De Oeigoeren in China

De Oeigoeren zijn een overwegend islamitisch volk in China. De Chinese overheid heeft zogenaamde ‘heropvoedingskampen’ voor Oeigoeren opgericht om goede Chinese burgers van ze te maken. Volgens China zitten de Oeigoeren daar vrijwillig.

Dit zijn boeken van mijn vader. Mijn vader heeft deze of uitgegeven of er zelf mee aan geschreven. Hij heeft geschreven: dit boek is voor mijn geliefde zoon Alerk. Ik hoop dat jij iets groots van je leven gaat maken. Dat geeft mij motivatie om door te werken. Een leven op te bouwen. En het heeft natuurlijk heel veel emotionele waarde voor mij. Want het is de laatste keer dat ik mijn vader heb gezien.
De vader van Alerk is een bekende Oeigoerse kinderboekenschrijver. Hij blijft in China achter als Alerk met zijn moeder en zusje 12 jaar geleden naar Nederland vlucht. Daarna blijft er nog contact. Ook na 2009, als vader voor het laatst in Europa is. Totdat zijn vader 3 jaar geleden in een Chinees concentratiekamp verdwijnt. Sindsdien weet Alerk niet meer wat er met zijn vader is gebeurd.

‘Vanavond bij BBC Panorama, de waarheid over Chinese heropvoedingskampen.’ De BBC toonde de officiële staatsdocumenten. Die laten de Chinese richtlijnen zien die in de 'heropvoedingskampen' worden gehanteerd. ‘Bevorder berouw en bekentenis’, ‘Vergroot de discipline’, Bestraf overtredingen van gedragsregels streng’ en ‘Laat niemand ontsnappen’.
Aan de ene kant vind ik het fantastisch dat die documenten nu vrij zijn gekomen. Want nu kan het niet meer ontkend worden. Nu kunnen we eindelijk zeggen van: hier gaan wij iets aan doen. In plaats van: gebeurt het nou echt. Maar aan de andere kant: die schok kwam niet door een vorm van verrassing. De schok was meer... pijn. Oeigoeren weten wat er gebeurt. Wij hebben natuurlijk allemaal familieleden daar. En we roepen al jaren dat wij het moeilijk hebben. Tientallen jaren.

Veel hiervan wisten we eigenlijk al. Maar het belangrijke hiervan is dat het documenten zijn waarin de autoriteiten toegeven wat ze eigenlijk doen. En ook hun motieven daarvoor heel duidelijk op een rijtje zetten. Dat is het spannende eraan.
Volgens Frank Pieke is het bitter dat de Oeigoeren nu ineens wereldnieuws worden hoewel er al heel lang, ook door zijn gerenommeerde instituut in Berlijn, op de culturele genocide van de Oeigoeren wordt gewezen.
Omdat de VS en China al een tijd lang een handelsoorlog hebben en die handelsoorlog escaleert steeds verder, ook op andere terreinen. En de Oeigoeren zijn een mooie manier om het de Chinese regering lastig te maken. Omdat het ook pertinent fout is wat daar gebeurt. Dus daarom is het iets wat ineens in het nieuws staat, omdat het een groter doel kan dienen.
De Oeigoeren zijn voor het overgrote deel moslims die leven in de Chinese provincie Xinjang. Onder andere door satellietopnames weten we dat er intussen steeds meer detentiekampen verrijzen zoals deze hier. Volgens de Chinezen zitten daar moslim-terroristen of Oeigoeren die vrijwillig worden gerehabiliteerd.
De grootste fout die mijn vader heeft gemaakt is dat hij een publiekelijke functie heeft. Hij heeft een positie van invloed. Een positie van macht tot een bepaald punt. En die mensen worden dan gebruikt in een systeem van propaganda. Want die mensen moet je als eerste rehabiliteren. Of ik zou zeggen: Chinees maken. Om de anderen in lijn te krijgen.
Alerk durfde lang niet over zijn vader te spreken. Hij is eigenlijk bang voor zijn vader. Die is in de gevangenis in China en heel kwetsbaar. Maar zijn vader zal nog angstiger zijn.
Ben je bang dat hem wat wordt aangedaan in die kampen? Ik ben heel bang. Ik roep iedereen op om zich hierover uit te spreken. Dat je niet meer mensen in concentratiekampen kunt stoppen. En als er iets met hem zou gebeuren, dan wil ik alles eraan gedaan hebben. En we moeten voor alle Oeigoeren een situatie creëren waarin ze veilig kunnen leven.