De bestrijding van ebola

De besmettelijke ziekte ebola is in Afrika moeilijk te bestrijden. In Congo doen veel geruchten de ronde over de ziekte. Verslaggever Bram Vermeulen gaat mee met een team van doktoren en de VN.

We gaan naar Kasindi. Om drie uur vanmiddag vertrekken we weer. Dus alles wat we doen in Kasindi, doen we snel.
Er zijn twee nieuwe besmettingen met ebola gevonden in een dorp dat Kasindi heet, dat ligt aan de grens tussen Congo en Oeganda. Het team van de Wereldgezondheidsorganisatie moet daar nu naartoe om niet alleen die twee besmettingen mee naar een ziekenhuis te nemen, maar ook hun contacten op te sporen. Maar dat is gevaarlijk gebied, er zitten rebellen daar, dus het kan alleen met bescherming van een konvooi van de Verenigde Naties. Iedereen moet een beetje op zijn hoede zijn daar.

Dit is de gevaarlijkste medische operatie ter wereld. Sinds ebola vorig jaar uitbrak telde Congo bijna 2.000 doden. 3.000 besmettingen die bestreden moeten worden in een gebied waarin tientallen militiegroeperingen actief zijn die de operaties belemmerden en al zeker vijf doktoren hebben vermoord. Aan de rand van rebellengebied moet het konvooi stoppen om handen met chloorwater te wassen en de lichaamstemperatuur op te nemen om te controleren op koorts, één van de vele symptomen van ebola. Na twintig jaar in het oosten van Congo worden de troepen van de Verenigde Naties hier net zo gewantrouwd door de lokale bevolking als de machthebbers in de hoofdstad. De blauwhelmen zijn nu lijfwachten van de medische teams op zoek naar nieuwe besmettingen die ook de buurlanden bedreigen.
Gisteren zijn er gevallen van ebola geconstateerd in Kasindi. Op dit moment zijn hier twee van de vijf regio's getroffen. Daarom komen wij de operatie vandaag versterken. We zijn natuurlijk bang dat de epidemie de grens naar Oeganda zal oversteken. Mijn collega's zijn hier al ter plekke en doen geweldig werk.
Terwijl de teams zich terugtrekken in een hotel om een plan van aanpak te smeden, wordt hun komst bij de grens met grote scepsis ontvangen. 'Er is geen ebola, dat weet iedereen.' 'Artsen zijn vooral geïnteresseerd in geld.' 'Het is een politiek spel.'

De ebola-uitbraak was een half jaar geleden de reden waarom de Congolezen in het oosten niet mochten meedoen aan de verkiezingen. Het voedde de boosheid tegen de doktoren. Behandelcentra als deze werden platgebrand en beschoten. Zelfs nu er een vaccin is en medicijnen die besmette patiënten het leven kunnen redden, mijden de Oost-Congolezen de inentingscentra en wachten doktoren werkeloos op klanten.
Ze willen het vaccin niet, er doen valse geruchten de ronde. Die meer liquide middelen. Ze zeggen dat ebola niet bestaat. De gewapende bewaking die de doktoren nu nodig hebben om zich te beschermen, voedt het wantrouwen tegen de ebolavaccins.
Het angstige wantrouwen belemmert de opsporing van ebolapatiënten en hun contacten. We volgen een team naar een besmet dorp dat onder controle staat van de gevreesde Mai Mai-milities. We gaan naar dat huis daar. Dat moeten we ontsmetten. Dit is het huis van zijn jongere broer, hij heeft zich hier verstopt. Toen hij hoorde dat wij onderweg waren, ging hij ervandoor. Hij wilde niet. Hij weigerde te accepteren dat zijn vrouw aan ebola gestorven was.
Nog voor de doktoren het huis kunnen ontsmetten, moeten ze plotseling de plek verlaten uit angst voor een aanval van rebellen. Het dorpshoofd zegt dat het hier niet veilig is.
Opnieuw tegenslag voor de missie die deze epidemie na een jaar nog niet onder controle heeft. Die onveiligheid is niet alleen voor doktoren een probleem. Voor de bewoners van Oost-Congo is ebola maar één van de vele gevaren die hun levens bedreigen.