Name: Waarom zijn de boeren boos?
Uploaded: 2024-03-04T16:35:00+01:00
Duration: 10 min 25 s
Description: 2024 is nu al het jaar van de boerenprotesten in Europa. In heel Europa rijden trekkers de snelwegen op. De boeren zijn boos vanwege de vele regels waar ze zich aan moeten houden. De Europese Unie drijft ze tot wanhoop. Tegelijkertijd is er geen enkele sector die zoveel geld van de EU krijgt als de landbouw. Hoe zit dit?

Klas 1/2/3

Klas 4/5/6

Hee, dus jij bent boos. Hallo, tu es en colère? Also, du bist wütend? Dit is geen boos en ook geen hashtag Wütend. Maar er zijn wel heel veel mensen boos. 2024 is nu al een jaar van boeren protesten. In heel Europa rijden de trekkers de snelwegen op in Frankrijk, Duitsland, Polen, België, Roemenië. Het Europese platteland is in beroering. Boeren zeggen de EU drijft ons tot wanhoop. Kunnen gewoon echt niet vooruit en niet meer verder boeren. Tegelijkertijd is er geen enkele sector die zoveel geld van de EU krijgt als de landbouw. Een slordige 30% van het totale EU budget. En toch is er iets dat deze explosieve cocktail van onvrede veroorzaakt en wat de ingrediënten van deze cocktail zijn. Nou, daar gaat deze video over. Half boeren Europa protesteert tegen ja, waartegen precies? Oke in Frankrijk voor een hele boel dus en in Duitsland bijvoorbeeld tegen de afschaffing van belasting korting op de diesel voor hun tractoren in Polen, Hongarije en Slowakije tegen goedkope concurrentie van graan uit Oekraïne. In Spanje maken ze zich kwaad omdat ze geen rivierwater meer mogen gebruiken om de droge akkers te irrigeren en in België tegen de stikstof maatregelen. Alle landen hebben weliswaar nationale regels die de emmer doet overlopen. Boeren. De landbouwers staan onder enorm veel druk, maar overal richten de protesten zich ook tegen regels uit Brussel, tegen de EU. Of nou ja, Brussel. Het zijn de plannen waar alle landbouwministers van de 27 lidstaten oké tegen hebben gezegd. Want zij zijn het die dat hele EU beleid maken. Tegelijk gooit elke burger, jij dus ook, € 0,33 per dag in deze pot. Dat is € 120 per jaar en in totaal euh, € 57 miljard. Maar waarom? Waarom krijgen Europese boeren eigenlijk zoveel geld? Hoe de landbouw in Europa nu gaat, heeft alles te maken met de geschiedenis. Na de Tweede Wereldoorlog heeft Europa honger en de zes founding fathers van de EU steken de koppen bij elkaar voor een gemeenschappelijke aanpak van landbouw. Want dat is a goed voor voedsel. De meest elementaire behoefte van de mens. Ja, dat dus. En b. Goed voor de economie. Dat praten leidt uiteindelijk tot het gemeenschappelijk landbouwbeleid, het GLB. Dat wordt in 1962 ingevoerd en richt zich onder meer op landbouwers ondersteunen met een inkomen en daarmee zorgen voor een stabiele voedselvoorziening en plattelandsgebieden levensvatbaar houden. Door daar dus werkgelegenheid te hebben, onder andere door efficiënt produceren op grote schaal boeren krijgen een prijsgarantie voor hun productie, er komen importheffingen op producten uit het buitenland en overheden kunnen ingrijpen als de marktprijzen dalen. In de jaren die volgen gaat het hard. 56.000 kippen leggen in Haren in Noord-Brabant 40.000 eieren per dag. Alleen volledige automatisering kan tot grote productie leiden. En dat is hier gebeurd. Op een lopende band wordt het voer langs de legbatterijen geleid. Het loont om veel te produceren, want boeren krijgen vanuit Europa een vaste prijs per kilo of liter. Gevolg boterbergen, melkplassen en een wijnzee. overproductie. Door allerlei factoren is de melkproductie zo hoog gestegen dat er een overschot situatie is ontstaan die voor een deel resulteert in een verhoogde boter productie. Maar alle EEG landen, ook Nederland, hebben reeds zeer grote boter voorraden en de koelhuizen raken steeds voller. Het beleid leidt tot groeien, groeien, groeien. Go big or go home. Boeren zetten meer in op machines om efficiënt, veel en goedkoop te kunnen produceren. En dat levert veel meer voedsel op. Betekent ook dat ze veel meer veevoer gebruiken voor dik vee en vaak meer pesticides inzetten. Samen met een mest en methaan scheten van bijvoorbeeld koeien heeft dat een grote weerslag op de natuur en het klimaat en leidt ook tot hele grote boerenbedrijven. In de jaren negentig gaat de EU het helemaal anders doen. Ze stoppen met de meeste heffingen, prijs garanties en exportsubsidies en de boeren krijgen inkomenssteun en grote verandering. Ze krijgen geen geld meer op basis van liters of kilo's. Maar er wordt nu onder andere gekeken naar hectares grond en twee nieuwe voorwaarden erbij het beschermen van het milieu en de voedselkwaliteit verbeteren.In de jaren die volgen worden klimaatverandering, dierenwelzijn en duurzaamheid steeds belangrijkere thema's en thema's die nogal spelen in de landbouw. Ook nu bestaat dat GLB nog. Sterker nog, het is het oudste en duurste van alle hoofd potjes van de EU. Weet je nog, jouw € 0,33? 