Tijdens de Tweede Wereldoorlog wordt een nazi-officier door het verzet in een hinderlaag doodgeschoten. Als de nazi’s de daders niet vinden, besluiten ze het dichtbij zijnde dorp Putten als voorbeeld te stellen. Op 1 oktober 1944 voeren ze een razzia uit en voeren 659 mannen weg naar concentratiekampen.
Op deze plek, bij deze brug is op 30 september 1944 een aanslag gepleegd op een auto waarin vier Duitse officieren zaten. Zij werd gepleegd door de ondergrondse uit Putten en omdat niemand vertelde wie het gedaan had, werd er een razzia gehouden in Putten. Mijn vader was daar toevalligerwijs bij omdat hij op zondagmorgen een fietstochtje maakte met zijn zwager van Harderwijk naar Achterveld. Ze gingen naar mijn oma die daar ziek was. En ja, ze wilde even op bezoek gaan eigenlijk. En ze zijn dus alle twee opgepakt en nooit teruggekomen.
Wehrmacht chef Friedrich Christiansen was woedend en wilde een voorbeeld stellen. Alle veiligheidsdiensten werden buiten spel gezet en de Wehrmacht ging er zelf op af met tweeduizend man. Het dorp werd van de buitenwereld afgesloten. Het drama van Putten begon. Zeven mensen werden ter plaatse doodgeschoten en alle mannen boven achttien jaar moesten zich melden in de kerk of de school. Meer dan honderd huizen werden in brand gestoken.
De Puttenaren die in Kamp Amersfoort terechtkomen, worden een week later afgevoerd naar een concentratiekamp in Duitsland.
Wat je hier ziet, dat is het grootste transport uit Kamp Amersfoort naar een Duits werkkamp naar Neuengamme, op deze foto. 601 zijn er op transport gegaan en daarvan zijn er 540 in de Duitse werkkampen omgekomen. 540? 540, dus 90 procent van de Puttenaren die op transport is gesteld, is niet teruggekeerd. Een van de gedeporteerden is de vader van Annemieke Thomas. Moeder Thomas blijft achter met vijf kinderen. Ze weet lange tijd niet waar haar man gebleven is.
Mijn moeder weet wel op een gegeven moment dat ze richting Amersfoort met de trein gegaan zijn, want hij heeft een mapje uit de trein gegooid. Een mapje van zijn persoonsbewijs en dat heeft uit de trein gegooid. En dat heeft mijn moeder waarschijnlijk al vrij snel daarna gekregen, want daar stond een adres op waar het naartoe moest. En in de oorlog werd dat vrij veel gedaan, dat mensen gewoon briefjes uit de trein gooiden. En dat werd dan opgepakt door mensen die het vonden en die bezorgde dat dan ook. En dat heb ik hier. Het is dus een rood mapje en waarschijnlijk heeft hier de pasfoto achter gezeten, achter dat rondje.
‘Lieve Riet,
We zijn op weg naar Amersfoort. Houd je taai hoor. Het zal moeilijk voor je zijn, doch flink zijn. Zeg de kinderen dag. Herman goed op moeder passen en op de anderen. Marijke ook. Dag Tons en Annemieke.
Een zoen Johan.’
Dat stuurde ‘ie. Dat heeft’ ie geschreven.
De vader en een oom van Annemieke worden op de trein gezet naar Duitsland.
Mijn vader is waarschijnlijk op een transport overleden, waarschijnlijk door ja, hele slechte hygiënische omstandigheden en honger en uitputting. Vader overleeft het transport niet en de oom van Annemieke overlijdt door uitputting in het concentratiekamp Sandbostel, vlak na de bevrijding. Vlak na de bevrijding. Ik weet wel dat het een ja, een tragedie is die bij ons in de familie ook voor de zus van mijn moeder. Ja, dat, dat is gewoon een stempel op op je leven dat je nooit. Euh ja, dat je nooit je vader hebt gezien en dat het op zo'n manier gebeurd is eigenlijk. Die mannen hadden niets misdaan.
