Groep 6/7/8

Groep 3/4/5

Hoe ga je slim om met media? Leer alles over de wereld achter Snapchat, YouTube en Virtual Reality.

In 1951 is de televisie toegevoegd aan het medialandschap. Tot die tijd had je alleen de krant en de radio. Behalve een nieuwsfunctie krijgt de televisie ook steeds meer een sociale functie: televisiekijken wordt een moment van gezelligheid. In de loop der jaren is de televisie veel veranderd, maar nog steeds is het een geliefd medium. 

Quiz over de kijkbuis

Wat weet jij over de televisie?

In het schooljaar 1963-1964 begint Schooltv met het maken van tv-programma's. Inmiddels is Schooltv veel veranderd en zijn we niet meer op tv maar online te vinden. In de afgelopen 60 jaar zijn er veel programma's gemaakt. Wat zijn jouw favorieten?

Schooltv vroeger

Van televisieprogamma's tot online platform

60 jaar Schooltv

Sensationele koppen, onzinberichten en meningen die als feiten worden gepresenteerd: nepnieuws is overal. Weet jij precies wat er wel en niet waar is over nepnieuws? Start de quiz, bekijk de Clipphanger en kies bij elke vraag het juiste antwoord.

Quiz over desinformatie in de media

Wat weet jij over nepnieuws?

Schooltv bestaat 60 jaar! Met deze nostalgische schoolplaat vol Schooltv-figuren ga je terug naar de tijd van tv-kasten en het Schooltv-weekjournaal op vrijdag. Koekeloer je mee? 

Schooltv 60 jaar!

Schooltv Aftelkalender

Snel, snel. Dit is echt een ongelofelijk stomme actie.
Holy shit. Je moet altijd nadenken over hetgeen je gaat filmen. Denk na dat er ook kinderen kijken die beïnvloedbaar zijn. Dit filmpje werd deze week massaal bekeken. De gevaarlijke treinstunt van YouTuber Willem.
Maar hoe ver kun je gaan om heel bekend te worden op YouTube? De filmpjes van de jongens van Streetlab zijn superpopulair. En ook in hun video's worden grappen uitgehaald. Hij moet zichzelf volledig bedekken. Ook zijn billetjes. En hij heeft het bedekt! We vragen altijd netjes achteraf aan iedereen die we hebben gefilmd of zij het ook leuk vonden. We proberen er altijd rekening mee te houden dat de mensen die in het filmpje zitten... dat die er achteraf ook om kunnen lachen. Meeliften op een trein dat gaat veel te ver voor Streetlab. De jongens denken over hun grappen heel goed na. Zoals bij hun best bekeken filmpje. Stijn traint mee met zijn favoriete team FC Utrecht, zonder dat de club ervan weet. Ik wil niemand blesseren. Daar was ik heel erg bang voor... want ze zijn gewoon aan het werk. En ik kijk ook gewoon tot hoe ver ik mee mocht doen. En op een gegeven moment zeggen ze: Nou, nu is het klaar. En dan zeg ik: Joh is goed, dank je wel dat ik hier een minuut heb mee mogen trainen. Voor ons is het belangrijk dat wij programma's maken...
die wij met elkaar leuk vinden om te maken...en niet per se dat je views probeert te scoren. Maar dat je wel er goed over nadenkt en kritisch bent: is dit leuk om op internet te zetten? En daar is vicepremier Lodewijk Asscher het mee eens. Hij is niet blij met de treinprank. Aandacht zoeken en mooie vlogs maken: helemaal goed. Maar dit is echt heel erg stom. Dit is levensgevaarlijk voor jezelf en voor anderen. Echt heel erg domme actie. Niet cool. Holy shit!
Heel ver gaan voor de views. Zoals Willem dus. Maar zo zijn er meer.	YouYube-ster Casey wakeboardde door de Amsterdamse grachten. Hartstikke verboden. En ook de jongens van Ponkers deden iets wat niet mocht. Levensgevaarlijk dit joh. Een paar maanden geleden haalden zij een gevaarlijke prank uit door achter een tram te hangen. En daar hebben ze achteraf veel spijt van.
we hebben aan het eind van de video duidelijk gezegd:
Wij hebben het gedaan, maar wees niet zo dom om het zelf te doen want het is gewoon niet slim. Niet nadoen, maar toch vinden veel kinderen...gevaarlijke YouTubes-filmpjes grappig en spannend...blijkt uit onze gastenboekreacties. Kinderen willen vaak ook een hit worden op YouTube. Maar soms gaat het mis. Zoals bij deze jongens. Afgelopen winter stonden ze op een vlonder midden in een ijskoud meer toen hun bootje wegdreef.
Ik ga echt zowat dood! Mevrouw, wilt u 1-1-2 bellen!
Ja, en uiteindelijk moest de politie ze redden. We moeten wel heel erg goed nagaan dat wij een voorbeeldfunctie hebben. Dus dat er jongere kids kijken en die heel beïnvloedbaar zijn... om ook hetzelfde te gaan doen. Daar moeten we heel erg mee oppassen. Hee man.Welkom. Dank je wel. Vindt Daan Sip ook. Hij begeleidt verschillende YouTubesterren. Moeten bekende YouTubers meer nadenken over dat heel veel kinderen naar hun filmpjes kijken? Het is belangrijk om dat altijd in je achterhoofd te houden. Ik denk alles wat je doet daar kijken heel veel kinderen naar...en die zijn geneigd om zoiets na te gaan doen. De enige manier waarop je uiteindelijk echt respect krijgt... is als je zelf blijft nadenken over wat je doet. Iemand nadoen die iets heel doms doet dat gaat het niet worden. Maar of je nu de vicepremier, Streetlab of Ponkers spreekt...allemaal vinden ze YouTube vooral heel leuk. En hoe je wel views krijgt zonder gevaar... Streetlab heeft wel een paar tips voor je. Tip 1. Belangrijk is dat je vrienden om je heen verzamelt die dezelfde interesses hebben in filmpjes maken. Soms kun je heel enthousiast zijn over een idee...
maar denk er eerst goed over na zodat je er geen spijt van krijgt...Film heel veel, maar zet niet gelijk alles op internet. En de laatste: tip 4. Zorg dat iedereen die in het filmpje voorkomt...de lol ervan inziet, en dan komt het allemaal goed.

De voorbeeldfunctie van vloggers op YouTube

Om zoveel mogelijk views te krijgen op YouTube gaan sommige vloggers wel heel ver. Ze halen gevaarlijke stunts uit die vervolgens veel bekeken worden, vooral door kinderen die dat allemaal erg stoer vinden. Bijvoorbeeld de Brabantse vlogger Willem Vink (18). Hij sprong samen met een vriend op een trein en reed vervolgens een stukje mee. Heel gevaarlijk! Wat vinden de jongens van Streetlab en Ponkers van deze acties? En hebben vloggers een voorbeeldfunctie?

Hoever kun je gaan om beroemd te worden op YouTube?

Hmm. Ja, sorry hoor. Ik eet niet zo netjes. Zie je die kruimels die ik achterlaat? Maar kruimels laat ik niet alleen in de echte wereld achter, ook in de wereld van het internet. Iedere keer als je je telefoon, tv of computer gebruikt, laat je een digitale kruimel achter. 
Geweldig natuurlijk wat je allemaal kunt met digitale apparaten, maar telkens laat je weer wat kruimeltjes informatie over jezelf achter. Zoals hoeveel geld ik uitgeef, welke apparaten ik gebruik, aan wie ik een mailtje stuur. Wie m'n vrienden zijn. Waar ik naar zoek op internet. Waar ik naartoe reis. Wat mijn hobby's zijn. Waar ik vakantiefoto's heb gemaakt. Welk soort films ik graag kijk. Met wie ik chat. Welke games ik speel. En wat voor soort speler ik ben. En via mijn telefoon wordt mijn locatie bijgehouden. Zo laat je, vaak zonder dat je 't door hebt, overal informatiekruimels over jezelf achter. 
Hoog tijd om te kijken wat ik allemaal van mezelf op internet heb achtergelaten. Hier in Zeist zit een recherchebureau en die kunnen precies zien wie je bent, waar je woont, met wie je omgaat, en dan hoeven ze niet met een verrekijker in de bosjes voor je huis te gaan liggen. Het enige wat ze van je nodig hebben is een naam en met een telefoonnummer erbij is 't helemaal makkelijk om alles van je te weten te komen. 
Hee, Marloes. Hai. Ik ben Sosha. En m'n telefoonnummer is 06... Met deze gegevens kan je informatie over mij opsporen? Dat klopt. Met je naam en telefoonnummer kan ik online van alles over je vinden. Maar is dat informatie waar iedereen bij kan of alleen de politie? Je moet je voorstellen dat alle informatie die jij op internet achterlaat, dus op Instagram, Facebook of iets dergelijks, dat komt in een grote database terecht. Dat moet je zien als een grote computer. En die informatie is vrij. Dus als iemand je tagt of een berichtje stuurt, komt dat online. En alle informatie is open, daar heb ik geen speciale opsporingsbevoegdheid voor nodig. Oeh, met een beetje internetspeurwerk weet je alles van mij? Jazeker. Geef me een paar dagen, dan weet ik precies wie Sosha is. Oké!

Whoo. Ik vind 't eng. Huh? Oh man, wat is dit scary, zeg. Haha!

Ik sta nog steeds met m'n oren te klapperen. Dit rapport kreeg ik drie dagen geleden binnen en wat daarin stond was echt bizar. Hier staan allemaal dingen in over mij, hoe ik eruit zag als klein meisje, waar ik heen ging op vakantie, dat ik van pizza houd. Wie m'n familie is, wie m'n vrienden zijn. Blijkbaar is dit allemaal op het internet te vinden. Maar als ik 't op tv moet laten zien vind ik 't weer te privé. En dat is gek, want blijkbaar denk ik er niet genoeg over na dat alles wat ik op internet zet voor iedereen openbaar is. 

Sosha Duysker. Bang voor spinnen en clowns. Koopt voor 54 euro aan boodschappen per week. Eet veel chocola. Gaat vier keer per jaar naar de dokter. Toch best scary, dat iedereen alles over je te weten kan komen.
Sommige kruimels kan iedereen zien. Andere kruimels kunnen alleen de bedrijven zien waar je ze hebt achtergelaten. Bijvoorbeeld bij een webshop. Die kruimels zijn van die bedrijven, maar omdat je soms niet door hebt, is dat bedrijven deze kruimels met elkaar delen, en zelfs verkopen. 
Het kan ook best handig zijn als bedrijven wat van je weten. Dan weten ze welke reclame ze naar wie moeten sturen. Als ze weten dat je 10 jaar oud bent laten ze geen autoreclames zien, maar speelgoedreclames. De supermarkt weet wie er in de buurt woont en dat er volgend jaar 20 kinderen snoep komen kopen. De apps op je tv weten welke films je leuk vindt. En de webshops weten welke boeken je waarschijnlijk wil kopen of van welke kleren je houdt.
Remco. Jij adviseert scholen over het veilig gebruik van internet. Wat is er zo erg aan het feit dat bedrijven digitale kruimels van je verzamelen? Dat is toch heel handig? Het is heel handig én het kan heel irritant zijn. Handig omdat bedrijven je beter kunnen helpen als ze meer van je weten. Irritant als bedrijven al die kruimels samenvoegen en daar een plaatje van maken waarvan jij zegt: Dat ben ik helemaal niet. Of: ik vind het niet fijn dat je dat van me weet. In feite maken ze een digitale Sosha. Je kunt heel moeilijk controle uitoefenen op dat plaatje dat van jou wordt gemaakt, op die digitale Sosha. Ze plakken een etiket op jou en het is moeilijk daar vanaf te komen. 
Al die informatie wordt op miljoenen computers opgeslagen en daar worden altijd kopieën van gemaakt. Ook al verwijder je iets, er zwerft altijd wel een kopie rond. Kortom, iets op internet blijft er voor altijd op staan.

Het is toch wel goed om je te realiseren wat bedrijven en overheden nu al van je weten. En dat wordt in de toekomst alleen maar meer, en meer, en meer….
‘De laatste tijd voel ik me niet zo goed.Ik zie 't al. Jij bent niet lid van een sportschool. En je hebt nog nooit gymschoenen gekocht.’
‘SDO! Go go go! SDO! Mag ik van u één kaartje voor de wedstrijd?Het spijt me. Je komt hier niet in. Hoezo niet? Als ik zie hoe agressief jij spelletjes speelt op de computer, kun je 't vergeten. Vertrek maar.’
‘Hallo, mag ik één kaartje voor het vrijzwemmen alstublieft? Natuurlijk. Uw naam is? Sosha Duysker. Ik zie dat u zwemmerseczeem heeft. Dan mogen we u niet binnenlaten. Dat was twee jaar geleden! Sorry, het mag echt niet.’
‘Hee man. Hee, goeiedag. Momentje alsjeblieft. Je hebt niet genoeg volgers. Niet populair genoeg, ik kan je niet binnenlaten. Pardon hè.’
‘Je cv is dik in orde voor deze baan. Mooi. Indrukwekkend zelfs. Maar als ik zo een beetje online kijk, zie ik dat jij veel van feestjes houdt. Helaas past jouw profiel niet bij ons bedrijf.’ 

Als dit het toekomstbeeld is, vind ik 't niet zo fijn dat iedereen zo makkelijk bij m'n gegevens kan. Misschien moet ik me beter beschermen. Heb je wat tips voor me? Kijk goed naar je locatiegegevens. Hoeven niet altijd op aan. Oke. Tip 2. Denk goed na over de spelletjes die je downloadt en speelt. Heel veel spelletjes zijn gratis. Ja. En als het spelletje gratis is, dan betaal je toch. Je betaalt met de kruimels die je achterlaat. Die verkopen ze weer aan andere bedrijven die dan weten: Als zij naar YouTube gaat, dan moeten we die advertentie laten zien. En is er nog een laatste tip? Als een app aan jou vraagt: Mag ik je camera gebruiken? Ja, dat gebeurt inderdaad heel vaak. Ja, dan moet je daar niet altijd 'ja' tegen zeggen. Want zonder dat je dat misschien goed door hebt, zeg je daarmee vaak ook dat je akkoord gaat om alle beelden met dat bedrijf te delen. Dat zijn in ieder geval hele goede tips. Maar er blijft heel veel over waar je niks aan kan doen. Misschien toch maar stoppen met dat hele internet, telefoon, ik ben er moe van. Weg. O nee! Ah nee, wat doe ik? Zo ver had je niet hoeven gaan.

Wat staat er over jou op het internet?

Het Klokhuis informeert kinderen van acht tot veertien over de wereld om hen heen, in de breedste zin van het woord. 