57 miljard? Een derde van de begroting? Al dat geld zorgt ervoor dat boeren kunnen blijven boeren. Want boeren in Europa is duur. Vooral omdat Europa nou eenmaal een duurder continent is om op te leven en te boeren dan heel veel andere continenten. Plus wij hebben hier een stuk meer regels. Doel daarvan consument en het klimaat beschermen. Sommige boeren zeggen wij kunnen niet concurreren met producten uit uh Brazilie, want die hebben niet van die dure regels.Maar we bieden het wel aan op dezelfde markt. Voorbeeldje in 2018 stak de EU een stokje voor neonicotinoïden. Je weet wel, dat is een pesticide die onder andere bladluizen doodt maakt, maar ook bijen. En de boeren? Die vinden dat onwerkbaar, dat ze dat niet mogen gebruiken en die zeggen ja, boeren aan de andere kant van de wereld, die mogen het wel lekker spuiten. En denk aan regels voor meer dierenwelzijn, minder antibiotica voor vee, kappen met groeihormonen of restricties op het gebruik van genetisch gemanipuleerde gewassen. Kijk ze buiten Europa net effe anders naar. boeren is ook duur omdat er nog veel meer mensen zijn die verdienen aan wat de boeren doen. Banken, supermarkten, slachterijen, transporteurs, handelaren in veevoer, leveranciers van kunstmest en pesticiden, verkopers van landbouw machines. De supermarkt verdient vaak meer aan een liter melk of aan een kilo wortels dan de boer die het heeft geproduceerd. Dat er heel veel gelatenheid is en passiviteit. Maar dat ontploft nu en breekt uit. En dan krijgen we dit natuurlijk. Dus zelfs met subsidies staat het bestaansrecht van veel boeren al onder druk. Maar ja, de EU wil dat er genoeg te eten hebben en dat de kwaliteit daarvan hoog is. En door alle spanningen in de wereld is het nog duidelijker geworden dat de Europese Unie niet afhankelijk wil zijn van landen buiten de Unie. De Europese Unie wil graag dat boeren blijven boeren en geeft dus geld. Maar tegelijkertijd wil de Europese Unie ook inspraak hebben op hoe die boeren boeren. Er is geen beroepsgroep die zo gestuurd wordt door Europese regels als de agrarische sector. En de EU heeft een groene ambitie en zet vol in op klimaat. Voor 2050 willen ze helemaal klimaatneutraal zijn en de landbouw speelt een hele grote rol in dat plan. Onder meer omdat de landbouw die miljoenen koeien heeft die die broeikas scheten laten. Boeren zijn onmisbaar in de duurzaamheids plannen, maar dat betekent ook nieuwe regels en nieuwe investeringen. Drie jaar geleden is deze stal nieuw gebouwd en we toen meteen gekozen voor een emissiearme vloer. Maar dat was toen goedgekeurd en je moet er veel meer voor betalen dan gewoon een kale roostervloer en een drie jaar later hoor je dat ie toch niet voldoet. Boeren, belangenclubs zeggen ja, boeren weten gewoon niet waar ze aan toe zijn.Het beleid verandert de hele tijd. Wanneer is het wel goed? Ik denk overal aan te voldoen en voor de toekomst klaar te zijn. Blijkt dus weer niet zo te zijn. Stel een plan op voor de komende vijftien jaar en dan kunnen we daarmee doorwerken als sector. En niet dat gejojo over elk jaar weer nieuwe regels en nieuw beleid. En de boeren zijn afhankelijk gemaakt van een systeem dat vooral gericht is op efficiëntie en modernisatie. Dat heeft veel boeren in de loop van de jaren diep in de schulden gestort bij banken om zo maar te kunnen blijven investeren, groeien en om mee te kunnen blijven doen. De regering vroeg om dierwelzijn. Boeren hebben geïnvesteerd in dierwelzijn. Daardoor zijn we wel gegroeid, want bij elke investering die we deden zeiden de banken “prima Maar dan ga je tien koeien meer melken.” Ofwel de overheden willen nog steeds die maximale efficiëntie, maar zijn dan ook natuurbeleid. En ze willen ook klimaatplannen. En ze willen ook regels over uh over pesticiden gebruiken. Ze willen ook regels over kunstmest gebruik en dat bijt elkaar, dat bijt elkaar. Daar heeft het beleid eigenlijk toch echt onvoldoende werk in gestoken En de kritiek klinkt.Er moet niet alleen gekeken worden naar de boeren, maar ook naar alle andere partijen die druk uitoefenen op die boer, zoals de supermarkt. Hoe nu verder? De problemen die boeren hebben verschillen allemaal per land, maar de gemene deler die vrijwel alle boeren hebben is dat ze zeggen we zitten klem en de ooit zo geliefde subsidies zijn nu een vloek en een zegen ineen. Later dit jaar zijn de verkiezingen voor het Europees Parlement. De verwachting is dat landbouw een groot thema gaat worden waarmee partijen door de hele Europese Unie stemmen willen gaan trekken.

