Schaatsen in Nederland

Nederland is een schaatsland. Het hoort bij onze cultuur. Maar de laatste jaren vriest het in de winter niet hard genoeg om op natuurijs te kunnen schaatsen. Het is dus al heel lang geleden dat er voor het laatst een Elfstedentocht is geweest. Maar gelukkig zijn er ook kunstijsbanen.

Schaatsen hoort bij Nederland. Schaatsen is gewoon heel goed voor je lichaam en goed voor je geest. Jaap Wansinck is een ijsmeester. Ik werk alleen als het vriest. Een kunstijsmeester die maakt ijs. Wij kunnen het helaas niet maken, anders zouden we het wel doen. Jaap moet dus geduld hebben, maar in sommige plaatsen...laten ze het niet afhangen van het weer. Zoals in Gouda, hier kan altijd geschaatst worden. Deze tijdelijke kunstijsbaan staat iedere dag bommetje vol met kinderen. Het past mooi bij de markt van Gouda. Het is lekker koud, ik hou van de kou. Je kan rondjes maken en allerlei trucs doen. Het is ook grappig om anderen te zien vallen. Je kan met iedereen schaatsen, het is heel gezellig. Hier is het dus gezellig druk, maar bij veel grote kunstijsbanen is dat anders. Schaatsverenigingen daar zien dat steeds minder kinderen lid worden. En dat heeft, denken ze, ook veel met de klimaatsverandering te maken. De winters van nu zijn lang niet zo streng als eerst. Vroeger kon je soms als kind wel dagenlang buiten schaatsen op het natuurijs. En zo raakte je besmet met het schaatsvirus. Maar ja, met die winters van de afgelopen jaren... kun je je schaatsen beter thuis laten. Dat het vroeger echt wel kouder was, zie je als we terugkijken in de tijd. Zoals in de jaren 60 van de vorige eeuw. Dan vriest het vaak en wordt er volop geschaatst. In 1963 is het zelfs extreem koud. Drie maanden achter elkaar vriest het elke dag... en daalt de temperatuur soms tot min 20. EEN van de koudste winters ooit gemeten. Jaap zal die winter nooit vergeten. De ijsclub van Noorden heeft een tourtocht georganiseerd voor auto's. Dat was toen al een uniek iets. Op het ijs! In de jaren daarna wordt het minder, al kan Nederland er in de jaren 80 nog vrolijk op los schaatsen. Maar langzaamaan hebben we steeds minder natuurijs. De afgelopen 25 jaar zijn de meeste winters zacht. En als er eens een koude winter tussen zit...is het niet meer zo lang en zo extreem als vroeger. De laatste echt strenge winter was in 1997. 20 jaar geleden, toen de laatste Elfstedentocht werd gereden. Ruim 16.000 toerrijders zijn op het ijs. Schaatsen is natuurlijk een oer- en oer-Hollandse sport. Als er ijs komt, begint dat toch bij iedereen te kriebelen. Het mooie in de natuur zijn, het buiten zijn. Dan waan je je in een paradijs op aarde. Nu is er geen ijs te vinden, maar als het zover is, komt Jaap in actie. Als ijsmeester bepaalt hij wanneer het dik genoeg is om te schaatsen. Nou, wat heb je nodig. Je begint met een boor met een langere steel eraan. Want het ijs kan soms heel dik zijn. Je boort een gaatje en als je er doorheen bent...dan heb ik ander attribuut dat ik zelf aan het ontwikkelen ben geweest. Dat laat ik door dat gat heen zakken. Dan moet ik kijken: Wat is de onderkant van het ijs? Dan doe ik dat... Ah, er ligt ijs hierboven! Dan komt er wat uit en trek ik hem omhoog. Blijft het rood, dan is het nog niet goed. Wordt het groen, dan is het goed. Dan kan je zeggen: Dat stuk ijs is goed om te schaatsen. Maar al zeven jaar heeft-ie z'n spullen niet hoeven te gebruiken.
Daar baalt hij van, want hij weet hoe mooi het kan zijn. Dan had je daar de koek-en-zopie-tent. De tocht reed hier langs en dan had je een groot lint van mensen... die die kant op schaatsten, want daar was de stempelpost... waar zij het stempeltje konden halen. Vervolgens gingen zijn verder naar de andere stemposten. Jaap kan niet wachten, net als veel kinderen waarschijnlijk. Al staat niet iedereen te trappelen van ongeduld. Neem nou Mitica en Kadir bijvoorbeeld. Waarom doen mensen dit überhaupt? Ik kan voor geen meter schaatsen. Mensen om je heen kunnen hartstikke goed schaatsen. Ze beuken je allemaal omver. Ik wil het niet leren en niet doen, want ik vind het niet leuk. Maar ja, zo'n kunstijsbaan is ook niet te vergelijken... met het echte ijs in de vrije natuur. Ik heb goede hoop dat wij toch een stukje winter gaan krijgen. Echt waar? Ja. Waarom? Dat voel je! Hoezo? Waaraan? Leg eens uit. Zeg maar vingergevoel, ik weet het niet. Zit er iets in de lucht of zo? Ja, misschien wel. 't Wordt hoog tijd.