Hoe gumt een gum?

Spelfoutjes of andere vergissingen die je met potlood maakt, kun je eenvoudig weghalen met een gum. Maar wist je dat je er ook kunstwerken mee kunt maken? Habtamu gaat langs bij kunstenares Karin Rianne Westendorp en laat zien hoe een gum werkt.

Gummetjes zijn er in allerlei soorten en maten. Dit is kunstenares Karin Rianne Westendorp. We zijn vandaag bij haar om erachter te komen hoe een gummetje gumt en dat doen we niet voor niets bij Karin. Zij maakt hele grote indrukwekkende tekeningen waarbij ze niet tekenen met een potlood maar met een gum. Tekenen met een gummetje. Hoe doe je dat?

Hoe ik meestal te werk ga is dat ik eerst een wit vel papier zwart maak met houtskool zodat ik helemaal geen wit meer zie. Dus dan begin ik te tekenen. Als ik aan het werk ga dan laat ik me meestal verrassen. Dan begin ik en vanzelf ontstaat er langzamerhand een beeld.

Maar zo’n gum, hoe werkt dat nou? De binnenkant van een potlood bestaat uit klei en grafiet. Dat is een soort poeder van houtskool. Die grafiet die zorgt voor het zwarte potloodstrepen en die klei die houdt het weer bij elkaar. Bij de potloodstreep wordt een beetje van het grafiet afgeschraapt. Dat komt dan als korreltjes in de vezels van het papier terecht. Papier bestaat uit samengeperste vezels, net als een baal stro. Als je dan een streep op papier zet is het net alsof de korrels in de vezels verdwijnen.

Stel je voor dat dit plakkerige stuk klei een gum is. Je gaat met de gum over de strobaal heen, het papier. Dan zie je dat de korrels in de gum blijven zitten. Dit is ook wat er gebeurt als je met een gum over het papier heen wrijft. Naast rubber zitten er in gum ook scherpmakers, zandkorrels die ervoor zorgen dat een gum eigenlijk werkt als een schuurpapiertje. Met die combinatie van rubber, scherpe zandkorrels, hard wrijven kan de gum zijn werk doen.

En als je papier met potlood onder een microscoop legt zie je hoe dat er in het echt uitziet. De stukjes grafiet zitten tussen de papiervezels en na het gummen een veel rommeliger beeld. Je ziet de grafietkorrels die zijn losgekomen door het gummen. Ze liggen als rubber bolletjes los op het papier.

Karin, als ik zo naar je werk kijk dan is het net alsof ik door een microscoop in het menselijk lichaam zit te kijken.

Het is te zijner tijd zo onbewust ontstaan. Een beetje op gevoel. Ja. En het doet me ook een beetje denken aan het werk van Escher. Ik snap de vergelijking, dat heeft waarschijnlijk te maken met het perspectief en diept. Is zo’n grote tekening nou echt alleen maar met de hand gegumd? Het is een groot gedeelte met de hand gegumd en zoals je ziet zit ook heel veel kleine details in, daarvoor gebruik ik de elektrische gum. Dan kan ik heel precies de kleine lijntjes tekenen. Dat is heel knap. Maar je gebruikt je werk ook nog ergens anders voor? Details van bepaalde tekeningen van mij verwerk ik ook in animaties en dan creëer ik ook een bewegende wereld. Gaaf.

Ja, dat zijn dus de digitale beelden maar de basis van jouw werk blijven toch deze prachtige tekeningen. En natuurlijk de gum.