Het Klokhuis

Programmalogo's

Iedere keer als je je telefoon, tv of computer gebruikt, laat je een digitaal voetspoor achter. Online is veel informatie over ons te vinden, en als iets eenmaal online staat, is het lastig echt te verwijderen. Ook is het niet altijd fijn dat bedrijven veel over jou weten.

Online laat je kruimels achter

Hee, hallo daar! Ik ben Sosha en ik ga jullie wat vertellen over films. Want films kijken, dat vindt iedereen natuurlijk superleuk. Mag ik één kaartje voor Zaal 1? Lekker in de bioscoop, op de bank, in bed of eh... Om sommige films moet je keihard lachen. Of ze zijn superspannend. Soms moet je er zelfs om huilen. Ik trouwens nooit, hoor. Maar voordat je een film kunt kijken, moet de film natuurlijk gemaakt worden. Dat is nog een hele klus zoals je hier ziet. Ik ga je laten zien wat er allemaal moet gebeuren om een film te maken.
Elke film is anders. Er zijn animatiefilms: die zijn soms getekend, soms met poppen, of in de computer gemaakt zoals Finding Nemo. Actie! En er zijn films waarin acteurs of YouTubesterren spelen, zoals de film van Dylan Haegens. Soms maken ze van een boek een film, zoals bij Mees Kees Langs de Lijn. En soms is een film in het echt gebeurd. Dat noem je een documentaire, zoals De Nieuwe Wildernis.

Hoe verschillend al die films ook zijn, ze hebben allemaal een verhaal. Elk verhaal heeft een begin, een midden en een eind. Aan het begin van het verhaal heeft iemand iets dat hij of zij heel graag wil. In het midden van het verhaal gaat er een heleboel mis en aan het eind van het verhaal bereikt de hoofdpersoon vaak toch wat hij wil. Dat noemen we een happy end. Eigenlijk gaan alle filmverhalen zo. Een grote wens aan het begin, een midden met heel veel tegenslagen en een eind waarin de wens toch in vervulling gaat. 
Laten we eens kijken naar Mees Kees Langs de Lijn. Meester Kees heeft als coach de wens om de klas zo goed mogelijk voor te bereiden op een voetbaltoernooi. Maar er gaan dingen mis. Meester Kees moet voor zijn zieke moeder zorgen en kan de klas niet meer coachen. Uiteindelijk is Kees er toch bij en wordt het doel bereikt. De klas speelt supergoed op het toernooi. 
Nog iets wat je in bijna alle films ziet: acteurs. Acteurs zijn de mensen die spelen in films. 100% Coco is bijvoorbeeld niet echt. Coco wordt namelijk gespeeld door de actrice Nola Kemper. Dus Nola doet alsof ze bang, vrolijk of verdrietig is. Acteurs kunnen spelen met hun stem, met hun gezicht en met hun lichaam. Als de acteurs heel goed kunnen spelen, dan geloof je dat wat ze meemaken echt is. En dan ga je helemaal mee in de film. Coco, kijk uit! Dit is een stukje uit de film Superjuffie, maar eigenlijk zag dit er zo uit. Daar staat de cameraman en hij neemt de beelden van de film op met deze enorme camera. Waar de camera staat is heel belangrijk. Als de camera laag staat en iemand van onderaf gefilmd wordt, dan lijkt diegene ineens heel groot en belangrijk, zoals hier. En als de camera van hoog naar beneden filmt, dan lijkt iemand juist heel erg onbelangrijk of een beetje bang. Kijk hier maar weer.
Hallo? Ja, dat is beter. En als laatste, heel belangrijk, het geluid. Zonder geluid snap je niks van de film. Natuurlijk hoor je de acteurs die met elkaar praten, maar wat ook belangrijk is: de muziek. Luister maar eens wat voor een verschil muziek kan maken. Oeh, wat spannend. En dat komt vooral door de muziek. Luister maar, dan komt nu hetzelfde stukje nog een keer, maar dan met andere muziek. Zie je wel? Nu is het niet meer spannend, maar juist grappig. 

Dus: acteurs, verhaal, camera, geluid. Dat zijn allemaal dingen waar je op kunt letten als je een film aan het kijken bent. De filmmakers doen hun uiterste best om al die onderdelen zo goed mogelijk te maken, want alleen dan kun jij je als kijker echt inleven in die film. En dat is natuurlijk het allerleukste wat er is. Oh Dummie, gekkerd!

Zoveel te zien

Hoe verschillend films ook zijn, bijna elke film heeft een verhaal, acteurs, camerawerk en geluid. Al die onderdelen zorgen ervoor dat jij je goed kan inleven in een film.

Waar kan je op letten bij het kijken van een film of video?

Dit is de redactie van het NOS Jeugdjournaal. Hier zijn ze 7 dagen per week, 365 dagen per jaar bezig met het nieuws. En ik ben op zoek naar... deze man. Joris Marseille.
Hee, Joris. Hee, goeiemorgen. Ik loop vandaag een dagje met je mee. Gezellig. Wat gaan we doen? Heel veel. En het leuke is dat je van tevoren niet weet wat je gaat doen omdat het nieuws is. De ochtenduitzending is al geweest en het is nu... even kijken. Precies half 11. Redactievergadering. Mag ik mee? Ja. 
De herdenking van de watersnoodramp. Welmoed, dat is iets voor jou. Ja. 
Elke dag komt de redactie van het NOS Jeugdjournaal hier bijeen om te bespreken wat voor nieuws er allemaal is en welke onderwerpen in de uitzending moeten komen.
Hoe komen jullie eigenlijk aan al dat nieuws?
Er is gewoon heel veel nieuws in de hele wereld. We zijn aangesloten bij persbureaus. Die sturen ons filmpjes. We werken samen met 't NOS Journaal, die verzamelen ook nieuws. En kinderen sturen ons nieuws via de app of ze mailen ons. Dus ja, op allerlei manieren. 
Hoe weet je nou of nieuws echt waar is of nep?
We willen dat al het nieuws gecontroleerd wordt. Dus komt er iets binnen, dan ga je bellen, uitzoeken of het klopt. En als je verschillende bronnen hebt dan weet je dat het ook echt klopt. Zonder controle mag het niet in het Jeugdjournaal.
Vandaag is Jochem de eindredacteur. Hij bepaalt wat er in het Jeugdjournaal komt, wie dat gaat maken en hoe. En Joris zit hier ook te werken. Wat ben je aan het doen?
Nu teksten aan het schrijven en de hele dag het nieuws in de gaten aan het houden. Als presentator moet je wel weten waar je het over hebt. 
Jij komt dus niet gewoon een half uurtje voor de uitzending binnen, kopje koffie, je gaat zitten en dan presenteer je de boel? Je bent al aan het werk? Ja.
Wat doe jij zoal als internetredacteur? Ik zorg ervoor dat je steeds het laatste nieuws kunt lezen op de site en in de app. Het nieuws gaat natuurlijk de hele dag door en dat kun je vinden op onze site.
Ik zie hier allemaal YouTube- filmpjes. Welke doen het echt goed?
Welke zijn het beste bekeken? Eentje die heel goed bekeken is, is Russell die een populaire dansmove heeft bedacht. Maar ook over het leven van de prinsesjes. Hoe hun leven eruitziet.
Dit is de grafische afdeling. Daar wordt de vormgeving gemaakt. Zoals vanavond staat Joris in de uitzending en hebben we naast hem allerlei informatie in de schermen.
Het is niet alleen belangrijk dat we dingen vertellen, maar ook het beeld is belangrijk. Dat maakt alles extra duidelijk en de informatie komt beter over.
Deze persoon kennen we allemaal. Gerrit Hiemstra, de weerman van het Journaal. Hier wordt ook het weerbericht gemaakt voor 't Jeugdjournaal, toch? Zeker, dat doen we elke dag. Is er een groot verschil tussen het weerbericht van het Journaal en het Jeugdjournaal?
Nee, niet echt. Het ziet er alleen iets anders uit. Dit is Nederland. Dat ligt 'n beetje plat alsof we eroverheen vliegen. En dan kunnen we dat aanpassen. 
Als ik wil dat er in Amstelveen natte sneeuw gaat vallen, dan maak ik daar gewoon een symbooltje van met natte sneeuw. O ja, nu regent het en nattesneeuwt het. Dat kan natuurlijk allebei.
In Hilversum werken ze aan de uitzending. En ik ben nu in Zeeland. Door 't hele land zijn verslaggevers op pad om reportages te maken. Die worden dezelfde avond nog uitgezonden. En vandaag mag ik mee op reportage met deze dame: Welmoed. Ze is in Zeeland omdat ze een reportage maakt over de herdenking van de watersnoodramp.
Oke, Welmoed. Het zit erop, he? Het draaien. Nee, nog niet. We gaan naar de volgende locatie. Je gaat niet naar Hilversum? Nee, we gaan nog naar een andere locatie met Ezra en z'n oma. En dan hier monteren.
Ik durf het bijna niet te vragen, maar staat alles er nu op? Of moet je weer naar een locatie? Nee, nu gaan we nog één keer terug. En daar gaan ze nog een onderdeel van de herdenking doen speciaal voor kinderen.
Misschien één shotje dat je ziet wat ze aan het doen zijn, van boven?
Ja, oke. Ik heb het, Welmoed. We kunnen terug. Oke, dan gaan we. 
Het staat erop. We gaan naar Hilversum. Nee, naar de bus. O, naar de bus.
Heb je dit nou al voorbereid? Of ben je gewoon vanochtend met de bus aangekomen en begonnen?
Je moet mensen zoeken die iets willen vertellen. We willen er een kind met een oma bij. Dat kan niet op de dag zelf. Dat hebben ze op de redactie voorbereid. Wij komen dan aan en ontmoeten hun. Wel zo handig.
Hoe zorg je er nou voor dat je reportage in Hilversum komt?
Eigenlijk is dat heel simpel. Roel?
Internet. We sturen alles via internet. Had ik kunnen weten, he? En als internet 't niet doet? Er staat een satelliet op het dak. Die klappen we open en dan hebben we altijd overal verbinding. Dus het komt altijd in Hilversum. Als het goed is. Dan moet je het eerst afmaken. Eerst afmaken. Ja, ja, ja.
Straks is de uitzending van het NOS Jeugdjournaal. Hier in deze studio en ik mag achter de schermen meekijken. Moet je omhoog kijken hoeveel lampen hier hangen. Zal ik je mee achter de schermen nemen? Ja, is goed.
Kijk... Achter de schermen.
Er staan allemaal een soort nummertjes op de grond. Waarom is dat? Op die plekken moeten we staan. Dan kunnen ze met de lampen je in het goede licht zetten. Dan weet de camera waar je staat. Naast de studio zitten nog veel meer mensen in de regieruimte. Technici voor het licht en geluid. En kijk, daar zit Helen, de regisseur. En Jochem, de eindredacteur. En die kan Joris ook horen met een heel klein oortje. Ze kunnen met hem praten. Dus als hij iets moet doen of een tekst verandert opeens, dan hoort hij dat.
Hee, Roy. Hoi Joris. Roy doet mijn make-up. En waarom is dat? Nou, mannen én vrouwen moeten make-up want de lampen in de studio zijn heel fel. En als je geen make-up op hebt, dan ga je glimmen en zo. Dat ziet er niet uit. 
Ik begin het nu wel te voelen, hoor. Hier zijn de verslaggevers nog bezig met de laatste nieuwsitems. Er wordt gemonteerd en je voelt ook die spanning een beetje stijgen. Het is nog een uurtje voordat we de studio induiken. En Joris is nu hardop z'n teksten aan het oefenen. De politie heeft in Limburg, Noord-Brabant en Gelderland invallen gedaan.
Het is nu tussen half zeven en zeven uur. En de hele uitzending wordt nu gerepeteerd. Zodat de uitzending er lekker inzit. Zo meteen moeten ze live en dan moet alles kloppen. 
Vijf, vier, drie, twee, een, live. We gaan naar camera drie met de datum. We zijn begonnen. We zijn live. Dit is het Jeugdjournaal nu op tv.
Dat was het. Het zit er alweer op. Het vliegt voorbij, he? Gaat snel, he?
Ik vond het zo leuk om eens achter de schermen te kijken bij het NOS Jeugdjournaal. Echt een droom die uitkwam. Leuk dat je er was. Nu moet je ook bij ons komen kijken. Afgesproken. Bij het Klokhuis. Zie je daar, man. Doei.

Hoe wordt het Jeugdjournaal gemaakt?

Het Jeugdjournaal maakt dagelijks een journaal met nieuws voor kinderen. Eva loopt een dagje mee met de verslaggever die een reportage maakt en kijkt achter de schermen met presentator Joris.

Mee op reportage en een kijkje achter de schermen

Ik vind dit dus echt ongelooflijk, hoe zo’n klein minicameraatje zulke mooie foto’s kan maken. Maar hoe doet zo’n minicameraatje dat? Ik heb de telefoon even uit elkaar gehaald en hier zit ie dus, die minicamera. Deze komt uit een andere telefoon en dit is dus alles: een complete camera ter grootte van een bosbes. En met dit hele kleine stekkertje is die camera verbonden met je telefoon. Maar wat zit er nou precies in dat minicameraatje? Ik ga hem uit elkaar halen. 

Allereerst zie je een pakketje lenzen. En die zit in dit beweegbare houdertje. Want dat pakketje moet namelijk heen en weer kunnen bewegen in dat houdertje om automatisch scherp te kunnen stellen. En dat bewegen dat gebeurt via deze balletjes. Superklein, dat zijn kogellagertjes en die lens die beweegt als het ware over die kogellagertjes heen en weer om het beeld scherp te kunnen krijgen op de sensor en die zit dan weer helemaal hier onderin dat houdertje. De lens zelf bestaat uit een aantal lensjes die op een hele slimme manier op elkaar zijn gestapeld. Kijk en daartussen liggen dan spacers, dat zijn deze kleine ringetjes, en die zorgen ervoor dat de afstand tussen de lenzen precies goed blijft. Want gebruik je namelijk maar een lens, bijvoorbeeld deze, de groothoeklens, dan zie je dus dat je een heel raar vertekend beeld krijgt. En datzelfde geldt voor bijvoorbeeld alleen de telelens. Dus de ideale lens bestaat uit een combinatie van lenzen. 

Het beeld wordt uiteindelijk via de lens op dit lichtgevoelige plaatje geprojecteerd, dat is de sensor. Dit sensor die bestaat uit lichtgevoelige puntjes, oftewel pixels. En die zijn op een hele slimme manier gerangschikt in de kleuren groen, blauw en rood. En die pixels zetten dus het licht om in elektrische signaaltjes waarmee je dan dus weer de software van je telefoon daar een paatje van kan maken. En hoe meer van die pixels er op dit sensortje zitten, hoe scherper die foto uiteindelijk wordt. En die scherpte wordt aangeduid in megapixels. 1 megapixel is 1 miljoen pixels. Nou, deze telefoon heeft een cameraatje van 8 megapixel, dus dat betekent 8 miljoen pixels op dit hele kleine plaatje. Is toch bizar? 

