Name: Wat is het IPCC?
Uploaded: 2019-10-22T12:00:00+02:00
Duration: 5 min 50 s
Description: Het IPCC brengt rapporten uit waarin het wetenschappelijke kennis over klimaatverandering verzamelt, beoordeelt en samenvat. Met deze rapporten geven ze advies aan de politiek. De organisatie is onderdeel van de VN.

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Klimaatverandering. Die donkere wolk die eraan zit te komen als we op deze manier doorgaan met het uitstoten van broeikasgassen. Want dan stijgt de gemiddelde temperatuur op aarde met meer dan 2 graden Celsius ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. En dat zou desastreuze gevolgen hebben voor mens en natuur. Wat dat betreft niets nieuws onder de zon, want dit roept het IPCC al vele jaren. Het Intergovernmental Panel on Climate Change van de VN, dat eens in de zoveel jaar een rapport uitbrengt waarin het wetenschappelijke klimaatkennis verzamelt, beoordeelt en samenvat. 'Het wetenschappelijk bewijs is duidelijker dan ooit'. Wetenschap dus. Die klimaatkennis dient voor regeringen wereldwijd als fundament voor het ontwikkelen van klimaatbeleid. En daar wordt het politiek. En daar wringt het nog wel eens.
'We moeten nu actie ondernemen.' 'Ze hebben een enorme politieke agenda.' In deze video ga ik het met je hebben over het al even interessante als controversiële spanningsveld tussen klimaatpolitiek en klimaatwetenschap. Want hoe politiek is die wetenschap? 
Daarvoor duik ik eerst even dieper in het IPCC. Dat werd in 1988 opgericht door de Verenigde Naties en telt 195 lidstaten, zeg gerust: de hele wereld, die in het panel zijn vertegenwoordigd. Belangrijke noot: het IPCC is geen club van wetenschappers die zelf onderzoek doen naar klimaatverandering, maar een club deskundigen van wetenschappers tot beleidsmakers die als vertegenwoordigers van hun regeringen de bestaande wereldwijde wetenschappelijke studies evalueren, op basis daarvan risico's inschatten en op basis daarvan regeringen adviseren. Sinds zijn bestaan heeft het IPCC vijf grote rapporten gepubliceerd waarin ze een totaalplaatje schetsen, de zogeheten assessments. Een zesde is in de maak. Ook verschenen er door de jaren heen een dozijn speciale rapporten over specifieke kennisgebieden, Bijvoorbeeld over het opwekken van duurzame energie, de invloed van vliegverkeer, de opslag van CO2, wat een gemiddelde opwarming van anderhalve graad nou precies voor gevolg heeft en het nieuwste rapport over hoe het gaat met de oceanen en de ijskappen. 

Om de vele duizenden pagina's van die duizenden studies van die duizenden wetenschappers in al die rapporten verspreid over dertig jaar even heel kort samen te vatten: De aarde warmt op. Meer weersextremen, de oceaan verzuurt, koralen verdwijnen, ijskappen smelten, de zeespiegel stijgt, ecosystemen worden bedreigd. Het komt onbetwistbaar door een menselijke uitstoot van broeikasgassen. En als we daar niet snel iets aan veranderen zijn de gevolgen catastrofaal. Al deze conclusies zijn met elk rapport met steeds meer bewijs en grotere zekerheid aan de wereld gepresenteerd.
Maar even terug naar dat spanningsveld tussen wetenschap en politiek. Want wat te doen met al die kennis. Het IPCC geeft bij elk rapport ook een samenvatting voor beleidsmakers, waar het voor even het gebied van de wetenschap verlaat en zich richt tot de politiek en hun klimaatbeleid. Ook daar zijn honderden pagina's aan besteed. Maar in het kort moeten we ontbossing tegengaan en juist bomen bijplanten, stoppen met fossiele brandstoffen en overstappen op duurzame energie en rap een beetje. Want er is haast. 'Er zijn geen smoesjes meer. En de tijd dringt.'
Maar hoe. Het IPCC zet een aantal globale maatregelen op een rij, maar benadrukt dat hun rapporten beleidsrelevant zijn en niet beleidsprescriptief. In andere woorden: Het IPCC geeft aan wat beleidsmakers kunnen doen, niet wat ze moeten doen. Toch doet het IPCC wel een duidelijke call to action. 'Elke graad opwarming telt.' En daardoor begeeft het zich toch echt op het politieke speelveld. 

