Schilderkunst in de Gouden Eeuw

Voor het begin van de Gouden Eeuw was de kerk de grootste opdrachtgever voor de kunst. Maar daar komt verandering in als de welvaart toeneemt. Kunst wordt steeds meer gemaakt in opdracht van rijke burgers. De vruchtbare handel van de VOC zorgt voor een rijke burgerij, die geld genoeg heeft voor kunst. Kunst is nu ook voor de sier, en je mag ermee pronken. Gemaakt door: Simone Smolders, Zoë Mesman, Daan Ferwerda en Suzanne Smits.

Felle heldere kleuren, superrealistisch. Een bos bloemen in volle bloei. Dat is de Gouden Eeuw. En waarom kun je zo’n bos bloemen zien als een symbool voor de Gouden eeuw? Om dat te kunnen begrijpen nemen je eerst mee naar een schilderij van voor de Gouden eeuw. De Gouden Eeuw is namelijk de eeuw van verandering in de kunst. Tot voor werden alleen dit soort schilderijen gemaakt. Een schoolvoorbeeld. Een schilderij over het verhaal van Adam en Eva, een bijbels verhaal. Gemaakt in opdracht van de kerk. Die was de grootste opdrachtgever van kunst.
Maar dat ging veranderen.

Heren in peperdure kleren. Gemaakt in opdracht van rijke burgers, dat was niet eerder gedaan. Een heel nieuwe ontwikkeling. Maar wat was de oorzaak deze ommekeer?
Die ommekeer kwam op gang door de nieuwe rijkdom. Op gang gebracht door ons Hollands talent voor de handel, waarbij een belangrijke speler de handelscompagnie de VOC was. De nieuwe welvaart veroorzaakte een opkomst van de rijke burgerij: de nieuwe en zelfbewuste, opdrachtgevers voor schilderijen. Kunst werd vanaf nu ook voor de sier gemaakt, én om te pronken met je rijkdom.

De Nachtwacht, het beroemdste Nederlandse
schilderij uit deze periode. Rembrandt schilderde het in 1642 voor burgers, namelijk een schuttersvereniging.
Het schilderij is erg vernieuwend. Niet alleen het gebruik van licht en donker maar ook de compositie was ongekend. Het lijkt alsof ieder personage zomaar ergens is gaan staan en iedereen is voor zichzelf bezig met schutteren of het gereed maken van zijn geweer.

De Nachtwacht hangt in het Rijksmuseum. Een museum dat maar een klein deel bezit van de 4 miljoen schilderijen uit deze tijd van de republiek. Een enorme opbrengst van deze eeuw met wereldberoemde schilderijen als resultaat van de welvaart van deze eeuw: stillevens, portretten, schilderijen naar het leven.

Kortom, dit schilderij laat niet alleen bloemen zien kunt er ook naar kijken als een symbool van de bloei van de schilderkunst in de Gouden Eeuw.