Met het beeld dat van de lens komt kan de software in je telefoon allerlei grappen uithalen. Je kan bijvoorbeeld filters toevoegen of andere toepassingen om de foto helemaal in de sfeer te maken zoals jij dat wil. Maar dat gebeurt allemaal in het computertje van je telefoon en dat heeft dus niks meer te maken met je camera. Ik vind het echt ongelooflijk wat zo’n piepklein cameraatje allemaal kan. En je vraagt je eigenlijk af waarom we tegenwoordig nog met zo’n enorm backbeest lopen te sjouwen toch? Ja.

Hoe werkt een smartphonecamera?

Iedereen heeft tegenwoordig een supergoed fototoestel in z’n broekzak. De camera op je smartphone is superklein, maar kan hele mooie en scherpe foto’s maken. Janouk haalt een smartphonecamera uit elkaar en legt uit wat het verschil is tussen een lens en een sensor.

Een piepkleine camera met superveel pixels

Nieuwtjes op je tijdlijn die heel echt lijken...maar waar niets van klopt. 'Haaien in overstroomde straten'. 'Angela Merkel is de dochter van Adolf Hitler'. Hartstikke nep. Of verhalen in Snapchat, van zogenaamde nieuwsorganisaties. 'De aarde heeft nieuwe buurplaneten'.
Verwarrend. En social media worden hierdoor onbetrouwbaar. Politieke leiders uit Europa vinden dat de bedrijven veel strenger moeten optreden tegen de makers van nepnieuws. NOS internetexpert Nando Kasteleijn weet wel waarom er zoveel nepnieuwtjes zijn. Omdat er heel goed aan te verdienen is. Als je grote artikelen maakt, met sprekende koppen die tot de verbeelding spreken, gaan mensen er eerder op klikken. Zeker nieuws dat niet klopt. Dan denk je: Hee, wat is dit? Dan ga je daar toch op klikken. En dan verdient degene waarvan de site is daar geld aan. Het kan best lastig zijn om echt van nep te onderscheiden. Daarom even een testje. Een beer die schilderijen maakt met zijn achterwerk... Is het echt of nep? Een adelaar die een baby meesleurt. Is het echt of nep? Een stuntman die een stukje vliegt met zelfgemaakte vleugels... Is het echt of nep? Je kunt altijd kijken: waar staat het nog meer?	Zie ik het staan bij de NOS. Of in Amerika bij CNN of andere nieuwsorganisaties waarvan je weet dat ze het goed checken. En probeer zeker te weten dat het klopt. En zelf ook nadenken van: He, wat staat hier? En kan dit kloppen? Of moet ik dit met een korreltje zout nemen?	Dan nu even de antwoorden. Alleen de beer was echt. Veel mensen worden door nepnieuws op het verkeerde been gezet. En dat is niet alleen vervelend. Politici zijn ook bang dat mensen beïnvloed raken. Dat ze bijvoorbeeld bij verkiezingen hun stem laten afhangen van verkeerde informatie. 'Paus verbiedt katholieken om op Hillary Clinton te stemmen'. Social media-sites proberen er al iets aan te doen. Facebook en Google proberen echt nieuws van nepnieuws te onderscheiden. Door samen te werken met nieuwsorganisaties in Amerika en Europa die het nieuws gaan checken. En als ze ontdekken dat het niet klopt, dat erbij te zetten. Zo ver is het nog niet. Er wordt nog aan gewerkt.

Wat is nepnieuws?

Het NOS Jeugdjournaal is een nieuwsprogramma van de NOS met het laatste nieuws voor kinderen van 9 t/m 12 jaar. Er is dagelijks een ochtenduitzending.

NOS Jeugdjournaal

Jeugdjournaal

Het laatste nieuws van NOS Jeugdjournaal

Op Facebook en Snapchat kom je vaak berichten tegen die op echt nieuws lijken, maar waar niets van klopt: nepnieuws. Verwarrend, want als mensen nepnieuws geloven, laten ze bij bijvoorbeeld verkiezingen hun stem afhangen van verkeerde informatie. Het is daarom belangrijk om altijd te checken hoe betrouwbaar de bron is.

Verzonnen berichten op social media

Heerlijk, een kopje thee met een koekie erbij. Het liefst een chocoladekoekje maar spritsen vind ik ook heel lekker. Veel sites die ik bezoek vragen ook of ik cookies wil. En wat dat dan weer voor cookies zijn… Als ik sites bezoek zie ik boven of onderin het scherm ‘wij maken gebruik van cookies’. Dat is een computerprogrammaatje wat op je computer komt dat verklikt aan de website die je bezoekt bijvoorbeeld hoe oud je bent, welke taal je spreekt of waar je woont. Als een cookie op je computer staat houdt ie alles over je bij, ook wat je leuk vindt. Als ik bijvoorbeeld gek ben op kleren en je bezoekt een aantal sites omdat je iets zoekt komen cookies daar ineens tussen met reclames, filmpjes of informatie over kleding. Ook al ben je daar niet naar op zoek, cookies weten dat je kleding heel leuk vindt dus die brengen het even onder je aandacht. Je zal het maar vergeten. Je hoeft dus zelf niet meer te zoeken, dat doen cookies voor je. Of je het nou wil of niet. Cookies onthouden ook je wachtwoord. Als je de volgende keer die ene site opent hoef je niet opnieuw je gebruikersnaam en wachtwoord in te vullen, je bent direct binnen. Kan heel handig zijn. Maar een website moet je eerst om toestemming vragen. Ja ik accepteer cookies. En je mag altijd weigeren. Want een cookie die alles over je weet kan ook heel irritant zijn, het voelt alsof er altijd iemand over je schouder met je meekijkt en alles over je weet. En dat is eigenlijk ook zo. Dus accepteer zo veel cookies als je wil maar weet wel dat het allemaal kleine verklikkertjes zijn.

Wat zijn cookies?

Veel websites op internet maken gebruik van cookies. Zo’n cookie komt op jouw computer te staan en onthoudt waar je bent geweest en wat je leuk vindt. Dat kan heel handig zijn, maar het kan ook irritant zijn om overal dezelfde reclames tegen te komen bijvoorbeeld.

Kleine verklikkertjes die onthouden wat je doet op internet

Als je griep hebt ben je besmet door een virus. Je hebt koorts, je hoest, pijn in je keel, een verstopte neus, je bent dan niet helemaal jezelf. Een computer kan ook een virus krijgen. Bepaalde knoppen doen het niet, je kan niet in je facebook komen, of je computer loopt vast of nog erger; je bent ineens alles kwijt. Maar wat is een computervirus eigenlijk? Een virus is een klein computerprogrammaatje dat speciaal gemaakt is door internetcriminelen om je computer te beschadigingen, in de war te brengen of dingen te jatten. Virussen verspreiden zich supersnel over het internet van computer naar computer. Ze zijn zo gemaakt dat ze als inbrekertjes je computer in willen kruipen. Ze kunnen zich vermommen als een leuk filmpje of ze verstoppen zich in een mailtje. Zelfs in een berichtje van je beste vriend of vriendin. Sommige virussen stelen je foto’s, andere je wachtwoorden en weer andere virussen zetten stiekem je webcam aan zonder dat je het in de gaten hebt of ze maken dingen stuk. Je computer wordt dus zonder dat je het weet overgenomen, onbestuurbaar dus. Gelukkig bestaan er virusscanners die deze sluwe inbrekers tegen proberen te houden. Alles wat je computer binnen wil komen wordt gescand op virussen. Je kunt het eigenlijk vergelijken met  hoe mensen en pakketjes worden gescand op een vliegveld. Bevat een mailtje een virus, dan wordt ie meteen vernietigd. Hatsjoe! Nou geen computervirus, maar wel een menselijk virus denk ik.

Wat is een computervirus?

Een computervirus kan je computer beschadigen. Een virus kan verstopt zitten in een filmpje of een mailtje en kan bijvoorbeeld je gegevens stelen of je webcam aanzetten. Gelukkig zijn er speciale virusscanners die virussen opsporen en onschadelijk maken.

Een gevaarlijk computerprogrammaatje

Algoritme? Wat is dat? Stel: Je hebt een ingewikkeld probleem, en dat wil je graag oplossen. “Ehm...” Maar je weet niet hoe. “Nee.” Je doet dus maar wat. Beetje draaien. Daar heb je dus helemaal niets aan. “Nee, echt niet.” Om dit probleem op te lossen heb je een algoritme nodig. “Een wat?” Een algoritme is een formule die bestaat uit een setje regels die je in een vaste volgorde af moet werken. “O! Zeg dat dan!” Bijvoorbeeld: Als je een cadeau inpakt moet je vaste stappen volgen. Stap 1: knippen. Stap 2: vouwen. Stap 3: plakken. “Hier! Dat had je nou niet moeten doen.” Als je deze stappen in de verkeerde volgorde uitvoert dan heb je er niets aan. “Nou, bedankt, he! Not!” Hoe moeilijker het probleem, hoe langer en uitgebreider een algoritme is. ”Poeh, hee!” Zoekmachines laten de computer algoritmes uitvoeren. Daarin zit bijvoorbeeld een regel over locatie. Als je een pizzeria zoekt, krijg je resultaten in de buurt en niet aan de andere kant van de wereld. “O, handig!” En zo zijn er nog veel meer regels. Als een voetbalcoach zoekt op het woord 'fluit' dan krijgt hij waarschijnlijk dit te zien. Je kleine zusje krijgt dit. En je grote zus vindt misschien weer iets heel anders. “Hihihi!” Want dankzij een regeltje over je zoekgeschiedenis weet het algoritme waar jij interesse in hebt. O ja, en dit probleem, hoe pakken we dat nu aan?
“O, zit dat zo!” Twee keer links, naar boven...Gelukkig heeft het algoritme van de zoekmachine het algoritme voor het oplossen van de kubus zo voor je gevonden. Tada! 


Wat is een algoritme?

Een Rubiks kubus los je op door de juiste blokjes in de juiste volgorde te draaien. Een algoritme eigenlijk! Zoekmachines op internet werken met algoritmes om voor jou de beste resultaten te krijgen.

Regels in de juiste volgorde

Ah moet je zien. Was ik net geboren. Of deze, een jaar of een. En hier, met mijn moeder. Is toch leuk om die foto’s aan mensen te kunnen laten zien. Maar het is een gedoe om de hele tijd een fotoalbum mee te zeulen. Gelukkig heb ik deze foto’s ook digitaal op een usb-stick staan. Maar als ik die vergeet kan ik nog geen foto’s laten zien. Daarom bewaar ik mijn foto’s in de cloud. Ja, je hoort het goed ja. In de cloud. Dat is geen echte wolk natuurlijk maar dat heet zo omdat je digitale foto’s net als wolken niet kunt aanraken en overal kunnen zijn. Mijn foto’s worden bewaard ergens op een supercomputer in de wereld. Het kunnen ook verschillende supercomputers tegelijk zijn in China of Amerika, Frankrijk of in Nederland. Het kan overal zijn. Dat maakt ook niet uit want alles wat je in de cloud opslaat, muziek, documenten, filmpjes of foto’s daar kan je altijd bij, waar je ook bent. Thuis, bij vrienden of op vakantie in China. Ook op elk apparaat. Je tablet, smartphone of de computer van iemand anders. Heb je natuurlijk wel een internetverbinding nodig. Eigenlijk is internet een grote cloud informatie, neem Youtube of Facebook. Je kunt er altijd overal bij. Hoe dan ook, mijn foto’s zijn alleen voor mij toegankelijk, dan moet je eerst mijn wachtwoord voor weten om toegang te krijgen tot mijn digitale fotoalbum. Ach die was ik vergeten. Helemaal in de wolken. Nouja, in de cloud dan.

Wat is de cloud?

Al je foto’s, filmpjes en documenten kun je tegenwoordig bewaren in de cloud. Ze staan dan niet op je eigen computer, maar op een van de vele supercomputers ergens ter wereld. En toch kun je er altijd en overal bij.

Een virtuele opslagplaats

Hoi Lucas. Tijn! Hallo. O, je bent al bezig.Ja. Hallo.
Tijn heeft EEN doel: De nieuwe YouTube-ster worden. Drol! Op zijn kanaal Gamersxl100 maakt hij filmpjes in en om het huis. Hij filmt en monteert alles zelf. Whooeh! Dit is een statief. Dit heb je ook gekocht? Het is eigenlijk een selfiestick met een dingetje. Tweedehands. Dan pak je de touwtjes. Je maakt ze even lang. Ik ben nu met Lucas het statief aan het uitproberen. Oh-oh. Het gaat schuin. Ja.
En dit is Dylan Haegens. EEN van de grootste Youtube-sterren van Nederland. Dit is ons appartementje. Schatje toch! Wat? Zijn comedyfilmpjes zijn in totaal al meer dan 130 miljoen keer bekeken. Hij bedenkt top tiens, zoals deze over uit de klas worden gestuurd. Dylan?
Eruit! Wij zijn bij de opnames van de top 10 dromen.
Alles klaar? Ja. Actie. Dylan, is dit een beetje hoe het normaal gaat? Ja. Dit is wel een beetje hoe het gaat, ja. Haha. Hoe zorg je dan dat het er best wel goed en gelikt uitziet? Gewoon echt vooral licht. We kijken daar heel goed naar. Hoe we het licht goed neerzetten. En de cameraman is belangrijk. Maar hij moet wel omgedraaid zijn. Want? Dan heb je beter licht. Want het licht komt van die kant. Doe maar. Ik wil steeds betere kwaliteit leveren. Als je slechte kwaliteit biedt gaan mensen zich niet abonneren op je. 170 abonnees kijken naar Tijns YouTubekanaal. En zijn nieuwste video is 1 keer bekeken in 2 minuten tijd. Wel jammer. Normaal zijn ze er eerder bij. Misschien zijn ze voetballen of zo. Ja. Haha. 	Je ziet dat de ogen rood zijn. Ze gloeien. Het lijkt mij heel gaaf om er je brood mee te kunnen verdienen. Dat lijkt mij wel een droom die uitkomt. Net als Tijn hebben veel kinderen een YouTube-droom. Het is waanzinnig populair. Iedere minuut wordt er 400 uur aan materiaal ge-upload. YouTube maakt het mogelijk om van onbekend naar mega-beroemd te groeien. Zo ging het ook met Dylan.
Hij begon door met de camera van zijn opa filmpjes online te zetten. Ik zie het wel. Hoi. En nu is hij niet meer weg te denken van YouTube. De Hitkrant. Dylans kanaal is zo'n succes dat hij nu zijn eigen merchandise heeft. En elke dag krijgt hij stapels brieven van fans. Ja, dat is hem.
En daar hoopt Tijn ook op, met zijn YouTube-kanaal. O, dit is best knap gedaan. Hij edit wel echt goed. Lekker snel geedit. Je ziet dat hij het kan. En hij praat ook goed. Echt wel al een kleine presentator. Het duurde lang voor er een nieuwe video kwam. EEN reden: inspiratieloos. Maar Dylan ziet ook hoe het nog beter kan met Tijns kanaal. Bijvoorbeeld stipt wekelijks een filmpje uploaden. Want als mensen een vast schema krijgen dan kijken ze volgende week weer. Ook moet duidelijk zijn WAAR het filmpje over gaat. Handig als je een top-10-lijstje maakt zet dan in de titel '10 gekste standbeelden'. Hier is de titel: 'Waarom maak je dit?' En kies voor EEN categorie waarin je goed bent. Zoals deze jongens met vette voetbaltricks. Of Dylan dus met zijn comedy. Tijn doet namelijk nu verschillende dingen. Het probleem is dan dat de kijkers niet precies weten wat ze moeten verwachten. Maar al met al is Dylan zwaar onder de indruk van Tijn. Toen ik 11 was kon ik dit zeker niet. Het is wachten tot hij mijn kanaal inhaalt, zeg maar. Het is wachten tot hij mijn kanaal inhaalt, zeg maar.
Yo kijkers, tof dat jullie kijken naar deze gloednieuwe video. Tijn zou voor nu al tevreden zijn met 750 abonnees.
Ja, en dan heb je er straks 750... En dan? Dan gaat mijn haar roze. Haha. Dan gaat mijn haar roze. Haha.	 Haha! Dan moet iedereen die dit zien zich gaan abonneren.
Want dat zou ik wel willen zien! Dat is er alvast eentje extra. Dan komen de roze haren dichter bij.

