Name: Waarom wordt Den Bosch de moerasdraak genoemd?
Uploaded: 2022-12-02T15:15:00+01:00
Duration: 7 min 57 s
Description: Een draak van een vesting, midden in het moeras. Dat is Den Bosch. Het is 1629. Hoe gaat de protestantse Frederik Hendrik de katholieke stad veroveren op de Spanjaarden? Frederik Hendrik verzint een heel inventieve methode.

Klas 4/5/6

Ik ben net aangekomen in Den Bosch en het schijnt dat een paar honderd jaar geleden hier iets is gebeurd met pannenkoeken en een moerasdraak. En hoe dit precies zit hoop ik vandaag achter te komen. Ik ga dit doen met Jonathan, de cameraman. Goeiemorgen. Ik ben Merel en ik ben gek van geschiedenis. In deze serie duik ik in de verhalen van Nederlandse vestingsteden. Steden die door hoge muren, sterke wallen en water de inwoners beschermen tegen de vijand. Vandaag zijn we in Den Bosch. Dit verhaal speelt zich af in 1629, tijdens de 80-jarige Oorlog. De protestantse noorderlingen vechten tegen de katholieke Spaanse overheerser die de zuidelijke provincies van ons land in handen heeft. Frederik Hendrik, prins van Oranje, is protestant en valt de vesting Den Bosch aan. Is de komst van de prins een bevrijding of een bezetting? Bosschenaar Anne Verwaaij vertelt ons er alles over. En hier zat Frederik Hendrik van Oranje met zijn... eigenlijk zijn hele gevolg en zijn gezin. En hier verbleef hij het hele beleg. Prima optrekje hoor. Ja, dat is m dus hè. Dat is dus Frederik Hendrik van Oranje. Dus de man eigenlijk... Ja, de mastermind achter het beleg van Den Bosch. Anne neemt ons mee het water op. Zo komen we dicht bij de plek waar de prins de stad inneemt. En wij zitten eigenlijk recht voor de vesting. Op dit moment. Aan de Zuidwal. En aan die kant heb je het Bossche Broek. En dat is eigenlijk een ja, een natuurgebied. Een soort beetje moerasachtig gebied. En dat ligt gewoon recht tegen de vesting aan hier. En bij dit stukje bastion, daar is in 1629 een enorme bres in geslagen. Wat is een bres? Een bres is eigenlijk dat de muur gewoon helemaal zeg maar ingestort, opengebroken is. Frederik Hendrik heeft dus hier de stad belegerd. En dat is hem gelukt en dat heeft ie op een super slimme manier gedaan. En zeker als je nagaat dat ze dachten dat deze stad, die ook wel bekend stond als de moerasdraak onoverwinnelijk was. Wat ik best gek vind is dat je eigenlijk als Frederik Hendrik zijnde je eigen volk aanvalt. Als in tuurlijk, de Spanjaarden hadden Den Bosch bezet, maar toen woonden er wel nog Nederlanders. Ja, maar wij zien dit nu als... Wij zijn nu een onderdeel van Nederland. Maar toen was dat heel anders. Het was heel erg verdeeld in provinciën. Dus de provincie die we nu kennen en dit was Brabant. Brabanders waren wel echt... Brabanders waar geen Hollanders. Brabanders waren geen Friezen. Den Bosch werd bezet, bezet door een andere religie. En ook alle katholieke kerken moesten sluiten. De kloosters die gingen dicht. Ja het was minderwaardig en ik denk dat dat er wel voor zorgt dat de identiteit van Brabant nu nog steeds zo sterk is. En wat is nou precies die moerasdraak? Want dat is niet een echte draak. Nee, nee, dat is echt de bijnaam van Den Bosch. Nog steeds, maar dat is dus 400 jaar geleden, was dat dus ook al zo. En dat komt omdat het een supersterke vesting is, midden in het moeras. En ze dacht echt die is onneembaar, da's echt een draak om in te nemen. En hij ligt midden in t moeras, dus moerasdraak. En hoe heeft Frederik Hendrik dat nou precies voor elkaar gekregen dan? Met een enorm slimme tactiek eigenlijk. Hij heeft rondom de vesting Den Bosch, heeft ie eigenlijk een soort tweede vesting gemaakt, namelijk een hele linie van bijna vijftig kilometer rondom de stad met allemaal dijken en verstevigingen en forten. En daarmee kon ie dus en de stad omsingelen. Maar tegelijkertijd met al die dijken kon ie dus ook t water afdammen en kwam dat moeras grotendeels droog te staan. De wegen naar Den Bosch die onder water stonden kwamen ineens droog te liggen en dan kon je in een keer daar doorheen. En dan neem je het moeras van de draak eigenlijk weg. Hé, zullen wij eventjes verder suppen? Want ik wil die beroemde dijken van Frederik Hendrik wel eens even zien. Voor het bouwen van die dijken heb je natuurlijk veel geld nodig. Dat heeft Frederik Hendrik omdat de bekende zeevaarder Piet Hein de zilvervloot van de Spanjaarden heeft gejat. Hierdoor hebben