Klas 1/2/3

VPRO

Bernice Notenboom reist naar zes punten op aarde, waar veranderingen van het klimaat hele ecosystemen diepgaand beïnvloeden. Zijn die processen nog omkeerbaar? En zo niet: wat staat ons dan te wachten?

Klimaatjagers

Milieu en klimaat

Klimaatjagers in de klas

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Kilometers uit de kust van Zuid-Afrika ontmoeten de Indische Oceaan en de Atlantische Oceaan elkaar. Een interessante plek voor Zuid-Afrikaanse oceaanwetenschappers die hier al vele jaren onderzoek doen naar oceaanstromingen. Klimaatjournalist Bernice Notenboom onderzoekt hoe oceaanstromingen veranderen door klimaatverandering.

Oceaanstromingen

In de zuidelijke oceaan bij Antarctica wordt 40% van de CO2 die wij jaarlijks uitstoten diep in de zee opgeslagen. Maar omdat het landijs van poolkappen smelt en in de oceaan terechtkomt, wordt het water minder zout en ook minder zwaar. Hierdoor zinkt het water niet zo diep meer en kan de CO2 niet naar de bodem worden afgevoerd. Zelfs in de diepste oceaanlagen is de temperatuur daardoor aan het stijgen. Ook de zee wordt dus beïnvloed door klimaatveranderingen.

CO2-opname in de zuidelijke oceaan

De bergen van de Himalaya worden ook wel de watertorens van de wereld genoemd. Het smeltwater van de vele gletsjers komt terecht in de belangrijkste rivieren in India, zoals de Ganges en de Indus. De Ganges is de levensader van India. Door klimaatveranderingen smelten de gletsjers in de Himalaya steeds sneller en wordt ook het patroon van de moesson beïnvloed. Hierdoor wordt de aanvoer van het water naar de rivieren onvoorspelbaar en kunnen er vaker overstromingen plaatsvinden.

Smeltend ijs in de Himalaya

De Ganges is een lange rivier die door India en Bangladesh stroomt. Één miljard mensen zijn er voor hun watervoorziening van afhankelijk. De rivier ontspringt in het hooggebergte van de Himalaya. Toch komt het meeste water uit de moessonregen die van juni tot september naar beneden komt. Deze moesson is de afgelopen jaren steeds onvoorspelbaarder geworden. Zo ontvangt de bevolking veel te veel of juist veel te weinig water. En dat is ongunstig voor de landbouw. Door de groei van de bevolking en de economie in India neemt de hoeveelheid smog in de lucht toe. Uitlaatgassen, fabrieken en het gebruik van open vuren om op te koken en te verwarmen brengen grote hoeveelheden koolstofdioxide en roet in de atmosfeer. Dit heeft niet alleen effect op de gezondheid van de bevolking, maar het beïnvloedt ook de moesson.

De veranderende moesson in India

Afrika is een continent met uitgestrekte woestijnen. Het ligt ingesloten tussen grote oceanen en deze hebben invloed op het klimaat. Water en wind bepalen waar het vochtig en vruchtbaar is of juist droog en onleefbaar. Toch is 70% van de bevolking van dit land afhankelijk van landbouw en veeteelt. Voldoende zoet water is dus van levensbelang, maar klimaatverandering zet de aanvoer op het spel. Zo ook in het regenwoud van Afrika. Klimaatjournalist Bernice Notenboom bezoekt daarom het tropisch regenwoud in Zuid-Afrika en de woestijn Namib in Namibië. Wat is de de invloed van klimaatverandering op het landschap? En hoe zit het met het broeikaseffect van aerosolen (stofdeeltjes) op het klimaat?

Klimaatverandering in Afrika

Groenland is vier keer zo groot als Frankrijk, maar voor 90 procent bedekt met ijs. De ijskap is soms wel 3 kilometer dik! Duizenden jaren was deze ijskap stabiel. Maar de ijskap in Groenland smelt de laatste jaren in hoog tempo en daardoor stroomt het smeltwater de zee in. Als de klimaatverandering doorzet kan de zeespiegel op aarde gemiddeld tot 7 meter stijgen. Klimaatjournalist Bernice Notenboom praat met glacioloog Allan Hubbard over de jaarlijkse cyclus van de Groenlandse ijskap.

Smeltend ijs op Groenland

De Amazone is het grootste regenwoud van de wereld dat ligt in Zuid-Amerika. Dit enorme regenwoud bruist van het leven en één derde van de biodiversiteit van de aarde is hier dan ook te vinden. Het is de hartslag van ons klimaat. Maar helaas wordt het woud van alle kanten bedreigd. Niet alleen ontbossing is een groot probleem, maar er zijn ook andere factoren die het bos bedreigen. Klimaatjournalist Bernice Notenboom zoekt, samen met klimaatwetenschapper Peter Cox, uit welke dat zijn.

Verdroging van het Amazone-regenwoud

Enorme oceanen strekken zich vanaf het koude Antarctica uit over het zuidelijk halfrond, waar veel meer water is dan land. Onder deze enorme watervlakte groeien koraalriffen. Het zijn de tropische regenwouden van de zee en ze dreigen te verdwijnen door de klimaatverandering die nu aan gang is. Vandaar dat in de zuidelijke oceanen veel onderzoek wordt gedaan naar de veranderingen die plaats vinden en veroorzaakt worden door de opwarming van de aarde. Klimaatjournalist Bernice Notenboom is bij het Groot Barrièrerif  aan de oostkust van Australië. Ze ontmoet daar koraalbioloog Ove Hugh-Goldburg en koraalspecialist Charlie Veron die het rif al 50 jaar bestuderen.

Het verdwijnen van koraal in Oceanië

Rond de Noordpool vinden we een gebied dat nog sneller opwarmt dan de rest van de wereld. Het bestaat niet alleen uit ijsbergen en sneeuw, ook de bodem is daar bevroren. Soms wel tot een paar honderd meter diep! Deze permanent bevroren bodem heet permafrost. Je vindt er bodemlagen met ijs, bevroren planten en bomen die hier al sinds de laatste ijstijd liggen. Door de klimaatverandering  beginnen ze nu in hoog tempo te ontdooien. Wat gebeurt er in Alaska nu het ontdooien van de permafrost is begonnen?

Smeltende permafrost in Alaska

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.

Klimaatjagers in de klas

Type videos