Samenvattend begint het dus bij wetenschappelijke metingen, trekt het IPCC daar conclusies uit en vertaalt dat naar mogelijke oplossingen voor beleidsmakers, is politiek. Het IPCC is dus de schakel tussen de wetenschap en de politiek. Maar in de politiek staan de neuzen niet bepaald dezelfde kant op. Ook al was er in 2015 nog een enorme jubelstemming bij het klimaatakkoord van Parijs, gebaseerd op het Vijfde Assessment van het IPCC, slechts een handvol landen haalt zijn eigen doelstellingen. 
Er zijn partijen, soms dus zelfs zo invloedrijk als het Witte Huis, die het IPCC helemaal niet serieus nemen. Zij verwijten het IPCC zelf politieke kleur en trekken de wetenschappelijke basis in twijfel. Het helpt natuurlijk niet mee als wetenschappers die bij het IPCC betrokken zijn met elkaar mailen over hoe ze kunnen voorkomen dat wetenschappers die sceptischer zijn over klimaatverandering nog in wetenschappelijke vakbladen kunnen publiceren. Door zo'n 1.000 gelekte e-mails in 2009 liep het IPCC daardoor flinke imagoschade op en werd onpartijdigheid in twijfel getrokken. Het kwam bekend te staan als Climategate, een schandaal dat volgens sommigen een bevestiging was dat het allemaal gaat om een complot of waardoor op z'n minst de klimaatwetenschap aan geloofwaardigheid heeft moeten inboeten. Het wierp in elk geval een flinke schaduw over de klimaattop in Kopenhagen, die dan ook niet veel opleverde. Die groep critici is weliswaar een kleine minderheid, maar wel een actieve en een invloedrijke. 
Over het algemeen is er een zeer brede wetenschappelijke consensus over dat de aarde opwarmt, hoe dat komt en wat de gevolgen zijn, en gaan de wetenschappelijke discussies met name over de marges en de mate van waarschijnlijkheid. Alle wetenschappelijke studies die het IPCC beoordeelt, zijn onderworpen aan meerdere strenge lagen van toetsing. Vertegenwoordigers van regeringen kunnen in meerdere ronden commentaar leveren en meebeslissen over de inhoud die uiteindelijk in de rapporten terechtkomt.
De politieke discussies zien we vooral op nationaal niveau en gaan met name over de precieze invulling van klimaatmaatregelen. Moet bijvoorbeeld kernenergie weer bespreekbaar worden als alternatief voor fossiele brandstoffen? Moeten alle auto's elektrisch zijn, en per wanneer? Wie draait er op voor de kosten, bedrijven of jij en ik? Wie komt de overheid tegemoet met subsidie?. Moeten we onszelf eigenlijk überhaupt op kosten jagen. Want heeft het eigenlijk wel zin? Of wordt het alleen maar duurder als we nu niet investeren? Doen we genoeg, doen we te veel, te weinig? Et cetera et cetera.
En daar is ook het laatste woord nog niet over gesproken.

Je hoort veel over klimaatverandering en het broeikaseffect. Maar hoe zit het nu precies? Test hoeveel jij weet over de gevolgen van het versterkte broeikaseffect.

Quiz over de gevolgen van het versterkte broeikaseffect

Wat weet jij over het broeikaseffect?

Klimaatverandering is een groot probleem waar de hele wereld mee te maken heeft. De poolkappen smelten, de temperatuur stijgt en er is steeds vaker extreem weer. In dit scrollverhaal van NPO Kennis lees je alles over de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. 

Scrollverhaal over de opwarming van de aarde

Wat is klimaatverandering?

NOS op 3 houdt je op de hoogte met korte nieuwsupdates! Dankzij hun uitleganimaties begrijp je het nieuws nog beter.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

Ons klimaat verandert. Wat ga jij daar in jouw leven van merken? Ga jij zomerse dagen meemaken met meer dan vijftig graden op de thermometer? Kan je over een paar jaar nog skiën in de Alpen? En is Texel straks het nieuwe Kreta? Dat ontdek je in deze special van de NOS.

Scrollverhaal over de gevolgen van klimaatverandering

Thermometer van je toekomst

Groep 6/7/8

Om te koken, je huis warm te houden en een warme douche te krijgen, zijn brandstoffen nodig. Lang worden hout en turf gebruikt om vuur mee te maken. In de 19e eeuw wordt dit grotendeels vervangen door steenkool en in 1959 komt daar aardgas bij. Dit zijn allemaal fossiele brandstoffen. Brandstoffen die erg vervuilend blijken voor het milieu. 

Quiz over fossiele brandstoffen

Wat weet jij over kolen en gas?

Wat is het IPCC?

Het IPCC brengt rapporten uit waarin het wetenschappelijke kennis over klimaatverandering verzamelt, beoordeelt en samenvat. Met deze rapporten geven ze advies aan de politiek. De organisatie is onderdeel van de VN.

Milieu en klimaat

Schakel tussen wetenschap en politiek op het gebied van klimaatonderzoek

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.