de Nederlanden meer geld en de Spanjaarden minder. Dat water is gaan zakken op het moment dat de dijken aangelegd werden en dus de toevoer vanuit de rivier afgesloten werd. En tegelijkertijd was het een mooie verdedigingslinie van waaruit ze de stad konden aanvallen. Hoe kan het nou eigenlijk dat Frederik Hendrik de tijd kreeg om deze linie te bouwen? Je zou toch denken als Spanjaard of Bosschenaar zit je daar. Je ziet dat gebeuren en je denkt ik moet ingrijpen. Hoe kan dat? Dat had eigenlijk allemaal te maken met geld. Dus het geld van die zilvervloot, waardoor dus Frederik Hendrik heel veel geld had en de Spanjaarden juist niet. En daardoor konden die Spanjaarden dus ook niet snel genoeg een leger op de been brengen dat hier kon helpen. En die kwamen dus te laat. Anne heeft een dagboek meegenomen met verslagen van Bosschenaren. Zij hadden het niet makkelijk in die tijd. Het lijkt erop alsof men nog niet beseft wat er de afgelopen maanden en vooral de afgelopen week is gebeurd. Dat het katholieke bolwerk Den Bosch is gevallen. Dat ons vreemde heersers wachten, dat er iets geheel nieuws gaat komen. Na een beleg van 4,5 maand. Na het neerkomen van ruim 28.000 kanonskogels en bommen op onze stad. Nadat bijna 1700 doden gevallen waren. Jeetje. Dat is niet niks. Eigenlijk het ergste moest nog komen voor de grotendeels katholieke bevolking die gewoon een periode van in feite onderdrukking staat te wachten. Omdat ze hun geloof niet meer mochten uitoefenen hierdoor. Ja dus, de Sint-Jan waar wij zo op gaan klimmen, die werd protestants. Die werd protestants. En daar zijn we dan. Dit is de Sint Jans toren, dus. Dit is de Sint Jans toren en dit is de deur. Deze toren is normaal gesproken niet open natuurlijk, maar. Wow, kijk dan. Oh spannend! Oh, ik ben heel benieuwd. Ok, nou let's go! Zo. Anne, als ik het goed heb is dit dus het stuk moeras wat tussen Kasteel Maurick en de vesting Den Bosch ligt. Klopt dat? Ja, nu kun je echt pas goed zien hoe groot dat Bossche Broek eigenlijk is. En hoe dat dus aan die stadsmuur ligt. Daar is Vught, daar zat Frederik Hendrik, dus dat is eigenlijk helemaal niet zo ver weg. Maar op het moment dat dat hele gebied wat nu groen is onder water staat is dat wel echt een serieus probleem natuurlijk. Want daar ga je met je leger met twintig, dertigduizend man natuurlijk nooit doorheen komen. Nee, en dat dachten ze ook in Den Bosch hè, dat dat nooit zou lukken. Nee, dat dachten ze ook echt. Ik heb hier bijvoorbeeld een stukje dagboek helemaal aan het begin. En daar verteld dus iemand... Vanmorgen vroeg ben ik de toren van onze Sint-Jan opgeklommen. Als je zo hoog staat, heb je een goed uitzicht op de wijde omgeving van de stad. Ja. Daarom was ik ook naar boven gegaan. Ik wilde de verschansingen en kampementen van de vijand bekijken. En ook hier staat het. Het is een mooi plan, dat van Frederik Hendrik, maar hij heeft te weinig tijd om het uit te voeren. Nou. Ja ze hadden dus echt verwacht dat er een ander leger zou komen wat Frederik Hendrik zou aanvallen en eigenlijk al het werk ongedaan zou maken. Nou, niet dus. Nee, dat liep even heel erg anders. Heel anders gelopen. Ja zeker. Arme arme Bosschenaren hè. Zeker. Hoe is t afgelopen precies? En hebben ze zich daarover uitgesproken in het dagboek ook? Nou de laatste bladzijde die we hebben van een dagboek is op maandag 17 september. En daarin beschrijft hij dus hoe het is dat de stad zich overgeeft en dat dus de eerste Hollanders de stad binnenkomen. En dan schrijft hij... één van die ketterse soldaten bleek vanmorgen op de Sint-Jan geklommen te zijn en had er de Prinsenvlag uitgehangen. Dat is de vlag dus van de Oranjes. Nou, dat was natuurlijk ultieme ja overwinning. Ja. Maar dat was voor de Bosschenaren natuurlijk de ultieme vernedering.

Waarom wordt Den Bosch de moerasdraak genoemd?

Oorlogen, bewegingen en opstanden. Belangrijke gebeurtenissen uit de hedendaagse geschiedenis bewerkt uit Andere Tijden (NTR), speciaal voor gebruik in de klas.

Programmaheaders

Programmalogo's

Andere Tijden in de klas

Andere Tijden

Een draak van een vesting, midden in het moeras. Dat is Den Bosch. Het is 1629. Hoe gaat de protestantse Frederik Hendrik de katholieke stad veroveren op de Spanjaarden? Frederik Hendrik verzint een heel inventieve methode.

Regenten en vorsten

Vestingverhalen

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.