlage, ik zie het meteen. Dat komt door de vormen. Hier en daar.
Maar ook door de rechte lijnen en de rechthoekige huizenblokken. Dat was heel modern voor die tijd.
Maar even terug naar de Burcht. Kijk, dit is het plan. En je ziet dat hij oog had voor detail. Elke traptrede, elke leuning is al door hem bedacht. En deze burcht, ontworpen als kantoorgebouw, daar ontwierp hij bijvoorbeeld de tegels op de vloer. Maar ook de meubels die je overal ziet.
En de bakstenen. En hij was erg modern. Want dit gebouw in Nederland is één van de eerste met centrale verwarming.
En nog een leuk detail. Zelfs de ventilatieroosters heeft hij ontworpen. Hij was super perfectionistisch en wilde dat alles in zijn gebouwen zo bleef zoals hij het bedacht had. En hoe deed hij dat? Hij zette de meubels gewoon vast aan de muur en aan de grond. Ja, daar is geen beweging in te krijgen, natuurlijk.
Berlage had nog een ander trucje. Hij wilde deze tafel heel graag op deze plek houden. Kijk. Als we kijken naar de vloer dan zie je... Tada! Deze kant is prachtig bewerkt en gelakt met mooie patronen. En dit is gewoon een hele lelijke, kale, onbewerkte vloer. Zo komt niemand op het idee om die tafel te verplaatsen.