Actievoerders die zich vastlijmen aan gebouwen, soep over kunstwerken heen gooien of snelwegen blokkeren: de acties van Extinction Rebellion halen vaak het nieuws. Hiermee willen ze aandacht vragen voor klimaatverandering. Wie zit er achter Extinction Rebellion? Klik op de afbeelding om de story te lezen. 

Story over een vreedzame klimaatbeweging

Wat is Extinction Rebellion?

De Zweedse Greta Thunberg is het gezicht van de wereldwijde klimaatbeweging. Ze doet mee aan klimaatprotesten over de hele wereld en geeft vurige speeches. Meer weten over Greta? Klik op de afbeelding om de story te lezen.

Story over de jonge klimaatactiviste

Wie is Greta Thunberg?

Boze boeren

NOS op 3 legt het nieuws aan je uit, in duidelijke taal, zodat je het nieuws beter kunt volgen.

Programmaheaders

Programmalogo's

NOS op 3

Naar het YouTube-kanaal NOS op 3

2024 is nu al het jaar van de boerenprotesten in Europa. In heel Europa rijden trekkers de snelwegen op. De boeren zijn boos vanwege de vele regels waar ze zich aan moeten houden. De Europese Unie drijft ze tot wanhoop. Tegelijkertijd is er geen enkele sector die zoveel geld van de EU krijgt als de landbouw. Hoe zit dit?

Consument en markt

Milieu en klimaat

Boerenprotesten in heel Europa 

Waarom zijn de boeren boos? 

Bekijk ook

Extra's

Schooltv biedt meer dan video's! Ontdek onze extra inhoud:

Ontvang jij de nieuwsbrief al? Blijf op de hoogte door je aan te melden en ontvang elke maand een nieuwsbrief naar keuze in je inbox!

Header slingers

Schrijf je in de voor de maandelijkse nieuwsbrief voor het laatste Schooltv PO-nieuws

Nieuwsbrief PO

Blijf op de hoogte van het laatste Schooltv-nieuws voor VO.

Nieuwsbrief VO

Contact

Schooltv Help

Veelgestelde vragen

Schooltv maakt educatieve content voor het onderwijs, bestaande uit video's en interactief materiaal. Altijd bij de les!

Over Schooltv

Over Schooltv.nl

Schooltv.nl is een videodatabase, gevuld met educatieve en informatieve videoclips, filmpjes, fragmenten, liedjes, animaties, lesvideo’s afleveringen, TV-programma’s, televisieseries, videoverzamelingen en afspeellijsten.