Een trui houdt je warm door het stilstaande laagje lucht om je heen. Als er wind langs je blote huid waait, krijg je het juist snel koud. Toch blijft je lichaamstemperatuur rond de 37 graden. Janouk zocht uit hoe dit werkt.
Ik stond drie minuten in -114 graden en ik heb het overleefd! Alleen, hoe kan dat? Ik heb een afspraak met Boris van TNO. Boris weet alles over lichaamstemperatuur. Hee, Boris.
Hier zijn we bij een van onze klimaatkamers waar we de temperatuur heel precies kunnen regelen, koud en warm. We beginnen rustig. Ga naar binnen.
Het is nu 15 graden. We meten een aantal zaken bij je. Je hartslag, je kerntemperatuur. Ik kan nu zien dat deze 37.6 is. En we meten met die camera je huidtemperatuur. 37.6 is helemaal prima. Je lichaam wil het graag rond de 37 graden houden. En daar werkt het hard voor.
In deze omstandigheid zorgt je lichaam ervoor dat de warmte van de kern door de weefsels naar buiten kan en dat het aan de omgeving kwijt kan.
Op dit moment heb je een trui aan en die zorgt ervoor dat een laagje warme lucht vastgehouden blijft. Daarom heb je een klein klimaatje waardoor je het lekker warm hebt. Dan doen we nu de trui uit.
Ik voel meteen dat ik de warme lucht die m'n trui vasthoudt kwijtraak. Dat is niet echt lekker. Fris.
De isolatie die de trui bracht heb je nu niet meer. Dus nu heb je gewoon direct contact met veel meer van je huid en met de omgeving.
Je hebt niet meer dat beschermlaagje die de warmte vasthoudt. Juist.
Op de infraroodcamera van Boris kun je dit goed zien. Rood geeft warmte aan en blauw kou. M'n warme armen hebben rechts direct contact met de buitenlucht. Die warmte raak ik dus kwijt en daardoor krijg ik het koud. Je huid is nu al van 33 graden afgekoeld naar 30 graden. En dat is typisch dat je dat als koud ervaart. En dat doe je ook. Ja, dat voel ik ook, haha. Dat is ook een reactie van je lichaam.
Het merkt dat het meer warmte afstaat dan het zou moeten om die 37 graden vast te houden. En dan heeft het een heel slim trucje om te zorgen dat het minder warmte gaat afstaan. Door de bloedvaten samen te trekken. En dan gaat er minder warmte van je kern naar je huid toe. Dan koelt je huid heel snel af, maar je kern blijft lekker warm.
In de winter, als het koud is, krijg ik van die witte vingers.
Dat is dus omdat het bloed wegtrekt. Er zit geen bloed meer dan.
Er gaat minder bloed naar je vingers en ook bij je neus en je oren en bij je tenen, daar ga je dat allemaal zien.
Het lichaam doet er dus alles aan om die kerntemperatuur zo constant mogelijk te houden, rond de 37 graden. Als blijkt dat het sluiten van die bloedvaten niet genoeg is, dan gaat je lichaam ook meer warmte produceren. Dat kan het op verschillende manieren doen. En eentje daarvan is rillen. Door te bewegen... Dat doe ik altijd als het koud is. Dan produceren je spieren warmte. Je kunt ook met je handen wrijven. Je ziet dat mensen soms zo doen. Daar produceer je dan warmte mee.
We hebben het jouw lichaam nog niet heel moeilijk gemaakt. Ben je toe aan iets extremers? Ja, kom maar.
Ohohoh, nee!
Voel je het? Nou, voel je het, ja, dat is een understatement. Het is best wel koud.
Met de lucht heb je ook nog een klein isolatielaagje, maar met de wind blaas je het weg. Dus nu heb je de hele tijd die koude lucht. Constant! Waardoor je heel erg afkoelt. Echt niet lekker. Dit is precies wat we bedoelen met de gevoelstemperatuur, dat het dus met wind nog kouder wordt. Het is echt wel koud. En je kerntemperatuur is nog 37.6. Gewoon hetzelfde? Ja. Nou, zo voelt het niet. Dat is de kracht van je lichaam. Wauw!
Met dit proefje kan ik goed laten zien dat je lichaam er alles aan doet om je belangrijke organen zo goed mogelijk op temperatuur te houden. Ik heb een bak met ijs en als ik m'n hand erin steek, dan probeert mijn lichaam al het bloed uit m'n hand te trekken. Dat warme bloed wordt dan naar de belangrijke delen in m'n lijf gestuurd. Je krijgt het dus altijd als eerste koud in je handen, voeten en neus en je oren. Kijk dat verschil! Oh, dit is koud, jongen!
Hee! Nou, die doet het weer. Fijn.
Boris, hoe zit het nu precies met die -110 graden. Hoelang kan mijn lichaam me beschermen tegen die extreme kou voordat ik echt bevries?
Je lichaam kan het heel even volhouden. Als je erin gaat, koelt je huidtemperatuur meteen af. Maar je kerntemperatuur blijft nog wel even 37 graden. Dan is er nog niks aan de hand. Als je dan even langer wacht krijg je echt wel veel risico op bevriezing van de huid. En dat is niet herstelbaar, dat herstelt zich niet. Als een soort brandwond. Je krijgt een soort van brandwonden en je verliest echt die huid. En als je dan nog even wacht dan daalt je kerntemperatuur ook. Het is zo koud, dat kan je lichaam helemaal niet compenseren. Dat is gewoon klaar.
Omdat ik maar drie minuten in de cabine stond, daalde mijn kerntemperatuur niet en kon ik zonder problemen naar buiten.
Zo! Het is heet hier. Boris, jongen, ik heb het echt heet! Het is warm hier, he? Ja. Ik zweet me kapot. Het is 40 graden. Het is hartstikke warm hier. Ja.
Zoals je merkt, je warmte krijg je niet meer kwijt. Nee. Ik loop leeg. Dus je lichaam probeert alle warmte nu naar buiten te pompen. Maar omdat de lucht warmer is dan je huid kan het daar niet weg. Je lichaam heeft nog maar één truc: Dat is zweten. Het verdampen van zweet koelt je huid een beetje af. Dan kan het ook het bloed wat er aankomt een beetje afkoelen. Zo kun je jezelf koel houden. Slim eigenlijk. Hartstikke slim. Ja.
Mag ik een ijsje? Ja! Alsjeblieft. Nah, lekker! Ja. Dank je wel. Proost. Lekker, hè.
Dan is het nu tijd voor het heetste moment van deze aflevering.
'Maa Sauna: 110 graden.'
Ik ga naar de sauna der sauna's om te kijken hoe hard ik mijn lichaam kan laten zweten.
Het is echt zó warm. Mijn lichaam is nu keihard aan het werk, ik voel van alles. Ik ben onwijs aan het zweten. Druppels op mijn lijf. M'n poriën staan open. Ik heb een knalrode kop volgens mij. En dat is allemaal om de kerntemperatuur binnen bij m'n organen op 37 graden te brengen. Nou, ik loop echt leeg. Ik heb het gevoel dat ik in een plasje zit van m'n eigen zweet. 42 graden is mijn huid nu.
Jongens, ik ben blij dat ik nu veel over m'n lichaam weet. Dat m'n lijf dit nu allemaal voor me oplost. Maar dit echt too much. Ik trek het niet meer.