Hoe word je een succesvolle YouTube-ster?

Vloggers zijn razend populair onder kinderen. Met hun filmpjes op YouTube krijgen ze elke dag weer nieuwe abonnees. Maar hoe doe je dat eigenlijk, een YouTube-kanaal beginnen? Lucas gaat proberen om Tijn van 11 net zo populair te maken als YouTuber Dylan Haegens.

Tips van vlogger Dylan Haegens

Zapp Skills

Kom lekker skillen met Zapp deze zomer! Hoe maak je de beste eerste indruk? Hoe plak je een band? Of wat doe je in een noodgeval? Alle tutorials van Zapp Skills bekijk je op Schooltv.nl.

Soms lees je op internet dingen die helemaal niet waar blijken te zijn: nepnieuws. Hoe herken je zulk nieuws? Presentator Robbie Kammeijer legt het uit.

Hoe herken je nepnieuws?

Virtual Reality in de klas

Leren uit schoolboeken of uit een filmpje op het digibord? Hartstikke ouderwets! Daarom wordt er steeds meer geëxperimenteerd met Virtual Reality in de klas: met een 3D-bril kun je dingen ervaren die je met een boek of filmpje niet zo goed uit kunt leggen.

Leren met een 3D-bril

Patatje is klaar. Lekker, dank je wel! Wat krijg je van me? 1,90 euro, alsjeblieft. Kan ik betalen met bitcoins? Tuurlijk, kan wel. Top.
1 euro 90... Ja? Alstu.
Dank je wel. Kijk, dat is dus superhandig, betalen met bitcoins. Maar let op, iedere keer dat je iets afrekent met bitcoins, moet je ook extra bitcoins betalen als transactiekosten. Die staan hier heel klein. 5,70 euro. Best duur. Dus bitcoins worden vooral gebruikt om mee te investeren, dus als je geld over hebt. Want als je 't dan verliest mis je 't niet zo. Maar misschien is dit in de toekomst de manier om je patatje te betalen.
Dank je wel, he. Eet smakelijk.
De naam 'bitcoin' betekent eigenlijk munt van enen en nullen. Dus het is een codemunt. En iedere bitcoin is een uniek rijtje van 34 letters en getallen.
En het gekke is... Die code bestaat alleen maar op de computer.
Je kunt 'm niet vasthouden. En zo'n code kun je dus kopen op de computer en die kan je naar iemand sturen om te betalen. Meer is 't niet.
Bitcoin is dus een systeem op internet om codes te versturen.
Maar 't is zo gemaakt dat je niet zelf een code kan bedenken en je kunt ook niet dezelfde code twee keer versturen. Daardoor lijkt 't dus op geld. Want dat kun je ook niet maken en ook niet twee keer uitgeven.
Hier zien we dus een echte bitcoinbetaling. 0,00181375 bitcoin. Dat klinkt niet heel veel, maar hoeveel euro is dat? Dat is op dit moment ongeveer 25 euro, maar dat kan elk moment verschillen. Het hangt af van de bitcoinkoers.
Als ik nu iets wil kopen, betaal ik met cash geld, met mijn pinpas, via internet of met een betaalapp. Bij de bitcoin heb ik dit dus allemaal niet nodig.
Nee, het leuke aan bitcoin is dat je je eigen bank bent. Je kan transacties doen over het internet over de hele wereld zonder tussenkomst van een bank.
Wie controleert dat dan? Er zit dus geen bank meer tussen.
Nee, het bitcoinnetwerk controleert zichzelf. Alle computers in een bitcoinsysteem controleren de regels. Daardoor kan je niet valsspelen.
Dus al deze transacties zijn openbaar. Ik kan hier zien dat iemand in Japan geld over heeft gemaakt naar iemand in Amerika. Ja, alle transacties zijn openbaar.
Alleen is het moeilijk aan zo'n code te zien of het een Japanner of Amerikaan is.
Waarom zijn bitcoins eigenlijk iets waard?
Waarde is eigenlijk een kwestie van vraag en aanbod.
En het bijzondere aan bitcoins is dat er nooit meer dan 21 miljoen op de markt komen.
Dus dan ontstaat er op een gegeven moment een soort schaarste.
Klopt, hoe meer mensen de bitcoin willen, hoe hoger de waarde.
Daan, zeg eens eerlijk, denk jij dat dit het geld van de toekomst wordt?
Gaat dit geld dan verdwijnen? Nee, het zal een tijdje naast elkaar blijven bestaan.

Wat zijn bitcoins?

Bitcoins worden het geld van de toekomst genoemd. Elke bitcoin is een uniek rijtje van 34 letters en getallen. Alle computers in het netwerk controleren de betaling die gedaan wordt met deze valuta.

Digitaal geld op basis van code

Dat is toch heel relaxt he, dat ik zo overal in huis gewoon video's kan kijken. En zo'n video die komt dus gewoon via de lucht op mijn laptop, via wifi. En toen wifi vroeger werd uitgevonden heet het eerst 'IEEE802.11'.  Dat is een beetje ingewikkeld en omdat steeds meer mensen het gingen gebruiken dachten ze: we hebben een makkelijkere naam nodig en toen werd het dus gewoon wifi. Of wifi. Dat kan allebei. Nee! Dit is wel irritant, dat wifi  het soms gewoon niet doet. Even checken waar het aan ligt. Kijk. Hier komt dat draadloze internet vandaan, uit dit kastje. Dat is  de router en dat is eigenlijk de verkeersregelaar van al het internet in je huis. En die router die is verbonden via deze kabel aan het internet. Dus die video die komt via die kabel hier de router binnen en vanuit hier wordt ie dan weer verder verspreid door de lucht. Hoe dan? Alles in een computer, een foto een video een e-mail, dat wordt allemaal omgezet in een eigen computertaal. Dat is een soort geheimtaal. Die bestaat uit twee getallen: enen en nullen. En dat kun je een beetje vergelijken met de taal in zo'n orgelboekje. Kijk zo'n orgelboek bestaat uit verschillende rijen. En iedere rij komt overeen met zo'n fluit, hier, van het orgel. En al die rijen bestaan dan weer uit gaatjes. En ieder gaatje betekent dan dat die fluit die daarbij hoort, te horen is dus een gaatje betekent aan en geen gaatje betekent uit. En als ik dat dan zo door het orgel heen speel...krijg je dus een heel gezellig, leuk muziekje. Zo'n orgelboek is dus eigenlijk gewoon een heel simpel computerbestand want een computerbestand bestaat ook uit een hele lange rij van twee opties. 1, dat betekent aan. Of een 0. En dat betekent uit. En zo'n computer die krijgt dan dus een hele reeks van eentjes en nulletjes binnen via bijvoorbeeld internet. En die zet dat dan weer om in bijvoorbeeld een video of een foto of een e-mail en die eentjes en die nulletjes die noem je bits en 8 van die eentjes en nulletjes, 1 2 3 4 5 6 7 8. Dat noem je dan weer een bite. Een aflevering van Het Klokhuis in goede kwaliteit bestaat uit ongeveer 500 miljoen, dus dat is een half miljard vaan van die bites, dus dat zijn die pakketjes van 8 bits. Dat zijn in totaal 4 miljard bits. Dat is dus 4 miljard keer een 1 of een 0.  Als ik die allemaal op dit lint zou schrijven zou dit lint uiteindelijk twee keer om de aarde heen passen. Dus deze video, die hele lange sliert met enen en nullen wordt razendsnel via de kabel verstuurd naar de router.
En vanuit hier worden al die bits dan weer verder verstuurd via de lucht. En die router die zet die enen en nullen om in radiogolven. Maar die golven zijn niet allemaal hetzelfde. Die  1- en die 0-golf, die verschillen een beetje van elkaar. Die 1-golf is een hele andere golf dan de 0-golf. En uiteindelijk komen al die radiogolven, dus al die eentjes en nulletjes terecht in je laptop en die zet hem dan uiteindelijk weer om tot een video. Maar niet alleen deze router verzendt en ontvangt signalen want ik heb hier ook de routers van de buren, die hebben hele grappige namen. Bijvoorbeeld de heer Michiel De Router. Wifi Sourjadi. Deze is ook heel grappig: pretty fly for a wifi. Nou, dat zijn dus allemaal netwerken hier uit de buurt. Maar niet alleen routers verzenden en ontvangen signalen. Ook gewoon een ouderwetse huistelefoon. Het kastje van de tv. En natuurlijk de magnetron, maar die gebruikt die straling dan niet om gegevens te versturen maar natuurlijk om je eten op te warmen. Lekker. Jongens, telefoons uit. Sorry, sorry. Ook mijn telefoon en de zender van dit hele kleine mircrofoontje hier, die werken allemaal met radiogolven en al  radiogolven die zweven hier onzichtbaar door de lucht. Het is dus eigenlijk gewoon hartstikke druk hier. Joost, jij bent de techneut en je hebt dit ding in elkaar geknutseld. Wat is het precies? Het laat zien hoeveel wifi-signaal er op één plek is en doet ie door een mini-computertje. Die scant alle wifi-signalen en dan hoe meer blauw lampjes er zijn, hoe sterker het signaal is. Dus dat betekent dat hij hier nu best wel goed is toch? Dit is best oke. Maar verschilt dat dan ook als je rond gaat lopen in het huis? Laten we gaan kijken. Hier is ie best sterk. Het kan ook zijn dat ie het signaal van de buren oppakt. Want die hebben ook wifi. Met deze camera kunnen we heel mooi laten zien hoeveel wifi-signaal er in deze kamer is. Hoe dan? De camera kan een foto maken van 30 seconden en als jij dan van links naar rechts door de kamer loopt met de stok kunnen we in 1 foto laten zien hoeveel signaal er is. Klaar voor? Ja. Dus deze muur van licht laat zeg maar de sterkte van de wifi zien in deze kamer. Ja. Wauw. Vet cool.

Hoe werkt wifi?

Dankzij wifi kun je overal in huis filmpjes kijken, appen en instagrammen. Dat internetsignaal bestaat uit een heleboel nullen enen die vanuit een router worden verstuurd naar allerlei apparaten. Wifi is onzichtbaar, maar met een speciale lichtbalk kan Janouk laten zien hoe wifi eruitziet.

Draadloos internet dankzij zwevende nullen en enen

Zijn de emoji's in de afgelopen jaren veel veranderd? Ja, zeker. Eerst werd emoji alleen in Japan gebruikt, dus waren het vooral Japanse dingen. En nu de hele wereld emoji gebruikt, wil ook de hele wereld objecten die voor hun belangrijk zijn. Ja. Bijvoorbeeld een meisje dat een hoofddoek draagt, die wilde graag een hoofddoek-emoji. Ja. En je hebt natuurlijk al die verschillende huidskleuren tegenwoordig. Ja, precies. Ja. Ik heb ook nog wel een idee voor een emoji. Ik hou heel erg van stroopwafels, dus ik dacht, een stroopwafelemoji, is dat niet een goed idee? Ja, in principe kan iedereen een voorstel indienen bij de Unicode, dat is een Amerikaanse organisatie die emoji beheert. Je moet alleen wel aan een aantal criteria voldoen. Het belangrijkste is dat het populair gaat woorden en daar maakt je stroopwafel misschien minder kans, want dat is natuurlijk alleen in Nederland populair en niet over de hele wereld. Oké, die stroopwafelemoji is misschien geen goed idee, maar kan je een voorbeeld geven van iets dat er laatst nog bij is gekomen? Ja, er is bijvoorbeeld een kaas-emoji toegevoegd en een taco. Kijk, dat zijn dingen die over de hele wereld gegeten worden en dus over de hele wereld gebruikt.

Hoe ontstaan nieuwe emoji?

Emoji’s zijn begonnen in Japan. Inmiddels maakt de hele wereld er gebruik van. Er zijn de afgelopen jaren meer nieuwe emoji’s bijgekomen. Het belangrijkste voor een nieuwe emoji is dat hij veel gebruikt zal gaan worden.

Icoontjes voor de hele wereld

Suze vraagt zich af: wie maakte de eerste selfie? Iedereen maakt er in zijn leven zo'n 25.000: selfies. Het woord gebruiken we pas sinds 2012. Maar als je dacht dat die toen pas is uitgevonden, dan heb je het mis. Volgens de nationale bibliotheek van de Verenigde Staten was Robert Cornelius iedereen voor in... jawel, 1839. Robert was de zoon van een Nederlandse immigrant in Philadelphia. Hij maakte zijn stoere kiekje gewoon in de achtertuin van de lampenwinkel van zijn vader. Zonder smartphone en zonder andere snufjes. De ingrediënten die hij nodig had voor deze allereerste selfie: een tinnen doos, geen stoffen zoals jodium en broom. Een stuk verzilverd koper en een verrekijker van de opera. Robert sloopte de verrekijker, hij nam het glas eruit en zette dat glas achter een klein gaatje in de doos. En zo maakte hij een cameralens. Nog even spoelen...Laten drogen... afwerken met kwik, en voila, de allereerste selfie op papier. Echt 'quick' ging het maken van die selfie niet. Het duurde tussen de drie minuten en een kwartier voordat de foto klaar was. Gelukkig maar dat dat anno 2017 veel en veel sneller gaat. Anders zouden jij en ik 261 dagen van ons leven bezig zijn om al die 25.000 selfies te maken.

