Hoe ontstaat een pandemie?

Als mensen over de hele wereld tegelijk een besmettelijke ziekte krijgen, dan heet dat een pandemie. Een pandemie kan ontstaan als er een nieuwe ziekte is die ons lichaam nog niet eerder zag. En het moet makkelijk van mens op mens worden overgebracht.

“Het aantal corona besmettingen in Nederland is opgelopen naar 188. Op deze kaart zie je waar de patiënten zijn. Het kabinet komt met ingrijpende maatregelen om verspreiding tegen te gaan. De meesten hebben het virus in het buitenland opgelopen. Vooral in Noord-Italië. Het dodental in ons land staat daarmee op 639.”
Als mensen over de hele wereld, in alle landen tegelijk een besmettelijke ziekte krijgen, dan heet dat een pandemie. Het woord komt van het Grieks: pan betekent gehele en demos bevolking. En de meest recente pandemieën zijn de Spaanse griep van 1918-1920. De Mexicaanse griep, van 2009 tot 2010 en de laatste, Covid-19, Corona in 2020. Maar hoe ontstaat een pandemie eigenlijk?
Een pandemie kan ontstaan als er een nieuwe ziekte is die ons lichaam nog niet eerder zag. En het moet makkelijk van mens op mens worden overgebracht. Eigenlijk precies zoals bij corona? Ja. Precies. En waar komt dat dan vandaan? Het kan van een bacterie komen of van een virus. Bacteriën zitten overal, ook in ons lichaam. Soms kan je er ziek van worden. Maar de meeste helpen ons. Virussen zijn kleiner, wel 100 keer kleiner. Echt waar? Echt waar. En die kennen we vooral van ziektes zoals griep en verkoudheid. Koortslip, buikgriep. Dat hebben we allemaal wel eens gehad. Ik wel. Maar hoe werkt dat dan? Een virus kan onze eigen cellen binnendringen en neemt de cel dan over. Dus de cel wordt gekaapt? Ja. En dan gaat de cel nieuwe virussen maken. En komen er steeds meer van. Dat klinkt best heftig, eigenlijk. Kunnen wij daar dan niets aan doen? Gelukkig hebben we in ons lichaam killercellen. Miljoenen, die allemaal hun eigen bacterie of virus herkennen. Die snuffelen de hele dag de cellen af. En als ze dan hun eigen virus herkennen, dan maken ze de cel dood. Met het virus daarin. Dus als ik het goed snap: voor iedere site heb je aparte killercellen? Dat klopt. Ook voor een ziekte die ik nog nooit heb gehad. Ja. Maar dan heb je er niet zo heel veel van. Stel: dit zijn de killercellen tegen de griep. Daar zijn er veel van. Of de killercellen voor verkoudheid. Die heb je al een keer eerder gehad. Dan onthouden ze dat. Als je daar dan mee in aanraking komt, dan weten ze dat en kunnen ze direct aan de slag gaan en word je niet ziek. Maar als er een nieuw virus is, bijvoorbeeld bij deze, dan heb je maar weinig van die killercellen. Dat moeten er eerst meer worden voordat ze kunnen aanvallen. Dan kan zo'n virus zich verspreiden. Dat kost wel een week of twee. Dan kan je goed ziek worden.