Oceaanstromingen

De aarde bestaat voor 70% uit water, zoals oceanen. De stromingen in deze oceanen, bepalen voor een groot deel hoe ons weer eruit ziet. En ze hebben ook invloed op klimaatveranderingen.

Ik heb grond onder mijn voeten. En eigenlijk is dat een schaars goed. Want 70% van het aardoppervlak bestaat uit oceanen.4,6 miljard jaar geleden is de aarde een bal van vloeibaar gesteente. Water is er dan alleen maar als damp. Maar doordat het aardoppervlak afkoelt, ontstaan er langzaamaan waterpoelen. Je kunt dat proces vergelijken met de condens die ontstaat op je ramen als het buiten kouder is dan binnen. Alle regenbuien die in de volgende 25 Miljoen jaar vallen zorgen er voor dat de oceanen langzaamaan gevuld raken. De oceanen bewegen de hele tijd. Hoe ze precies bewegen, dat ontdekt de Brit Deacon in de vorige eeuw: koud en relatief zwaar zeewater valt bij de polen als het ware naar de bodem van de zee. Dit water komt bij de evenaar weer boven. En het warme oppervlakte water stroomt daarvandaan weer naar de polen. Zo is de cirkel rond. Dat is heel veel water dat dan beweegt. Zo veel dat er een speciale eenheid voor is bedacht, namelijk de sverdrup. 1 sverdrup is 1 miljoen kubieke meter water per seconde. De stromingen in de oceanen hebben enorme invloed op ons klimaat. Misschien heb je wel eens gehoord van El Niño. Hij wordt officieel een passaatwind genoemd. Deze winden kunnen de oppervlaktestromingen van richting veranderen. El Niño zorgt er voor dat de koude stroom die normaal bij Peru uitkomt, nu ineens bij Indonesië omhoog komt. Maar hij zorgt er ook voor dat het in Australië ineens extreem droog wordt. Zijn effect is over de hele wereld duidelijk te merken. Maar de oceaanstromingen hebben ook op een andere manier veel invloed op het klimaat. Op weg naar de polen verdampt er namelijk een deel van het warme oppervlaktewater. Hierdoor wordt de lucht een aantal graden warmer. Die opgewarmde lucht koelt boven land af. En omdat koude lucht minder vocht kan bevatten vallen er dan regenbuien. Zo komt Nederland aan zijn warme, natte winters en gematigde natte zomers. In dit voorbeeld kun je zeggen dat de oceaanstromingen het klimaat matigen. Maar.. de stromingen zijn ook verantwoordelijk voor abrupte klimaatveranderingen. Zo’n 12.500 jaar geleden daalde in nog geen tien jaar de temperatuur op aarde drastisch. Reden? De oceaancirculatie was afgezwakt doordat er een enorm gletsjermeer leegstroomde in de oceaan. Dit zoete, lichtere zeewater verdunde het zware zeewater zo dat het nauwelijks meer naar de bodem zakte. En dat zou zo maar nog een keer kunnen gebeuren. Door het opwarmen van de aarde zou de ijskap op Groenland sneller kunnen gaan smelten. En die grote plons aan koud water zou de oceaanstromingen opnieuw zo kunnen verstoren dat er een nieuwe ijstijd zou kunnen beginnen. Nog een reden om de opwarming van de aarde tegen te gaan.