Wie maakte de eerste selfie?

Willem Wever is het populair-wetenschappelijke programma dat antwoord geeft op brandende vragen van kinderen. Hier vind je de leukste clips uit Willem Wever. (KRO-NCRV)

Programmaheaders

Willem Wever

Zoek in alle vragen van Willem Wever

Het woord selfie bestaat pas sinds 2012, maar we maken al veel langer foto’s van onszelf. De eerste selfie werd gemaakt in 1839! En nee, daar kwam geen smartphone aan te pas.

Een foto zonder smartphone

Facebook, YouTube, Snapchat en Instagram. Alle brugklassers van het Over IJ-college in Amsterdam hebben het, en gebruiken het veel.	Ja, best veel ja, eigenlijk wanneer ik erop kan zitten, zit ik erop. Meestal als ik thuis kom kijk ik er even op Instagram en Snapchat of ik een bericht op. Sociale media hoort je een beetje een vrolijk gevoel te geven. Dat laatste mag dan de bedoeling zijn, het is niet altijd het geval. Dat blijkt uit een onderzoek uit Groot-Brittannië. Bijna 1500 jongeren in de leeftijd 14 tot en met 24 jaar hebben een vragenlijst ingevuld over het effect van sociale media. Uit het onderzoek blijkt dat YouTube als positiefst wordt ervaren. Van alle sociale media, worden jongeren van die site het gelukkigst. Het minst fijne gevoel krijgen ze bij Instagram. Daarna komt Snapchat. Veel jongeren zeggen dat ze zich door Instagram wel eens angstig, depressief, eenzaam voelen en onzeker over hun lichaam. Als ik dan thuis ben en ik verveel me een beetje dan ga ik altijd gewoon op internet. En dan zie ik ohh die zijn met zijn allen dat aan het doen en dat, En dan denk ik van: oh, ik ben hier alleen. Volgens psycholoog Mischa Costeris het heel logisch dat kinderen zich soms niet goed voelen door social media, als Instagram. Dat komt volgens hem door twee dingen: Het komt door wat ze zelf online zetten. Maar ook door dingen die ze van anderen zien. Anderen zetten negatieve dingen niet op Instagram. Iedereen gaat alles eerst bewerken. Ik wil er niet teveel aandacht aan besteden. Sommige mensen kan ik niet eens. De onderzoekers in Engeland kwamen met een paar ideeën om kinderen te helpen een Pop-up die aangeeft hoe lang je al aan 't instagrammen bent. Een icoon op een foto, zodat je kan zien of ie bewerkt is. En een gebruiksaanwijzing bij je app, die uitlegt hoe je er op een verstandige manier mee om kan gaan. Onnodig. Dan verpest je het voor de kinderen. Dan staat er ineens: dit is niet echt. Je mag zelf weten wat je erop zet. Het is ook nog steeds heel leuk!

Kun je depressief worden van social media?

Bijna alle kinderen zitten op Instagram en andere social media. Hartstikke leuk om te zien wat iedereen aan het doen is, maar uit onderzoek blijkt dat je er depressief van kunt worden. Hoe komt dat?

Onzeker door perfectie op Instagram

Nou ja. Ik stuur een berichtje met een grapje, maar diegene heeft het niet door. Heb je dat ook wel eens? Als je er een lachende emoji bijzet...Tadaa. Kijk. Dan schiet die ander gelijk in de lach. Als je door je emoji-toetsenbord scrolt, kom je een aantal merkwaardige tekens tegen. Zoals eh... Deze bijvoorbeeld. Dat stokje met die balletjes. Of dit cirkeltje. En je ziet ook tekens met mensen, zoals deze. Of deze. Kijk, ik zie dat het om mensen gaat, maar wat het betekent...ik heb geen idee. Dit is Lilian, jij weet veel over emoji's. Je hebt er zelfs een boek over geschreven. Ja. Dus jij kunt vast vertellen wat deze emoji betekent. Ja, dat is een Dango, een Japans toetje. En je hebt ook dat rondje met dat roze erin. Ja, die. Dat is ook een Japans etenswaar, dat zit in ramen, een Japanse soep. Dat is een soort viskoekje. Maar waarom is het allemaal Japans? Dat komt omdat de allereerste emoji's bedacht zijn door Shigetaka Kurita. Dat is een computerprogrammeur. Oke. Hoe weet je dat allemaal? Ik heb hem voor het boek geïnterviewd. Hij heeft me alles verteld over hoe hij het toen bedacht heeft. Vanaf wanneer gebruiken we eigenlijk emoji's? Wij gebruiken het ongeveer 10 jaar, maar in Japan is het al veel ouder. 20 jaar gebruiken ze daar al emoji. Kurita had ze bedacht toen wij zulke telefoons hadden. O ja, dat is echt een oude he? Ja. Met een heel klein schermpje, heel veel toetsen. Op dat schermpje konden vooral letters worden weergegeven. Terwijl het soms heel handig is om ook beelden er bij te hebben. Bijvoorbeeld bij een weerbericht. Dan wil je zien dat het zonnig wordt en niet lezen: zonnig. Emoji is een Japans woord. Het is een samenvoeging van twee Japanse woorden. E, dat is beeld. En moji is karakter. Oh, dat is dus beeldkarakter. Ja, eigenlijk beeldletters. Hoe zagen die allereerste oer-emoji's er dan uit? Die waren heel pixel-achtig. Ze konden maar uit 12 bij 12 pixels bestaan. Dat waren er ook maar 176. Dat ziet er echt uit als de opa's en oma's van al onze smiley's. Hartjes, gezichten en...Klopt. En misschien wel daarom hangen ze ook in het museum. In New York. Waarom is dat? Omdat dat het begin is van de digitale beeldtaal die we nu hebben. Ja. Zijn de emoji's in de afgelopen jaren veel veranderd? Ja, zeker. Eerst werd emoji alleen in Japan gebruikt. Duw waren het vooral Japanse dingen. En nu de hele wereld emoji gebruikt wil ook de hele wereld objecten die voor hun belangrijk zijn. Ja. Bijvoorbeeld een meisje dat een hoofddoek draagt, die wilde graag een hoofddoek-emoji. Ja. En je hebt natuurlijk al die verschillende huidskleuren. Tegenwoordig. Ja, precies. Ja. Zullen we afsluiten met de meest gebruikte emoji? Ja, laten we dat doen. Oke, komt-ie.

Wie heeft de emoji bedacht?

Met emoji’s kun je heel makkelijk iets duidelijk maken. Ze zijn in 1999 bedacht door de Japanse programmeur Shigetaka Kurita. Maar er zijn ook emoji’s die vaak verkeerd begrepen worden. Eva praat erover met Lilian Stolk, die een boek schreef over emoji.

Vrolijke symbooltjes van een Japanse programmeur

Wanneer is iets echt of onecht?

In Dus Ik Ben Jr. stuurt denkpiloot Borre een denktank van kinderen aan. In elke aflevering pluizen zij met behulp van hulpfilosoof Stine Jensen een vraag uit waar een denktanker of kijker wakker van ligt. 

Dus Ik Ben Jr.

Is het erger om een voetbalwedstrijd te verliezen dan een spelletje op de computer?  

De echte wereld en de virtuele wereld

Klas 1/2/3

Sinds de smartphone, is ons leven veeeeeeeel leuker. We halen onze kennis overal vandaan en hebben ook nog eens overal kennissen: we appen, we chatten, we daten en we keten, met iedereen en 24 uur per dag. Hoera voor de social media!

Het voortdurend checken van social media doet een beroep op het beloningscentrum in je brein. Elke tweet of update levert weer een fijne kick op. Maar... dit kan te ver gaan, en uitmonden in een heuse verslaving. Dan spreken we van socialbesitas. Deze kwaal wordt veroorzaakt door al die input die je ontvangt, en vooral door de druk om daar dan weer lekker sociaal aan mee te doen. Met socialbesitas kan je je slecht concentreren, school- en werkprestaties schieten achteruit en je ligt in bed nog te woelen en te draaien. Snel even aan je vrienden laten weten!

Socialbesitas kan zich uiten in fear of missing out, dat is de angst om ook maar iets te missen van al dat leuks online. Of in ‘spookvibraties’, dat je denkt dat je telefoon trilt terwijl dat niet zo is. En het ultieme spookbeeld: ‘nomophobia’, de angst dat je smartphone het opeens niet meer doet. Maar misschien is dat probleem, stiekem ook de oplossing.


Clipphanger

Waarom zijn bananen krom? Hoe werkt je geheugen? Uiteenlopende vragen die Clipphanger met een grappige animatie op een verrassende manier beantwoordt.

Clipphanger header

Clipphanger logo

Clipphanger 

Clipphanger op Youtube

We twitteren, facebooken en appen erop los. De hele dag komen er updates en tweets binnen. Al die prikkels zijn verslavend en kunnen leiden tot socialbesitas.

Wat is socialbesitas?

Hoi, ik ben Anna. Mijn vraag is: Hoe wordt bepaald of ik oud genoeg ben om een film te kijken...thuis of in de bioscoop. Wie doen dat? Stel. Je wil met je familie een filmpje zien. Je zet de film aan en nog voor hij begint komen ineens allemaal plaatjes in beeld. Deze pictogrammen zijn gemaakt en bedacht door de mensen van Kijkwijzer. Kijkwijzer helpt ouders bepalen of je kind wel of niet naar een bepaalde film kan kijken. De 6 betekent dat een kind veilig kan kijken vanaf 6 jaar. Bij de 9 kan het vanaf 9 jaar. Bij de 12 kan het vanaf 12 jaar. Bij de AL van alle leeftijden kan iedereen veilig naar de film kijken. Kijkwijzer bestaat vanaf 2001. Vrijwel alle films en series krijgen een advies. Maar hoe dan? Zitten hier bij de Kijkwijzer mensen dag in, dag uit films te kijken? Tiffany, dat lijkt me leuk, de hele dag films kijken. Ja, was het maar zo'n feest. Wat wij hier doen, wij beantwoorden vragen van ouders en kinderen als ze bijvoorbeeld iets engs hebben gezien, nemen ze contact op. Dat kunnen wij gebruiken in het Kijkwijzersysteem. Het echte werk gebeurt door de codeurs. Codeurs, wat zijn dat? Codeurs werken bij filmmaatschappijen en omroepen. Zij gebruiken het Kijkwijzersysteem om te bepalen welke leeftijd er op een film terechtkomt. Kun je zomaar codeur worden? Nee. Daarvoor kom je eerst bij het NICAM voor een uitgebreide training. We leren je door de ogen van een kind kijken naar een film of televisieprogramma. Oke. Als ze deze opleiding gevolgd hebben mogen ze zichzelf codeur noemen. Ze kunnen dan advies geven over films en programma's. Dit is Heleen. Zij is mijn collega op de redactie van Het Klokhuis. En ze is codeur bij de NTR. Hoe gaat dat? Ik kijk veel programma's voor jong en oud. Maar bijvoorbeeld Het Klokhuis wordt gemaakt voor alle leeftijden. Dat weten de makers. Af en toe is er een twijfelgeval en dan komen ze met de vraag bij mij. Dit is een voorbeeld. Een aflevering over aangereden wild. Het gaat om dit beeld. Ja, dat is wel zielig. Ja, maar dat wil niet zeggen dat het niet kan. Hoe bepaal je dat dan? Daar doorloop ik een vragenlijst voor. Die lijst is gemaakt door wetenschappers. M-hm. Bijvoorbeeld deze vraag. Komen er beelden van verwondingen bij mensen of dieren voor in de productie? Je ziet geen wonden. Er is geen bloed te zien. Dus daar zeg ik nooit. Komen er beelden van gehavende lijken van dieren voor? Nee, want het is niet gehavend. Dus dat is ook nooit. Uiteindelijk, als je alles hebt ingevuld krijg je een classificatie. Hij komt uit op alle leeftijden. Ja. Dus dit kan. Toch wel dus. Dit kan. Hier zie je Varkentje Rund. Hier! Pak aan! Hij wordt gewoon echt bedreigd. Ja. Je ziet nu ook dat hij een beetje bang wordt. Daarom krijgt deze ook 6 jaar, angst. 6, oke. Kijk, deze aflevering, Blinde darm. Daar zie je beelden van een operatie. Aah. Oh, bah. En in het lichaam. Dat ziet er echt niet lekker uit hoor. Deze aflevering is uitgekomen op 9 angst. Maar Heleen. Wat voor codering krijgt deze aflevering van Het Klokhuis? Door al die voorbeelden die we laten zien wordt deze niet alle leeftijden. Dan wordt het een 9. Klopt.

Hoe bepaalt de Kijkwijzer voor welke leeftijd een programma is?

Films met veel geweld of enge beelden zijn niet geschikt voor jonge kinderen. Om hiervoor te waarschuwen geeft kijkwijzer elk programma en film een advies. Daar zijn handige pictogrammen voor.

