Hoe werd Rembrandt de meester van licht en donker?

---

Rembrandt wordt wel eens de meester van licht en donker genoemd. Maar in zijn beginjaren als schilder heeft Rembrandt nog best veel moeite met het schilderen van licht en donker. Hij leert het door te kijken naar kunstenaars die naar Rome zijn geweest om de kunst af te kijken bij de grote schilder Caravaggio.

Het werk met licht en donker ontwikkelt zich door Rembrandts loopbaan heen als een van zijn absolute kernkwaliteiten. Maar als we kijken naar zijn vroegste werk valt op dat Rembrandt moeite moet doen om gebruik te maken van zijn lichtbronnen. In dit schilderij zet Rembrandt weliswaar een soort van spotlight in op zijn voorstelling maar het lukt hem niet om eenheid te krijgen binnen de figuren. Rond 1600 werd de Italiaanse schilder Caravaggio gezien als de allergrootste schilder van het licht, echt een superster. Kunstenaars vanuit heel Europa reisden naar Rome om zijn werk daar met eigen ogen te kunnen bekijken. Maar Rembrandt niet. Rembrandt bleef in Nederland en keek hier naar werk van tijdgenoten die wel naar het zuiden waren afgereisd. Via het werk van de Utrechtse caravaggisten raakt Rembrandt geïnspireerd door Caravaggio. Maar hij brengt het nog een stap verder. In deze voorstelling van een lezende vrouw plaatst hij de lichtbron van achteren over de schouder van de dame op het doek. Waardoor het gezicht in de schaduw verdwijnt. Maar het allerspannendst is dat Rembrandt zich bewust is van de reflectie van het boek in het gelaat. Een opmerkelijk spel van licht en donker.