De portretten en zelfportretten van Rembrandt

---

In de 17e eeuw is het in de mode om jezelf te laten portretteren. Rembrandt maakt er een heleboel van rijke mensen. Ook maakt hij veel zelfportretten. Hij experimenteert hierbij met kleur, licht en technieken. Zijn ultieme portret: De Nachtwacht.

We kennen Rembrandt allemaal van de Nachtwacht maar hij is ook de meester van het zelfportret uit de 17e eeuw. Geen andere kunstenaar heeft zichzelf zo vaak geportretteerd als Rembrandt. Plat gezegd is hij de selfiekoning uit de Gouden Eeuw. En als je kijkt naar de ontwikkeling van zijn portretten zien hem langzaam maar zeker ouder worden. Maar zie je ook zijn technieken mee ontwikkelen.
Op één van zijn eerste zelfportretten speelt Rembrandt met het licht. Hij zet een spotlight op zijn wang en op z'n oorlel en durft zijn ogen in de schaduw te plaatsen en vervolgens krast ie met de achterkant van zijn penseel in zijn haren om een soort wildheid en beweging mee te geven. Rembrandt durft te experimenteren.
Rembrandt is 55 als hij dit bijzondere zelfportret maakt. Hij schildert zichzelf in de rol van de apostel Paulus, en maakt van een van de bijbelse heiligen een mens van vlees en bloed. Maar Rembrandt is ook tegendraads. Waar anderen voor verfijning kiezen, komt hij met grove penseelstreken en kiest een heel beperkt palet aan bruintinten. Rembrandt gaat altijd zijn eigen weg. Het schilderen van vooraanstaande mensen is al eeuwenlang een populair genre. Behalve zichzelf portretteert Rembrandt zo'n beetje iedereen die ertoe doet in Amsterdam. Rond zijn dertigste is hij echt de meest succesvolle portretschilder in de stad. Hij kan alles aan. Maar hij verdient z'n meeste geld met het schilderen van portretten. De rijken van Amsterdam laten zich graag door Rembrandt portretteren en zij betalen er grof geld voor. Een gemiddeld portret kost ongeveer 500 gulden, wat neerkomt op bijna anderhalf jaarsalaris voor een onderwijzer.
Rembrandt portretteert zijn modellen in de meest kostbare kostuums, zoals dit meisje, vermoedelijk Maria Trip, een koopmans dochter. Met haar kant met een kostbare sieraden met parels uit het Verre Oosten en zelfs een waaier die wellicht meer heeft gekost dan een grachtenpand rond 1640. Portretten zoals deze geven Rembrandt echt een toppositie op de Amsterdamse kunstmarkt en uiteindelijk mondden al die opdrachten uit tot de absolute climax: het maken van de Nachtwacht.