Voor elke film en programma een kijkadvies

Wil je op de stoep of doen we iets met de toren? Eerst iets met de toren. Met de toren? Ja. Lukt dat zo? Ja. Ziet dit er goed uit? Ja. Oke. Ik heb er al vijf. Kijk eens naar mij. Dat ziet er top uit. Wacht even. Ja, oke. We hebben hem. Dat is toch bizar? Er zit zo'n afstand tussen, maar het lijkt alsof je hem aanraakt. Kan deze op je Instagram? Het is niet echt een magisch plaatje, het ziet er cool uit. Maar het is niet magisch genoeg. Dus het moet magischer? Ja. Meer sprankelend. Hier gaat je vraag ook over. Jij wilt...Ik wil weten hoe Annegien haar foto's bewerkt als een echte prof. Annegien Schilling, oftewel Fetching Tigers, is een van Nederlands bekendste Instagrammers. Met haar adembenemende foto's weet ze haar ruim 900.000 volgers steeds weer te verrassen. Over de hele wereld dromen mensen weg bij de prachtige plaatjes van Annegien. Wat vind je zo tof aan haar? Dat ze ondanks alles haar eigen wereld creëert. Ze haalt overal inspiratie uit. Het boeit haar niet wat anderen zeggen. Hoi! Hoi. Hoi, Annegien. Leuk je te ontmoeten. Jesse, hai. Ga zitten jongens. Graag. Heb je een plan voor ons? We gaan meerdere foto's maken, met objecten, maar ook met jezelf. Die gaan we over elkaar plakken op een snelle en effectieve manier. Het einddoel is dat jij straks jezelf op het Neude kunt laten zweven. Oke. Supercool. Ik ben heel benieuwd. Ik ook. Hoe is het om zoveel volgers te hebben? Leuk. Ik vind het een leuk idee dat ik beelden kan maken en met superveel mensen kan delen. Aan de andere kant zit er ook wel een beetje druk achter. Dus ik kan niet zeggen dat ik een maandje even niks post. Hoe ga je om met haat-reacties? Goeie vraag. Ik probeer ze te negeren. Ik weet dat het niet veel toevoegt als ik erop reageer. Maar het raakt me wel. Wat zeggen ze dan bijvoorbeeld? O, van alles. Bijvoorbeeld: je bent lelijk. Daar trek ik me niks van aan, want dat is dan jouw mening. Maar het kan ook zijn dat mensen je persoonlijkheid afkeuren. Dat ze vinden dat ik alleen maar zelfportretten post en dus arrogant ben. Dus het is van alles en nog wat, eigenlijk. Wat raakt je dan precies? Toch als mensen vinden dat ik iets verkeerd doe. Dat vind ik jammer, want ik probeer positieve dingen met mensen te delen. Als mensen mij het gevoel geven dat ik dat niet doe, vind ik dat jammer. Tijd voor de eerste opdracht. Voor de foto moet een goede locatie gevonden worden. Een effen achtergrond is belangrijk en natuurlijk de juiste spullen. Weet je hoe een statief werkt? Nee, daar heb ik nooit mee gewerkt. Een statief gebruik je omdat het lastig is om een foto van jezelf te maken als je zelf op de foto wilt staan. Op een statief kun je je camera zetten en dan zet je de zelftimer aan. Je mag even daar gaan staan. Naast dat leuke standbeeld. Doe straks iemand een beetje schuin naar voren. Een beetje magisch. Ja, precies dat. De pose is helemaal goed. Laten maken we nog een foto van de bril. En die gaan we later over elkaar heen shoppen. Gaan we een bril laten zweven? Ja, klopt. We doen hem eerst zonder bril, zodat we de pose goed hebben. Zodat we alles goed hebben. Oke, effe checken. Ja, top. Je kunt het ook helemaal zelf doen, misschien is dat leuk. Kom eens hier. Als ik deze foto wil maken, gaat hij nu 10 seconden, dan ga je even wachten, poseren, en denk je: nu ben ik in shot of niet. En dan 3, 2, 1, dan maakt hij vier foto's. Wat leuk is, is misschien een beetje afwisseling in de vier foto's. Top, mooi. Zo? Ja, top. Je kunt hem ook zelf aan het potje vasthouden, zodat hij hangt? Jazeker. Zo? Ja. Zo, de twee foto's zijn gemaakt. Nu kunnen ze worden ingeladen en gemonteerd. Jesse begint het ook al aardig in de vingers te krijgen. Prachtige foto van jou. Die gaan we inladen. De volgende stap is dat we gaan kijken waar we de bril precies willen hebben. Dus je hebt nu twee foto's op elkaar gelegd. Ja, en dan kan het editen beginnen. Ik ga alles voor je weghalen, onthoud, de bril zit daar aan vast. Oke. Je hebt wel oog voor detail nodig. Ja, maar dat heeft ze wel. Ja.  Volgens mij zijn we best wel klaar. Ja. Dus dit is voor jou wel Instagram-waardig om te posten? Mja, op zich wel. Nog niet helemaal? Nog niet helemaal. Nee, wil moeten voor extra gaan, dit was nog makkelijk. Oke. Britt moet voor de volgende foto niet alleen zelf boven een druk plein zweven...ze moet ook nog wat extra's doen. Er zijn een paar dingen die je moet regelen voor de foto. Je regelt een krukje of stoel en ballonnen. Het liefst helium, als dat kan. En touw. Daar moeten we nu naar op zoek gaan? Ja. Oke. De stoel kunnen we wel daar doen. Waar gaan we eerst heen? Dit ziet eruit als een speelgoedwinkel. Ja. We zijn op zoek naar ballonnen, verkoopt u die? Liefst zo kleurrijk mogelijk. Oke, de ballonnen komen eraan. Heeft u toevallig ook touw? Nee. Nee, dat niet? Waar zouden ze dat kunnen hebben? Laten we in ieder geval de stoel regelen. Ja, en touw als het kan. Touw? En een stoel, dat hebben jullie sowieso. Een stoel hebben we sowieso, ja. Mogen we er een lenen? Ja hoor. Echt? Oke. Er zit hier een hele rij bars, dus we kunnen nog verder vragen voor touw. Hee! Wat geweldig. Oke, lekker brutaal, hopsakee. Meteen de stoel erbij. Is het gelukt? Ja. Wauw, wat goed. Oké, welke kleur? Ik zeg geel. We kunnen het wel even weten. Blijf eens staan. Hij moet...Wat doe je nou? Hij moet om haar middel heen zo meteen. Vastknopen? Moeten jullie nu de sleutel? Nee? Knoopje? Yes, kijk eens! Het is gelukt, oké. Woehoe! Yeah, het is gelukt! Zorg dat je een stevige pose kunt aannemen. Ik lig hier op een stoel met allemaal ballonnen. Zorg ervoor dat je pose helemaal goed is. Zoiets? Voelt dit als een vliegpose voor jou? Een beetje. Supermooi. Yes, super. Oke, top, we hebben hem. De stoel en Jesse worden weggepoetst. En klaar is de foto. Dat zweefeffect heb je echt helemaal. Ja. Daar gingen we voor, toch? Ja, zeker. Is dit dan eindelijk de Instagram-waardige foto? Ja, zeker. Volgens mij wel, ja. Oke, dan meteen posten. Posten! Laten we posten. Hij staat erop! Yes. Yes, yes.

Hoe bewerk je foto’s als een pro?

Met een smartphone kan iedereen mooie foto’s maken. Maar als je zoveel Instagram-volgers wilt krijgen als Annegien Schilling van Fetching Tigers, moet je wel iets bijzonders posten. Britt en Jesse leren van Annegien hoeveel werk het is om zo’n foto te maken.

Tips van Instagrammer Annegien Schilling

Vandaag bij Digi-taal: versleutelen. 
Vroeger schreef ik soms briefjes naar vriendinnetjes die niemand mocht lezen. Ik heb hier nog zo'n briefje van vroeger en er staat 'mjfwf kbopvl x kvmjf. Je kan het het bijna niet uitspreken maar hier staat dus: lieve Janouk, zullen we afspreken? Kusje Julie. En de code was dus dat je iedere letter moest vervangen voor de letter die daarna komt. Dus als je dan lieve wil schrijven dan begin je dus met de l. Wat komt er na de l? De m. Dat wordt dan een J en de e wordt een f. En ga zo maar door. Dus dan was je soms uren bezig met één berichtje. Maar dan had je dus wel een briefje dat niemand kon lezen, behalve degene die de code kende. 
Het internet is een netwerk van computers die over de hele wereld met elkaar verbonden zijn. Dus als jij bent aangesloten op het internet, dan kun je dus contact maken met al die andere computers op de wereld en jouw telefoontje of je computer, die zijn dus ook onderdeel van het internet. Als je nu een berichtje wil sturen, dan doe je dat waarschijnlijk met je telefoon. Dat berichtje wordt dan via internet naar je vriend of vriendin gestuurd. Maar onderweg kunnen anderen dat berichtje gewoon lezen. Tenzij je het versleutelt, ook wel de end-to-end-encryptie genoemd. Dit hier is jouw berichtjenapp, dan moet je denken aan WhatsApp, Signal, Telegram. Wat je ook gebruikt om de hele dag berichtjes te sturen die over het internet gaan. Dan ga ik een berichtje sturen aan mijn vriendinnetje. Zo ja, dan moet je je even voorstellen dat dit het berichtje is. Maar voordat ik hem echt ga versturen krijg ik de ontvanger allebei dezelfde unieke sleutel. Daarmee kan ik dat berichtje op slot doen. Zo berichtenapp, ga maar versturen. Onderweg kan niemand dat berichtje openmaken en dan komt dat berichtje aan bij de ontvanger. Maak ik het berichtje open, dan kan ik hem dus lezen. De sleutel van ieder doosje is in de computer een heel lang getal dat nodig is om het doosje te openen. En die is expres heel ingewikkeld gemaakt, zodat zelfs een supercomputer niet in korte tijd de code kan kraken. Dat is dus wel iets ingewikkelder dan mijn code van k is l. Maar goed, die berichtjes, die zijn dus prima beveiligd. 
Je moet natuurlijk alleen wel zorgen dat je een goed en veilig wachtwoord hebt voor je telefoon en je laptop, want anders kan alsnog iedereen je berichtjes lezen. En die code, die hou ik lekker voor mezelf.

Wat is versleutelen?

Elke dag worden via internet miljoenen berichtjes verstuurd. Om te zorgen dat alleen de ontvanger die berichten kan lezen, worden ze versleuteld. Janouk legt uit hoe dat werkt.

Beveiliging van je berichtjes

Vandaag bij digitaal: IP-adres. Het internet is een netwerk van computers die over de hele wereld met elkaar verbonden zijn. Als jij bent aangesloten op het internet, dan kun je contact maken met al die andere computers op de wereld en jouw laptop of je telefoon. Die zijn dus ook onderdeel van het internet. Iedereen heeft een adres. Ik woon bijvoorbeeld op de klok haar straat nummer 9, dat is mijn adres. Maar wist je dat iedere laptop, iedere computer of iedere telefoon ook een adres heeft? Kijk dit, hier is op dit moment het adres van mijn telefoon, dus het is het IP-adres. Maar waarom heeft hij die nodig? Stel je voor, jij wil iets opzoeken op internet en dan kom je uit op een site zoals Wikipedia. En als je dan daarop klikt, dan wordt die informatie naar jouw computer verstuurd. Maar daarvoor moet je dus wel een IP-adres hebben, want anders weten andere computers niet waar ze dat antwoord naartoe terug moeten sturen. Dus ieder IP-adres is uniek, net als jouw huisadres of als je telefoonnummer. Stel je voor. Ik vraag me af waarom heeft een zebra strepen? En dat ga ik opzoeken op het internet. Zo, en dan moet ik niet vergeten mijn eigen IP-adres erop te schrijven. Zo, die gaat naar Wikipedia en zo'n IP-adres, dat is niet geheim. Dat kan je gewoon vinden op je telefoon of je laptop of je computer. En als je niet weet waar je het moet vinden, dan zoek je gewoon op internet: 'wat is mijn IP-adres? En dan krijg je ook het antwoord. Als jij een website bezoekt, dan kan diegene van wie die website is wel zien waar jouw computer ongeveer staat maar niet precies in welk huis. Dat kan alleen degene zien waar jij je internetaansluiting hebt gekocht. Wetenschappers hebben vastgesteld dat de strepen van zebra's insectenwerend werken. Het patroon verwart vliegen en ontmoedigt ze op de vacht te landen. Weer wat geleerd. En het antwoord is netjes via het internet bij mij terechtgekomen dankzij het IP-adres. Zo interessant. Ga ik deze zomer toch maar eens effe die zebrapyjama aandoen.

Wat is een IP-adres?

Allemaal computers, telefoons en laptops die op het internet zijn aangesloten, hebben een IP-adres. Dat is een reeks nummers die je krijgt van je internetprovider. Janouk legt uit waar een IP-adres voor is.

Een uniek nummer voor elke internetaansluiting

Vandaag bij digi-taal: de cloud. Oh irritant. Ken je dat? Dan probeer je een foto of een filmpje te maken en dan zegt je telefoon dat het geheugen vol is. Dat gebeurt altijd op een moment dat het niet uitkomt. Als je foto's bewaart of filmpjes, dan raakt het geheugen van je telefoon of van je laptop vol. En dan krijg je een waarschuwing dat je iets moet verwijderen. Maar ja, wat ga je dan eigenlijk verwijderen? Hier, moet je kijken. Die zijn ook heel lief! Oja deze, met mijn adoptievarken. Och hier kijk leuk, m’n skivakantie. Dan heb je daar de cloud. De cloud zijn eigenlijk een aantal grote computers samen waar je al je foto's, video's en bestanden op kunt slaan en waar je waar dan ook ter wereld altijd vanaf ieder apparaat bij kunt. Cloud is Engels voor wolk en het heet zo omdat het lijkt alsof er altijd een wolkje met je meeloopt met al je foto's, video's en bestanden. Maar lief, klein, schattig wolkje van me. De cloud bestaat uit een aantal grote computers die ergens op de wereld stilstaat. Da’s jammer he. Het internet is een netwerk van computers die over de hele wereld met elkaar verbonden zijn. Als jij bent aangesloten op het internet, dan kun je dus met al die andere computers in de hele wereld contact maken. En jouw telefoon of je laptop zijn ook onderdeel van het internet. Een paar grote bedrijven hebben de cloud bedacht. Een grote opslagruimte, een datacentrum, heel veel computers waar jij een plekje kunt reserveren om jouw foto's, video's of je bestanden op te slaan. Je moet natuurlijk wel eerst een account en een wachtwoord aanmaken, want anders dan weet de cloud natuurlijk niet welke foto's of video's bij jou horen. In het begin is het opslaan van die foto's nog gratis, maar zodra je heel veel op gaat slaan dan moet je wel gaan betalen. Want zelfs de cloud, die werkt niet voor niks. Wat ook heel handig is, als ik nu een foto maak en ik sla hem op in de cloud, dan hoef ik het niet eerst helemaal moeilijk over te gaan zetten met een snoertje op de laptop. Want mijn laptop is namelijk ook gewoon verbonden met de cloud, dus ik kan hem ook op mijn laptop gewoon zien. Maar niks aan het handje, want alle foto's, video's en bestanden staan nog gewoon in de cloud en datzelfde geldt natuurlijk voor je telefoon. Als je die plotseling kwijtraakt, geen paniek, want alles staat nog gewoon in de cloud.

Staat jouw telefoon ook vol met foto’s en filmpjes? Die wil je natuurlijk niet kwijtraken. Daarom is het slim om een backup te maken in de cloud. Janouk legt uit wat dat precies inhoudt, en waarom het eigenlijk zo heet.

Een opslagplaats voor al je foto’s, video’s en bestanden

Huh?! Nieuws? Wat is dat? Stel. Je bent getuige van een ongeluk. Een filmploeg maakt er beelden van. Het is dus blijkbaar belangrijk nieuws. Huh? Nieuws is een bericht over iets waar nog niemand van afwist. Wat erg! Nieuws zie of hoor je op tv, in de krant, online of op de radio. Nieuws is nieuw. Net gebeurd. Er is een babypanda geboren. Als jij twee maanden geleden jonge poesjes kreeg, dan is dat geen nieuws. Wij zijn ook geboren! Oud nieuws! Het bericht is te oud en niet bijzonder genoeg. Babypanda's zijn veel interessanter dan babypoesjes. Tenzij die babypoesjes van het dak van de flat worden gered door een BN'er in zijn onderbroek. Is echt heel bijzonder inderdaad. Nieuws moet interessant zijn voor een grote groep mensen. Ik heb geen wifi! Nou en? Dat is geen nieuws. Maar als het hele land zonder wifi zit, dan is dat wel nieuws. Het lukt maar niet om het vuur te blussen. Soms blijft iets langere tijd in het nieuws totdat er iets gebeurt dat journalisten interessanter vinden. Stop maar jongens, er is iets nieuws gebeurd. Huh? En waarom dat nog belangrijker is, dat zie je straks wel op het nieuws.

