Name: Scheepswrakken in de Noordoostpolder
Uploaded: 2021-06-09T00:00:00+02:00
Duration: 7 min 2 s
Description: Waar nu de Noordoostpolder ligt, was vroeger de Zuiderzee. Hier zijn in de achttiende eeuw veel schepen vergaan. Met behulp van dronebeelden kan gelokaliseerd worden waar scheepswrakken liggen. Bij het opgraven komen architecten bijzondere voorwerpen tegen.

Klas 4/5/6

Ik loop hier in de Noordoostpolder en hier liggen ongelooflijk veel scheepswrakken in de grond. Dat komt omdat hier vroeger de Zuiderzee lag en die kon nogal ruig zijn. Met behulp van de wetenschap kunnen we nu al die verhalen van die schepen reconstrueren. Ik ben op mijn dronebeelden aan het kijken, want ik heb het idee dat hier een scheepswrak ligt. Ik gebruik dus nieuwe kaartmaterialen en dronebeelden om die met elkaar te vergelijken. Als je dat goed doet, dan kan het dus zijn dat je een scheepswrak terugziet in de bodem, maar dan van bovenaf. Op deze plek weet ik dat in de jaren 40 een wrak is gezien, er is een briefje ingevuld door de boer van toen. Van 'daar ligt een wrak' en toen hebben ze geen tijd gehad om te gaan zoeken en is een beetje verstoft. Totdat hier in 2000 hier een aantal mensen drie dagen lang hebben gezocht, niet kunnen vinden en hebben opgeschreven dat het wrak is verdwenen. Maar ik heb dus nu op satellietbeelden gezien dat het er wel degelijk ligt, nagenoeg op de plek waar ik hem ook had verwacht. 
Hoelang weet jij dit al? Ik weet het net een week. Ik heb het vorige week ontdekt. Ja ja, ja, nog niemand verteld. Dus in dat opzicht ben jij de eerste die het hoort. Dus ik ben er nu bij dat jij misschien gaat bewijzen: hier ligt dat schip. Ja. Ik wil je meenemen naar een scheepswrak dat ik heb opgegraven en dit is vrij uniek, want je loopt nu als het ware gewoon midden in. We lopen nu in het ruim. Ja, ja. En wat werd hier in vervoerd? Dit is een vrachtschip geweest dus allerlei soorten lading uit heel Europa in principe, en we hebben hem gereconstrueerd. Dus dit is niet hoe we hem hebben gevonden natuurlijk. Maar zo krijg je wel een besef van hoe groot dat schip is geweest. En dat was dus gewoon één van die schepen die er in de 18de eeuw op de Zuiderzee voer. En wat zat hier dan in dat ruim. Wat moet ik me voorstellen? Kisten met kruiden? Wat vervoerden ze? Ik heb een doos met vondsten voor je meegenomen en daar zitten allemaal objecten in die we uit het schip hebben opgegraven. Dit moet dus het eigendom geweest zijn van iemand in die vroege 18de eeuw. En dan niet een man, maar vermoedelijk een vrouw. En dat kun je hier dus zien. Is het? Wat is dat? Een sok? Of nee, het is een handschoen? Ja, heel goed inderdaad. Dit noem je een mithaine. Dat is een speciaal soort handschoen dat werd door vrouwen gedragen in die vroege 18de eeuw. Het is van een hele fijne zijde gemaakt. Ongelofelijk dat dit bewaard is gebleven, hoe kan dat? Ja, dat vroegen wij ons ook af toen opgroef. Hoezo vinden wij dit? Ja, textiel vergaat normaal heel erg snel, maar deze is dus na 300 jaar nog steeds compleet. Je zou hem bijna kunnen dragen. En mijn fantasie slaat meteen op hol. Wat doet een vrouwenhandschoen op een schip? Want vrouwen voeren natuurlijk meestal niet mee. Nee, een vrouw aan boord was in die tijd ongeluk, dus liever wilde je dat ook niet hebben. De Batavia had bijvoorbeeld ook een vrouw aan boord en we weten allemaal hoe dat is afgelopen. Het kan ook zijn, dat het een soort aandenken is van iemand die zijn liefje moest missen. Ja. We zullen het het misschien nooit weten. Nee, er zijn verschillende mogelijkheden, maar je kan er sowieso een mooi verhaal van maken. En dat is ook wat die objecten doen; die vertellen dat verhaal van van het schip. Tenslotte wilde ik je deze nog even laten zien. Dit ga je makkelijk herkennen. Ja een luizenkam, wat grappig zeg. Heel goed herkenbaar. Zitten er nou echt nog zwarte stipjes in? Je ziet dus dingetjes in en dat zagen wij ook. Dus we hebben een keer schoongemaakt, dus we hebben water opgezet en een beetje lopen poetsen. Toen hebben we onder de microscoop dat water bekeken. En wat zagen we in het water drijven? Luisjes. Het geeft wel aan, de hygiëne aan boord, liet te