Beoordelen we mensen op hun accent?

Als een acteur met een Marokkaans-Nederlands accent belt, wordt hij minder vriendelijk geholpen dan wanneer Diederik Jekel belt. Taalwetenschapper Stefan Grondelaers onderzoekt hoe we reageren op verschillende accenten.

Zou je me serieus nemen als ik met zo'n accent zou praten? Echt wel. Ik praat met een Brabants accent. En als ik zo over Einstein praat? Dat kan heel charmant zijn. Dat kan kleur geven aan hoe je praat.

Stefan Grondelaers is taalwetenschapper aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Hij is gespecialiseerd in accentvariatie en beeldvorming. Waarom koppelen wij accenten aan vooroordelen? Omdat wij stereotyperen. Wij stereotyperen, omdat onze hersenen te klein en te traag zijn. Als jij als individu moet omgaan met andere mensen, weet je graag dingen van die mensen. Die kun je ter plaatse gaan uitvinden, als je met iemand praat. Maar het is handig als je een voorraad kennis beschikbaarheid hebt en door te stereotyperen heb je dat.

Goedemorgen. Goeiemorgen. U spreekt met Karim Meyer. Hoi. Ik heb een probleem. Ik zette mijn fiets twee straten verderop. Mijn fiets is op slot, maar ik ben de sleutel kwijt. Wat zegt u? Die heb ik niet bij me. Ik moet over een kwartier werken. Goedemiddag, met Benjamin. Ik heb een probleem, ik hoop dat je kunt helpen. Ik krijg mijn fiets niet meer open en ik moet snel weg. Kun je mij helpen? Ik heb de fiets niet gestolen, de fiets is van mij. Ik zweer het, hij is echt van mij. Jij hebt voor het eerst in de geschiedenis onderzoek gedaan naar Marokkaans-Nederlandse accenten. Wat waren je conclusies? Die waren heel triest. We hebben een experiment gedaan waarin we jonge Marokkanen en Nederlanders qua accent met elkaar vergeleken. Wat daaruit blijkt is dat Marokkanen nul prestige hebben. Ze worden op geen enkele manier als intelligent, opgeleid beschouwd. Op basis van hun spraak? Louter op basis van hun spraak. Accent is veel belangrijker dan we ooit gedacht hadden. Tot nu toe leek het ons, dat als iemand Nederlands leert spreken, als iemand de juiste woorden en grammatica gebruikt, dat dat volstaat. Maar de hoeveelheid accent die je hebt, bepaalt ook hoeveel je bij een bepaalde groep wilt behoren. Het idee is: Als Marokkanen als Nederlanders beschouwd willen worden, moeten of kunnen ze er zelf iets aan doen door het accent te reduceren. Dus accent hoeveelheid is een ongelooflijk belangrijke variabele. Dat is iets wat we eigenlijk over het hoofd gezien hebben. Ik ben zeer geïnteresseerd. Ik wil een proefrit maken, dan kan ik beslissen. Kan ik daar een proefrit mee maken?