Wat is nieuws?

Elke dag gebeurt er een heleboel. Maar niet alles komt op het journaal. Journalisten selecteren het nieuws dat voor de meeste mensen het belangrijkste is.

Vers van de pers

Met ‘nepnieuws’ bedoelen we berichten die niet (of niet helemaal) waar zijn, en toch bewust de wereld in worden geholpen. Tegenwoordig kan je nepnieuws tegenkomen in een artikel op internet, of in een tweet, maar het is van alle tijden: in Nazi-Duitsland was er zelfs een speciale minister die bepaalde wat er in de kranten kwam te staan en zelfs in de schoolboeken. ‘Nein, zwei und zwei ist fünf! Verdammt nochmal.’

Nepnieuws wordt ingezet om 2 redenen: het beïnvloeden van de massa, en het rinkelen van de kassa. Kliks op internet zijn goud waard, en als jij een sensationeel bericht voorbij ziet komen, ja, dan klik je d’r natuurlijk op. Ka-ching! Beïnvloeding met nepnieuws zien we bijvoorbeeld in de politiek. Als de mensen bang gemaakt zijn voor een bepaald ‘gevaar’ kunnen ze verleid worden om te stemmen op de persoon die daar wat aan gaat doen.

Om nepnieuws te spotten, moet je even verder kijken dan je neus lang is. Is die foto echt of geshopt? Zijn het echte feiten, of is het alleen maar een mening? En van wie is het bericht eigenlijk afkomstig: een betrouwbare bron, of de buurtwappie? Zo helpen we samen nepnieuws de wereld uit. Echt waar!

Op internet vind je veel onzinberichten die de wereld in worden geholpen om geld aan te verdienen: nepnieuws. Nepnieuws kan ook worden gebruikt om mensen te beïnvloeden of bang te maken. Hoe herken je nepnieuws en komen we er ooit nog vanaf?

Ken je dit filmpje nog? Een Franse YouTuber, Cyril Schreiner, liet vorig jaar zien hoe hij per ongeluk zijn hele buurt overspoelde met waterballetjes. Al zijn buren kwamen in de problemen. Merde! Gelijk een vraag voor jou. Wat denk jij? Klopt dit wel? Is het echt of nep? Het is... Hartstikke nep. De beelden zijn wel echt, maar het verhaal heeft hij erbij verzonnen. Cyril heeft de waterballetjes zelf in zijn wc, z'n wastafel en in die put gestopt. Dat anderen er last van hadden, was een leugen. Ja, dat zie je goed. Nieuwssites over de hele wereld lieten het zien, zijn video's daarover werden miljoenen keren bekeken. Ook het Jeugdjournaal trapte erin. Oeps! "Het verhaal van Cyril Schreiner. Het lijkt bijna te grappig om waar te zijn." Ja, en dat was het ook. In deze video hoor je alles over nepnieuws en waarom het steeds moeilijker wordt om het te herkennen. En kun je jezelf testen. Zie jij nog het verschil tussen echt of nep? Dit is Uitgezocht, een serie van het Jeugdjournaal waarin we elke keer één ding voor je uitzoeken. Dit keer: nepnieuws. 

Eerst maar even: wat is nepnieuws? Nou, in ieder geval niet dit. "Jij bent nepnieuws. Nepnieuws." Want wat hij er vaak mee bedoelt, is dat journalisten hun werk niet goed zouden doen. Te veel één kant van het verhaal kiezen of gewoon te kritisch op hem zijn. Dat mag 'ie vinden natuurlijk. En misschien heeft hij soms ook wel een punt. Maar nepnieuws is het niet. Oké, maar wat is nepnieuws dan wel? Het zijn berichten die verzonnen zijn of gemanipuleerde foto's en video's die als nieuws worden gebracht, zo bewerkt dat jij het niet in de gaten hebt. Nepnieuws bestaat eigenlijk al zo lang als mensen kunnen praten. Zo zijn koningen ziek of dood verklaard, was er leven op de maan en doken er berichten op die zelfs oorlogen veroorzaakten. Toen kwamen er kranten. Hèhè, eindelijk betrouwbaar nieuws. Toch is dat ook niet altijd goed gegaan. In de stad New York wilden vroeger twee kranten, elkaars concurrenten, zo veel mogelijk lezers. En dus verzonnen ze de meest spectaculaire verhalen. Om maar zo veel mogelijk gelezen te worden. Gelukkig is dat nu wel anders. Toch?

In dit hotel in Japan kun je bijna gratis slapen, voor één euro. Het enige is dat je gefilmd wordt op je hotelkamer en live te zien bent op YouTube. Een hotel waarin de hele wereld naar je kan kijken. Echt of nep? Het is... Echt. En dat weten we onder andere dankzij de Belgische televisiemaker Tom Waes. Hij ging er slapen en liet zich dus ook filmen. "Alles vanaf nu komt dus op YouTube? Dus zeggen we dag." Je moet er wel snel bij zijn, want het hotel gaat binnenkort dicht. Nepnieuws wordt om allerlei redenen gemaakt en verspreid. Bijvoorbeeld als grap. Denk aan één april, de enige dag van het jaar dat het mag. Of dit soort filmpjes. "Gadverdamme, moet je kijken. Rooie kakkerlakken. Bah!" Of om geld mee te verdienen. Want bij nepnieuwsberichten staan vaak reclames en elke keer dat iemand zo'n bericht aanklikt... (kassageluid). Nepnieuws wordt ook gebruikt om meningen te beïnvloeden. "Ik geloof dat Donald Trump de verkiezingen heeft gewonnen. Volgens mij probeerden ze de verkiezingen te stelen." Vorig jaar stond deze foto opeens op internet. Minister-president Rutte en allerlei ministers die zich niet aan de coronaregels houden. Hoezo anderhalve meter afstand? Nou, is dit echt of nep? Het is... Nep. De foto is wel echt, maar hij is bijna drie jaar oud. Vóór corona dus. Waarschijnlijk expres door iemand opnieuw gepost om mensen te laten denken dat de regering zich niet aan de coronaregels houdt. Iedereen boos natuurlijk. Nou, we hebben het profiel opgezocht dat die foto als eerste had gepost. Bella45078480. En wat blijkt? Dat profiel bestaat niet meer. Het was waarschijnlijk een trol, een account dat expres nepberichten verspreidt. En daar was die trol best goed in, want iemand met duizenden volgers had die foto weer gedeeld. Maar ja, is dat erg? Eh, ja, want door al dat nepnieuws kunnen mensen, jij dus ook, gaan twijfelen aan echt nieuws. En weet je niet meer wat je moet geloven. 

Maar nog erger, nepnieuws wordt soms als wapen gebruikt om andere in de problemen te brengen. Als genoeg mensen erin geloven, kun je bekende mensen voor gek zetten, ervoor zorgen dat belangrijke politici enorme ruzie krijgen of bedrijven failliet laten gaan. Zangeres Billie Eilish deelde laatst een groot geheim met de wereld. "Elke zangeres is eigenlijk een witte van 45 met een pruik. Dus Ariana Grande is een oude witte man." 
Beetje vreemde uitspraak wel. Is dit echt of nep? Wat denk jij? Nep. Dit heeft Billie nooit gezegd. Het is met de computer gemaakt en zo kun je haar eigenlijk zo'n beetje alles laten zeggen, net als Donald Trump. "Met deze technologie kan je mij alles laten zeggen." En het is zelfs gelukt om de Britse premier Boris Johnson een liedje te laten zingen. Je kunt tegenwoordig zo'n beetje alles met de computer faken. Iemand stem, foto's en video's zoals deze. Zelfs gezichten in filmpjes kunnen nep zijn. "Hoe gaat het. Tiktok?" Dat zijn deepfakes. Je kunt dus mensen dingen laten doen en zeggen wat ze nooit hebben gedaan. Omdat het steeds echter lijkt, wordt het moeilijker en moeilijker om nog het verschil te zien tussen echt en nep. Kom je een filmpje tegen waarin een bekend persoon iets raars of vervelends zegt of doet, geloof dat dan niet meteen. Het kan best wel eens met de computer zijn gemaakt. 
Volgende vraag. Kijk eens naar deze foto uit de Eerste Wereldoorlog. De soldaat in het midden maakt wel een heel bekende move. De eerste dab uit de geschiedenis. Wat denk jij? Klopt dat of niet? Nou... Nee. De foto is helemaal niet zo oud. Hij is vijf jaar geleden gemaakt tijdens opnames van de oorlogsfilm Dunkirk. De acteurs poseerden voor een groepsfoto en eentje deed de dab. 
Stel, je ziet een foto voorbijkomen en je wilt checken of het echt is, of waar het vandaan komt. Dan is er een handige truc. Met zoekmachines zoals Google of Bing kun je niet alleen zoeken op woorden, maar ook op foto's. Zo kun je zien op welke sites een foto staat en zelfs het origineel vinden. Het werkt niet altijd, maar het is het proberen waard. 
Wat kan er nou misgaan op een vliegerfestival? Nou, dit. Aan één van de vliegers hangt ineens een kind. Een halve minuut slingert het 3-jarige meisje door de lucht. Ja hoor. Nou, wat denken jullie: echt of nep? Het is... echt. De burgemeester van de stad waar het vorig jaar gebeurde, plaatste er een bericht over op Facebook. Het meisje hield er geen zware verwondingen aan over, maar moest wel even langs het ziekenhuis. 

Nog heel even over die video van de waterballetjes. Dat verhaal was dus nep, maar kwam wel op het nieuws. Ook bij ons. Hoe kon dat nou gebeuren? Nou, we twijfelden in het begin wel hoor. Daarom hebben we al z'n video's bekeken en vertaald naar het Nederlands. Maar Cyril had het zo aangepakt dat het allemaal heel echt leek. Hij plaatste bijna elke dag een nieuwe update op Instagram, waarin het telkens een stapje erger werd. Totdat zelfs iemand van de gemeente langskwam en de burgemeester een brief schreef. Toen we dat allemaal zagen, besloten we zijn verhaal te vertellen. Maar als je goed luistert, hoor je dat we nog een beetje voorzichtig zijn. Luister nog maar een keer naar Evita. "Het lijkt bijna te grappig om waar te zijn." Later belde een Franse journalist met de burgemeester en toen bleek dat hij die brief nooit heeft verstuurd. Het was allemaal nep. We hebben vorige week contact opgenomen met Cyril om een paar vragen te stellen. Toevallig zetten hij een paar dagen later deze video online. "Overal in de wereld werden artikelen geschreven. In Rusland, China, Oekraïne, Duitsland, Frankrijk en nog veel meer landen. En vandaag mag ik onthullen dat alles georkestreerd en nep was." Iemand die dat wel al heel snel doorhad was Rick van SerpentGameplay. "Het laat maar weer zien, geloof niet alles wat je op het internet ziet. Ik kijk naar jullie, Jeugdjournaal!" Ja, fout is fout. Dat moet je als journalist toegeven en laten weten aan je kijkers of lezers. Dat heet rectificeren. Dus bij deze: We zaten fout, mensen. Sorry. We zullen er extra goed op letten. Hoe zit het met jou? Bij hoeveel nieuwsberichten in deze video had jij het antwoord goed?

Waarom is het moeilijk om nepnieuws te herkennen?

Bij nepnieuws worden verzonnen berichten als nieuws gebracht. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan om geld te verdienen, om andere mensen in problemen te brengen of als grap. Soms worden er foto’s of video’s gemanipuleerd. Nepnieuws komt al heel lang voor, en omdat het steeds echter lijkt, wordt het moeilijker om te herkennen.

Bewerkte beelden en verzonnen verhalen

Stel dat je een robot wilt leren om het verschil te zien tussen een hond en een drol. Je laat ze allebei zien, en zegt er steeds bij of het een hond is of een drol. Door middel van algoritmes gaat het systeem dan op zoek naar patronen. Als je daarna de camera ergens op richt, kan-ie met vrij grote zekerheid zeggen of het een hond is of een drol. Al hou je ook altijd kans op ‘een uitglijer’. Dit systeem maakt gebruik van A.I.: ‘artificial intelligence’  oftewel kunstmatige intelligentie. Sommige versies van AI kunnen ook zelf leren. Dan geef jij alleen een berg data, die door het systeem gecategoriseerd wordt. Deze machine-learning-systemen kunnen zichzelf trainen en verbeteren. Ze bootsen menselijke intelligentie na om te leren, te redeneren en uiteindelijk de wereld te domineren. Moehaha! A.I. kom je op heel veel plekken tegen, zoals het spamfilter van je mail en de spraakassistent in je telefoon. Ook wordt het gebruikt om teksten te schrijven, zoals deze, of zelfs kunst te maken. Maar pas op, want meestal is ook die kunst… matig!

Steeds meer systemen maken gebruik van Artificial Intelligence, oftewel kunstmatige intelligentie. Door een computer data te voeren, wordt hij steeds slimmer. Inmiddels kan AI prima teksten schrijven, foto’s bewerken en zelfs kunstwerken maken.

Wat is AI?