wensen over en dan kon je met dit soort objecten toch nog een beetje de jeuk weghalen. De hele bemanning aan de luizenkam. Ja. 2, 3, 4, 85. Hier in deze omgeving zou die ergens moeten liggen. Oke. En vertelt de begroeiing je ook iets? Kunnen we het aan een kleurverschil zien? Zeker. Ter plaatse van het wrak is de grond net even anders qua samenstelling. En dan heeft het gras een andere kleur of er groeien andere planten op. Dit is Flevoland, vanzelfsprekend met die rode stipjes tussen al die wrakken. En wij staan dus nu in de Noordoostpolder in deze hoek hierzo. Je kan dus een aantal van die wrakken terugvinden op luchtfoto's. Dit is dus de luchtfoto van de plek waar we nu staan. En ja, waar zit die? Deze? Dat is hem. Hier staan wij. En je ziet ook echt zo de vormen dat die een beetje ovaal van vorm is. Ja waar jij nu staat. Als ik een stukje wegloop dan hiertussen ligt ie ergens. Nou wat gaaf, zeg ik. Ik wil wel gaan boren. Ja, ik ook. Laten we het doen. Wat gebeurt er nou met al die spullen die jullie hier gevonden hebben? Die spullen moeten uiteindelijk naar een depot toe. Maar voordat we dat doen, moeten we ze eerst conserveren. We hebben in het schip ook een aantal kanonnen gevonden, echt het geschut van het schip. Hoe groot? Echt flink grote kanonnen. En dat soort wapens die, die zitten vol met zout, dus dat moet eerst ontzilt worden. Daarom doen we dat in het lab. Daar conserveren we dat. En als dat klaar is, dan gaat het naar het depot. En het uiteindelijke doel is om het aan het publiek te laten zien, dus in een museum neer te zetten. Hoeveel van dit soort scheepswrakken liggen hier nog in de grond? Nou, dat zijn er enkele honderden waarschijnlijk. Een deel weten we. Een deel weten we nog niet. En die gaan de komende jaren, de komende 50 jaar, hard achteruit. Dus door de uitdroging van de bodem en door het zakken daarvan. En dan raken de houten structuren en de fondsen erin aangetast en schadelijk. Dus je hebt haast. Ja, ik ga liever morgen meteen weer graven om gewoon de informatie veilig te stellen. Hier is wel iets aan de hand en dit is niet natuurlijk. Je ziet ook dat hierdoor een soort van werveling is hier een soort van propje ontstaan, van grijs zand. Normaal lopen de laagjes mooi recht en dat is hier ook niet het geval. Dit kan best wel eens indicatief zijn voor het feit dat hier in de directe omgeving een wrak ligt. Alles wijst erop eigenlijk dat hier een soort incident is geweest in de bodem. Wanneer ga je die eerste schop in de aarde zetten? Dan willen we nog iets meer informatie hebben. Dus dit zijn dan een paar boringen. Het liefst zet ik gewoon een heleboel daaromheen nog, zodat we zo precies mogelijk weten wat waar zit. En als ze dat hebben gedaan, dan gooi we daar de luchtfoto's weer overheen, de dronebeelden en dan kiezen we de meest geschikte plek. En daar gaan we graven. En wanneer gaat dat zijn denk je? Eerst toestemming vragen aan iedereen die daarbij betrokken is, dan een team samenstellen. En dan moet je ook nog kunnen. Ja, ik wil er wel bij zijn, dat snap je natuurlijk wel, gaan we schatgraven!

NOS op 3 houdt je op de hoogte met korte nieuwsupdates! Dankzij hun uitleganimaties begrijp je het nieuws nog beter.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

De Noordzee wordt drukker, met vrachtschepen en windmolens bijvoorbeeld. En dat betekent meer herrie onder water, soms met dodelijke gevolgen voor zeedieren. In deze interactieve special van de NOS ontdek je waarom geluid van levensbelang is voor dieren.

Scrollverhaal over onderwaterherrie in de Noordzee

Herrie achter de horizon

Scheepswrakken in de Noordoostpolder

De meest interessante reportages, gesprekken en fragmenten uit het wetenschapsprogramma Atlas (NTR).

Logo Wetenschap

Atlas in de klas

Wetenschap bij de NTR

Waar nu de Noordoostpolder ligt, was vroeger de Zuiderzee. Hier zijn in de achttiende eeuw veel schepen vergaan. Met behulp van dronebeelden kan gelokaliseerd worden waar scheepswrakken liggen. Bij het opgraven komen architecten bijzondere voorwerpen tegen.

Pruiken en revoluties

Techniek

Vergane schepen in de bodem

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.