Vandaag verdiept Team Willem Wever zich in cyberpesten. Cyberpesten is online pesten en veel kinderen hebben ermee te maken. Iemand reageert dat je bijvoorbeeld lelijk bent. Waarom doe je dit? Je moet meteen stoppen. Haatreacties of stomme boze emoji's ofzo. Ik denk vooral over homoseksualiteit. Allemaal scheldwoorden. Op school werd ik terrorist genoemd. Je bent stom, je bent lelijk, je kan niet dansen. Hou je bek. Echt erge dingen om te zeggen tegen andere mensen. Er worden denk ik wel miljoenen mensen gepest op sociale media. Ook bij Team Willem Wever is cyberpesten een veelbesproken onderwerp. En soms verschillen we van mening. Ja, dan bedoel ik dat gewoon als een grapje. Maar als ik het lees ja, ik weet niet of je het echt meent. Daarom zet ik er ook een knipoog bij. Mensen ze denken dat ze grappig zijn. Maar ik denk dat iedereen die een haatbericht ziet en iemand zegt ja hahahahaha, je bent dik enzo. Ik denk dat niet iedereen daar om hahahaha gaat reageren. Ik kijk op je insta. Je pet is echt kapot lelijk.
Het is één iemand die dat vind, boeien.
Online kan je ook alles zeggen en dan weet je ook niet wie het is. 
25 mensen hebben die comment geliket. 25 mensen vinden, dit is mijn lievelings pet gek. Ze zijn niet goed. Dat komt harder maar naar je toe in plaats van als hij het gewoon in persoon zegt tegen je. Het is jouw account, dus we verwijderen die comment en dan blokkeren we de gebruiker. Dan gaan we dat maar doen, ja. 25 mensen. Één ding zijn we het allemaal wel over eens dat cyberpesten moet stoppen. Hoi kijkers, ik ben Nikkie en misschien ken je me wel van het internet, wat vaak vol staat met de prachtigste comments, maar ook met hele gemene comments. Ik denk dat het het meeste voorkomt op Instagram en WhatsApp. TikTok en Instagram. Snapchat, Instagram, WhatsApp. Dagelijks krijg ook ik hele vervelende comments. En ook al went het, het is nooit leuk.Daar kan iemand helemaal depressief of zoiets van worden. Het enige wat je ermee doet is dat je iemand verdrietig maakt. Kan ook zijn dat ze voor diegene zichzelf heel dom voelt. Dan ga je aan jezelf twijfelen, maar dat moet je niet doen, want je moet gewoon de pesters negeren. Inmiddels weet ik ook dat degene die hier een paar seconden per dag aan besteedt om zijn of haar haat kwijt te raken, niet ons hele leven mag beïnvloeden. Dat is het gewoon niet waard. Maar wat is nu een goede manier om met cyberpesten om te gaan? We vragen het aan Rob van de Kindertelefoon. 
Kindertelefoon heeft zo'n 1500 gesprekken per dag. Ongeveer 20 procent daarvan gaat over pesten. En waaronder ook cyberpesten. Het is altijd goed om daarover te praten. Dat lucht echt op. Aan de ene kant durf je het denk ik niet te zeggen omdat je je ervoor schaamt. Je moet gewoon naar iemand toe gaan waar je alles kan vertellen. Aan de andere kant is het heel erg handig, juist als je het zegt. Kan je helpen om misschien van dat gevoel van machteloosheid, van de eenzaamheid af te komen. Als je bijvoorbeeld ziet en je twijfelt eigenlijk is het dan pesten of is het nou plagen? Het is een tip om diegene gewoon één op één een bericht te sturen. Zo kan je even checken bij de ander van hee, wat gebeurt hier eigenlijk? Mensen die gepest worden hebben het niet altijd heel makkelijk. Ga ik diegene helpen? Praten helpt. En dan heeft hij mij om alles tegen te vertellen.Cyberpesten lijkt misschien onschuldig omdat je niet meteen ziet wat het met iemand doet, maar het komt binnen en elke vorm van pesten is kansloos jongens. Als je iemand bent die haatcomments plaats, of mensen pest in het echte leven, ben je eigenlijk best wel zielig. Wat bereik je ermee? Mensen gaan je als zwak zien. Ik vind het heel pussy. En uiteindelijk is de grote verliezer de pestkop. Oh, en als je gepest wordt. Geloof me, it gets better.

Wat is cyberpesten?

Via social media komt er veel cyberpesten voor. Hoe kan je hier het best mee omgaan? Rob van de Kindertelefoon vertelt er meer over.

Zo ga je ermee om!

TikTok komt dus uit China. Het wordt door honderden miljoenen mensen over de hele wereld gebruikt. Een groot deel van die gebruikers woont in de Verenigde Staten. En van al die gebruikers wordt data verzameld en opgeslagen. Dat werkt zo. TikTok laat video's op de voorpagina zien die jij leuk vindt. Die voorpagina is voor iedereen anders. Om te bepalen wat jij leuke video's vindt verzamelt, TikTok allerlei gegevens van je. Zo slaan zij elke 30 seconden op waar je bent en kunnen ze erachter komen wie je vrienden zijn. Volgens deskundigen slaat TikTok veel meer gegevens op dan nodig. En wat volgens de wet mag. Amerikaanse politici zijn bang dat via het bedrijf achter TikTok de Chinese regering ook toegang heeft tot deze gegevens. Volgens de baas van TikTok klopt dat niet.

Waarom zijn er zorgen om TikTok?

Volgens deskundigen slaat TikTok veel meer gegevens op dan nodig en volgende de wet mag. Politici zijn bang dat het bedrijf de Chinese overheid toegang geeft tot deze gegevens, maar volgens de baas van TikTok is dat niet zo.

De app verzamelt heel veel gegevens

Storm, vertel wat gaan we doen vandaag? We gaan onderzoeken wat deepfake video's zijn. Deepfake video's zijn nep video's die bijna niet van echt te onderscheiden zijn en die door de computer zijn bewerkt. Hierdoor lijkt het net alsof iemand iets zegt of doet, terwijl dat in het echt niet zo was. Ook wel een beetje gevaarlijk dus, als je niet weet of t echt gebeurd is of niet echt gebeurd. Zeker. Ja. Waarom zou dat gevaarlijk zijn? Want je kan bijvoorbeeld Mark Rutte de oorlog laten verklaren tegen Donald Trump. Ja. En wat heeft dat voor consequenties? Slechte consequenties. Wil jij een rolletje in een Harry Potter film? Zou ik wel willen. Fix ik voor jou. In deze app kun je jezelf in bekende films of video's plakken. Lijkt wel een beetje. Lijkt super erg. Wow. ik heb ook een bril. Kijken of we nog een filmscène weten. Uh die, daar kan jij wel in. Deze proberen. Ja. Hoppa. Lijkt een beetje. Hij lijkt wel een beetje. Ik Heb dezelfde onderkin. Ik heb afgesproken met een expert die echt alles weet van deepfake video's, ze zelf maakt, maar ook weet hoe die ze moet ontrafelen. 
We hebben hier al een voorbeeldje staan. Tim, jij hebt ons een filmpje gestuurd waarbij je iets hebt ingesproken en dit is Edson. En dan gaan we dus jouw bewegingen projecteren op het gezicht van Edson. Ik ben benieuwd. Hé, jongens en meisjes. Edson da Graça hier. Dus de mondbeweging van Edson loopt synchroon met wat ik aan het zeggen ben. Het lijkt super echt. Hoe doe je dit? We hebben een programmaatje geschreven waar dus het gezicht kan analyseren. Hij maakt een soort van 3D-model van hoe jouw gezicht er uit ziet. Hij weet precies waar de ogen zitten, waar de neus zitten, waar de mond zitten en op het moment dat je iets zegt dan kan die dus die vervormingen waarnemen. En hij weet hoe het bij jou zit en hij weet hoe het bij Edson zit. Nou, het is natuurlijk nog steeds wel lastig voor een computer om zo'n gezicht te creëren en daarin maakt die nog wel eens wat foutjes. En ik heb wel hier een voorbeeldje staan. Dit lijkt een echte foto, maar als we hem dus bekijken, hoe analyseer je dan wat er dus niet echt aan is? Een veel voorkomende fout is dat de oogkleur verschillend is voor links en rechts, maar ook dat die consistentie tussen de verschillende oren bijvoorbeeld niet helemaal correct heeft. Dus eigenlijk door op zoek te gaan naar de meest ongebruikelijke details in het gezicht. Tijd om het zelf eens te proberen. Welke van de volgende foto's zijn nep en welke zijn echt? Oké, here we go. 3 2 1. Deze was fout. Kijk die ogen dan. Oké, nog eentje. En deze dan? Kijk naar de ogen, de neus, de mond. Ook niet echt. Nee, nee, nee, nee, kijk hier. Je ziet de schaduw onder de neus is een beetje gek hè. En deze, nog twee seconden, één. Yes. Deze was er echt, zag ik meteen hoor. Kunnen we nu zelf zo'n deepfake video maken? 
Jazeker. Oké. Ja. Nou, dat hoef je hem geen twee seconden te vertellen. Dat wil die gelijk. Ik neem even plaats achter deze laptop dan zal Morris Storm uitleggen hoe wij onze eigen deepfake video gaan maken. Ik ben benieuwd. We gaan nu videobellen met Tim. Maar jij kruipt in de huid van Edson. Oké, maar hoe dan? Nou, wij hebben een programmaatje ontwikkeld waardoor jij de mond bewegingen van Edson kan projecteren. Dus Tim, die ziet eigenlijk Edson terwijl jij hier spreekt. Kijk, nu ben je Edson. 
Hey Tim. Wacht effe, jij klinkt helemaal niet als Edson. Ik heb een schorre keel. Maar dit is dus, ik zit eigenlijk nu naar een deepfake video te kijken van Edson. Ja. Dus je bent real life, word je nu gedeepfaket eigenlijk door een computer? Ja. Zie je nu ook dat mijn wenkbrauwen omhoog gaan? Ben benieuwd of jij kan ontdekken wat er niet klopt in deze video. Heb je ook nog vragen? Stuur ze op naar Willemwever.nl Mij kan je het herkennen inderdaad aan de handen. Die bewegen af en toe onnatuurlijk. Zijn mond beweegt af en toe onnatuurlijk en soms zit die nog een beetje stijf als een robot. Maar het is wel echt heel goed gedaan. Storm, tot ziens!

Wat zijn deepfake video's?

Tegenwoordig kan je veel maken op de computer, zoals een deepfake video. Een video die echt lijkt, maar misschien helemaal niet echt is. Hoe werkt dat precies en hoe kan je zelf zo'n video maken?

Misschien is het niet echt!

Als er nieuws is, wordt er vaak een persconferentie georganiseerd.
Iemand, een politicus of een sporter of een burgemeester, spreekt dan het land toe.
Hier op deze plek is elke week een persconferentie.
Van de minister-president.
Vanmiddag staat Mark Rutte hier en zit ik hier tussen de journalisten.
Die journalisten zijn nu nog even ergens anders.
Meneer Rutte, u geeft elke vrijdag een persconferentie. Klopt.
Waar is dat voor?
Eigenlijk is dat bedoeld om te voorkomen dat je gebeld wordt onder de aardappelen.
Onder de aardappelen?
Dat zei Piet de Jong, die was minister-president lang geleden:
'Ik word steeds gebeld door journalisten, terwijl net mijn prak op tafel staat.'
Net aan het eten.
Hij zei: waarom haal ik niet na de ministerraad de journalisten bij elkaar en vertel ik wat we gedaan hebben? 
En dan kunnen zij me vragen stellen.
Dus hij is ermee begonnen om niet gestoord te worden onder de aardappelen.
En dat is doorgegaan.
We hebben iedere week de ministerraad, dus iedere week zo'n persmoment.
De wekelijkse persconferentie van de minister-president bestaat al meer dan 50 jaar.
Het begon allemaal in 1970 toen er veel kritiek was op de regering.
De minister-president van toen, Piet de Jong, besloot om elke week de pers te woord te staan.
Elke vrijdag na de ministerraad.
‘Ik geloof dat dit van het allergrootste belang is voor de kwaliteit van uw werk…’
Dankzij die traditie kunnen journalisten elke week de minister-president bevragen over de beslissingen die de regering neemt.
En dat is heel belangrijk, want die beslissingen hebben invloed op ons allemaal.
Journalisten zeggen dat u heel goed bent in het ontwijken van een vraag, wat vindt u daar zelf van?
Dit is nou weer zo onaardig!
Iedere vrijdag sta ik een mooi verhaal te vertellen...
Nou, dat weet ik niet.
Je kunt beter zeggen als je het antwoord niet weet, dat is het makkelijkste: zoek het uit.
En als je het antwoord niet wilt geven, zeg ik dat ook gewoon.
Ik kan dat antwoord niet geven, want het is vertrouwelijk of ik weet nog niet alles. We zoeken het nog uit.
Bent u nog wel eens zenuwachtig als u daar staat voor zo'n persconferentie? Ja.
Iedere vrijdag vind ik het spannend.
Want je weet nooit precies welke vragen je krijgt.
Eh... ik vind het ook leuk. Want het is ook mijn vak.
Het is leuke spanning.
En er komt wel eens een vraag dat je denkt: nee joh, huh?
Dat is dan ook wat het spannend maakt, dat u niet weet wat u te wachten staat?
Ja. En: kan ik het goed formuleren?
Maak ik geen stomme grap? Constant borrelen er grapjes op.
Moet u zich dan inhouden? Ja, die druk ik allemaal weg.
Soms laat je er eentje door en krijg je nog na afloop van de Rijksvoorlichtingsdienst te horen:
'Dat grapje had je ook NIET kunnen maken.'
En nu is iedereen dus hier.
Een paar camera's zenden live uit via internet zodat ook mensen thuis mee kunnen kijken naar de persconferentie.
NOS.
‘Meneer Rutte, moeten de scholen niet gewoon open over een week?’
Wat mij betreft gaat alles over een week open, maar het kan helaas niet.
De kans is dus heel groot dat de scholen na volgende week weer opengaan?
U zegt: we zijn later begonnen. Maar de achterstand is alleen maar opgelopen.
Er komen nu weken aan waar we meer prikken. 
Kunt u toelichten wat u daarover aan ons wilt vertellen?
Nee. Behalve een beetje abstract.
Die man die daar links bij de microfoon staat, is de woordvoerder van de minister-president.
Als je iets wilt vragen, moet je je hand omhoog steken en dan geeft hij jou de beurt.
Hij heeft me gezien.
Even een hele andere vraag:
Meneer Rutte, u geeft al jaren dit soort persconferenties.
Welke vraag heeft u nou al die tijd gemist die u best had willen beantwoorden?
Goeie vraag. Dank je.
We hebben in Nederland -en ze luisteren nu even niet mee- best goede parlementaire journalisten.
Dus doorgaans vragen ze wel naar de dingen die de mensen thuis bezighouden.
Dus het is logisch dat over dat soort onderwerpen vragen gaan.
Ik bereid me ook voor op wat er nog meer had kunnen komen.
En dan hoop ik ook dat het in mijn stapeltje zit.
Maar het is doorgaans niet zo dat ik hier wegloop en denk: wat gek dat ze me dat niet gevraagd hebben.
Complimentje aan de pers dus.
Dat is weer zo slijmerig en dat werkt ook niet, dus...
Geen commentaar, zeg ik dan. Oke.
Dank je wel. Leuk dat je erbij bent. 
Goed weekend.

Wat is een persconferentie?

Soms wordt er bij belangrijk nieuws een persconferentie georganiseerd. Dit is een bijeenkomst waarbij een politicus, burgemeester, sporter of de politie het land toespreekt. Hierna kunnen journalisten vragen stellen.

Een boodschap aan het hele land van een politicus, burgemeester of sporter

Kun jij je een leven zonder internet voorstellen? Waarschijnlijk niet. Maar weet je ook precies wat het verschil is tussen cookies en de cloud en wat een hacker doet? Bekijk de video's en test hoe mediawijs jij bent!

Quiz over omgaan met media

Hoe mediawijs ben jij (PO)?

Mediawijsheid

Internet, smartphones en games zijn overal. Hoe ga je er slim mee om?

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

De minister zet een streep door de NTR en daarmee ook door Schooltv.          
Laat Schooltv niet verdwijnen. 

stampen in de plassen

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.